Plaatsen > Ten Boer

Ten Boer is een gemeente in provincie Groningen , 45,78 km2, met 7040 inwoners.

De gemeente ligt ten noordoosten van de stad Groningen, aan weerszijden van het Damsterdiep en aan het Eemskanaal, en omvat de woonkernen

• Ten Boer 
• Garmerwolde, 
• Lellens, 
• Sint-Annen, 
• Ten Post, 
• Thesinge, 
• Wittewierum en 
• Woltersum
• en een aantal gehuchten.

Ten Boer omvat belangrijke landbouw (veehouderij, akker- en tuinbouw) en aanzienlijk woonforensisme. 

Als hoofddorp ligt Ten Boer centraal in de gemeente. Het dorp ligt aan de provinciale weg Groningen – Delfzijl, de N360. Parallel aan deze weg ligt het Damsterdiep. In vroeger jaren een belangrijke vaarroute voor de binnenvaart, maar door de aanleg van het Eemskanaal op de grens van de gemeente verloor het deze functie. Het Damsterdiep wordt nu alleen nog gebruikt voor de recreatievaart.
Met een kleine 4.600 inwoners is Ten Boer verreweg het grootste dorp in de gemeente.

Historie
Van oorsprong is Ten Boer een wierdedorp, ontstaan op een kwelderwal. Opgravingen tonen aan dat het ontstaan teruggaat tot voor de jaartelling. In de eerste eeuwen blijft de bebouwing hoofdzakelijk beperkt tot kleine boerderijen. In de twaalfde eeuw, toen kloosterorden gesticht werden in de provincie Groningen, vestigde zich een klooster op de wierde bioj de al bestaande dorpskerk. De bebouwing van het dorp concentreerde zich eerst op de wierde aan de Stadsweg, die toen nog HeereWeg heette. Later kwam de bebouwing rond de kloosterkerk. Na het graven van het Damsterdiep rond 1425 werd de omgeving van ‘de Bolte’ bebouwd. De brug over het Damsterdiep heet nog steeds ‘Boltbrug’.

De twee dorpsdelen werden later verbonden via de Schipsloot, waarvan de loop nog steeds door het dorp te volgen is. Na 1850 vindt ook bebouwing plaats aan de randen van de wierde. Nog steeds behoudt het dorp haar rechthoekige vorm. De toenemende scheepvaart zorgde voor meer bebouwing langs het Trekpad, de voorloper van de huidige provinciale weg Groningen – Delfzijl, de N360. Rond deze tijd komen ook de eerste voorzieningen in het dorp. Vanaf 1940 worden de eerste structurele uitbreidingen voltooid. Het dorp is in die periode in inwoneraantal verdriedubbeld, vooral omdat de woningbouw in de gemeente bijna volledig in Ten Boer gerealiseerd werd. Ten Boer werd ‘centrumdorp’ voor een groter gebied. Het karakteristieke van rechthoekig wierdedorp is nog steeds herkenbaar aanwezig.

Ten Boer is nu vooral een modern forensendorp aan de noordoost-zijde van de stad Groningen.

Bezienswaardigheden
Het gemeentehuis staat op de wierde in het centrum van Ten Boer en is ondergebracht in een historische boerderij uit de 19e eeuw. Het gemeentehuis is een beschermd monument. Tijdens de openingstijden kan het gebouw worden bezichtigd.

Tegenover het gemeentehuis staat ‘het Blauwe huis’, de eerste openbare school in Ten Boer. Ook dit gebouw is een monumenten. Aan deze school heeft Hendrik Wester les gegeven. Een autodidact, die veel onderwijsvernieuwingen tot stand heeft gebracht en die uiteindelijk onderwijsinspecteur werd.

Centraal in het dorp staat de Kloosterkerk, een restant van het voormalige klooster. De hervormde kerk van Ten Boer (13de eeuw), eertijds kapel van een benedictinessenklooster, is een goed voorbeeld van de Groninger romanogotiek. Uiteraard is deze kerk ook een beschermd monument. Vanuit de kerktoren laat het carillon ieder kwartier een vrolijk liedje horen.