Steenwijk, Overijssel

Laatste update 01/09/2025 door Redactie

Steenwijk (c) Martin Lamboo 2016
Steenwijk (c) Martin Lamboo 2016

In het noordwesten van de provincie Overijssel, aan de rand van het uitgestrekte natuurgebied Weerribben-Wieden, ligt de stad Steenwijk. Deze stad vormt samen met omliggende dorpen zoals Giethoorn, Wanneperveen, Blokzijl, Vollenhove, Kalenberg, Oldemarkt, Eesveen, De Bult en Tuk de gemeente Steenwijkerland. De regio kenmerkt zich door een afwisseling van veengebieden, waterwegen, historische stadjes en landelijke rust. Steenwijk is uitstekend bereikbaar via de A32 en het spoor, met een treinstation op loopafstand van het centrum. De stad fungeert als toegangspoort tot het waterrijke landschap van Noordwest-Overijssel en is een geliefde uitvalsbasis voor toeristen die cultuur, natuur en ontspanning willen combineren.

Verklaring van de naam

De naam Steenwijk verwijst naar een nederzetting waar ‘stenen’ gebouwen stonden, wat in de middeleeuwen uitzonderlijk was in een regio waar houtbouw de norm was. De toevoeging “wijk” duidt op een woonkern of nederzetting. De stad kreeg later de bijnaam “De Olde Veste”, een verwijzing naar haar status als versterkte stad met wallen en grachten, die nog altijd zichtbaar zijn in het stadsbeeld.

Geschiedenis

Steenwijk (c) Martin Lamboo 2016
Steenwijk (c) Martin Lamboo 2016

Steenwijk kent een rijke historie die teruggaat tot de middeleeuwen. In de 13e eeuw kreeg de stad stadsrechten en ontwikkelde zich tot een belangrijk handelscentrum. Dankzij haar strategische ligging tussen Friesland en het zuiden van Overijssel speelde Steenwijk een rol in diverse militaire conflicten, waaronder de Tachtigjarige Oorlog. De stad werd meerdere malen belegerd, maar wist stand te houden dankzij haar vestingwerken.

Een van de meest markante bouwwerken uit die periode is de Sint Clemenskerk, een laatgotische hallenkerk met een imposante toren van 86 meter hoog, gebouwd in 1467. Deze toren is een herkenningspunt in de wijde omgeving en biedt bij helder weer uitzicht tot aan de Friese meren.

Aan het einde van de 19e eeuw bloeide de stad opnieuw op, mede dankzij de aanleg van spoorlijnen en de vestiging van welgestelde families. Een tastbare herinnering aan deze periode is Villa Rams Woerthe, een Jugendstil-landhuis uit 1899, gebouwd in opdracht van de familie Tromp Meesters. De villa is rijk gedecoreerd met glas-in-loodramen en houtsnijwerk, en herbergt tegenwoordig de Hildo Kropkamer, gewijd aan de beroemde beeldhouwer die in Steenwijk werd geboren.

Toeristische wetenswaardigheden

Steenwijk biedt een mix van cultuur, erfgoed en natuur. Het compacte centrum is ideaal voor een stadswandeling langs monumentale panden, gezellige pleinen en sfeervolle grachten. De stad is aangesloten op diverse fiets- en wandelroutes die leiden naar het omliggende landschap van Steenwijkerland.

Aanraders in en rond Steenwijk:

  • Sint Clemenskerk: Gelegen aan de Markt, dagelijks geopend van 10:00 tot 17:00. Gratis toegankelijk. Google Maps-link
  • Villa Rams Woerthe: Adres: Gasthuislaan 2, 8331 MX Steenwijk. Geopend di–zo van 13:00 tot 17:00. Entree: €5. Google Maps-link
  • Monumentenroute ANWB: Een bewegwijzerde wandeling langs historische gebouwen en plekken in het centrum. Startpunt: Stationsplein Steenwijk. Folder verkrijgbaar bij het VVV-kantoor.

Lokale tips en weetjes:

  1. In het voorjaar bloeien duizenden stinzenplanten in het park rond Villa Rams Woerthe, waaronder sneeuwklokjes, krokussen en boshyacinten. Dit fenomeen is uniek voor landgoederen in het noorden van Nederland.
  2. De jaarlijkse Vestingsfeesten Steenwijk in augustus brengen het verleden tot leven met straattheater, ambachten en historische optochten.
  3. In de wijk Tuk bevindt zich een bijzonder kunstwerk van Hildo Krop in de openbare ruimte: een granieten beeld van een arbeider, symbool voor de emancipatie van de werkende klasse.

Kunst in de openbare ruimte:

  • Hildo Kropbeelden: Verspreid door de stad zijn diverse werken van deze beeldhouwer te vinden, waaronder reliëfs aan gevels en standbeelden in parken.
  • Poëzieroute Steenwijk: Gedichten op muren en stoeptegels, geschreven door lokale dichters, vormen een literaire wandeling door de stad.
  • Waterkunstwerk “De Fontein” op het Stationsplein is een modern eerbetoon aan de waterstad Steenwijk.

Fiets- en wandelroutes:

  • Vestingroute Steenwijk (5 km): Rondje langs de oude stadswallen, grachten en bastions.
  • Weerribbenroute (45 km): Fietstocht door het Nationaal Park, langs rietvelden, moerasbossen en vaarten.
  • Kunst- en Erfgoedroute Tuk–Eesveen (12 km): Wandeling langs beeldhouwwerken, boerderijen en historische landgoederen.

Seizoensgebonden activiteiten:

  • Winterlicht Steenwijk (december): Lichtkunstinstallaties en muziek in het centrum.
  • Open Monumentendag (september): Gratis toegang tot kerken, villa’s en molens in de regio.
  • Rietsnijdersfestival in Kalenberg (mei): Demonstraties en verhalen over het ambacht van rietsnijden.

Culinaire adressen:

  • De Bovenmeester: Restaurant in een voormalige school, met streekgerechten. Adres: Gasthuisstraat 15, Steenwijk
  • Brasserie Zus en Zo: Gezellig lunchadres met terras aan de gracht. Adres: Kornputsingel 2, Steenwijk
  • De Gouden Bogen: Familierestaurant met uitzicht op het park Rams Woerthe. Adres: Oosterstraat 1, Steenwijk

Gemeenten en streken

Steenwijkerland is een uitgestrekte gemeente in het noordwesten van Overijssel, bestaande uit de volgende plaatsen:

  • Steenwijk, Tuk, Eesveen, De Bult
  • Giethoorn, Wanneperveen, Kalenberg, Ossenzijl
  • Blokzijl, Vollenhove, Sint Jansklooster
  • Oldemarkt, Paasloo, Kuinre

De gemeente ligt in het overgangsgebied tussen het Drents Plateau en het Friese veengebied, met als belangrijkste landschapsvormen veenmoeras, rietvelden, meren en kleinschalige landbouw. Het gebied maakt deel uit van het Nationaal Landschap Noordwest-Overijssel, dat bekendstaat om zijn ecologische waarde en cultuurhistorische rijkdom.

Bronnen

Plaats een reactie