Laatste update 01/11/2025 door Redactie
Noordbroek ligt in het oosten van Groningen, in een open landschap met akkers, molens en monumentale boerderijen. Het dorp grenst aan Zuidbroek (3 km), Meeden (5 km), Muntendam (6 km), Sappemeer (7 km), Nieuw Scheemda (8 km), Siddeburen (9 km), Tripscompagnie (6 km) en Wagenborgen (10 km). De omgeving bestaat uit kleigronden, sloten, windmolens en historische dorpslinten. Dankzij de ligging aan regionale wegen en de nabijheid van grotere plaatsen is Noordbroek goed bereikbaar voor toeristen die rust, erfgoed en Groningse cultuur zoeken.
Verklaring van de naam Noordbroek
De naam Noordbroek verwijst naar een nederzetting in een laaggelegen gebied. Het woord ‘broek’ betekent moeras of nat land. De toevoeging ‘Noord’ ontstond om het dorp te onderscheiden van het nabijgelegen Zuidbroek, dat in dezelfde streek ligt. Beide dorpen liggen in het historische gebied Oldambt, dat bekendstaat om vruchtbare landbouwgrond en karakteristieke boerderijen.
Geschiedenis
Noordbroek ontstond in de middeleeuwen als veenontginning. Door het graven van sloten en het aanleggen van dijken werd het gebied geschikt voor landbouw. In de 13e eeuw groeide het dorp uit tot een regionaal centrum met een kerk, marktplaats en boerderijen. De landbouw bloeide dankzij de kleigrond, en het dorp ontwikkelde zich langs een langgerekt lint.
De Kerk van Noordbroek is een laat-romaanse kruiskerk uit de 14e eeuw. Het gebouw heeft een losstaande toren in romaanse stijl, die apart van de kerk is gebouwd. Beide bouwwerken zijn rijksmonumenten en vormen het historische hart van het dorp. De kerk is gewijd aan de heilige Petrus en bevat muurschilderingen, een middeleeuws doopvont en een orgel uit de 18e eeuw. Adres: Noordersingel 1, 9635 TW Noordbroek. Google Maps-link
In de 19e eeuw kreeg Noordbroek een pel- en korenmolen, genaamd De Noordstar, die in 1849 werd gebouwd. Deze molen is nog steeds in gebruik en wordt onderhouden door vrijwilligers. Adres: Molenlaan 3, 9635 TB Noordbroek. Google Maps-link
Ten oosten van het dorp staat de Noordermolen, een poldermolen uit 1805 die het waterpeil reguleert in het Noordbroeksterhamrik. De molen is gerestaureerd en functioneert als waterstaatkundig monument. Adres: Hamrik 2, 9635 VC Noordbroek. Google Maps-link
In het dorp staan meerdere Oldambtster boerderijen, waaronder een rijksmonument aan de Zuiderstraat 61, gebouwd in 1868. Deze boerderijen zijn herkenbaar aan hun U-vormige plattegrond, hoge daken en rijk versierde voorgevels. Sommige zijn in gebruik als woonhuis, galerie of bed & breakfast. Adres: Bijvoorbeeld Zuiderstraat 61, 9635 AL Noordbroek. Google Maps-link
Noordbroek maakt deel uit van de gemeente Midden-Groningen, die bestaat uit de kernen Hoogezand, Sappemeer, Zuidbroek, Noordbroek, Meeden, Muntendam, Kiel-Windeweer, Tripscompagnie, Foxhol, Siddeburen, Hellum, Tjuchem, Wagenborgen, Nieuw Scheemda en Schildwolde.
Toeristische wetenswaardigheden Noordbroek
Het dorpscentrum van Noordbroek is compact en historisch. De kerk is vrij toegankelijk tijdens open monumentendagen en incidentele culturele activiteiten. De molens zijn op afspraak te bezoeken en draaien regelmatig op zaterdagen.
Fietsers kunnen gebruikmaken van het knooppuntennetwerk, dat routes biedt langs molens, boerderijen en dorpen. Wandelroutes zijn beschikbaar via allewandelroutes.nl. In het voorjaar bloeien de bermen met fluitenkruid, boterbloem en pinksterbloem. Hier worden vogels gespot zoals de grutto, kievit en gele kwikstaart.
In de zomer vinden kleinschalige evenementen plaats zoals molenrondleidingen en open monumentendagen. In de winter worden er kerstconcerten georganiseerd in de kerk. Er is geen vaste kermisweek of dorpsfeest met optochten bevestigd voor 2025.
Parkeren is mogelijk bij het dorpsplein en langs de hoofdweg. OV-reizigers kunnen gebruikmaken van buslijn 178, die rijdt tussen Winschoten en Hoogezand via Zuidbroek. Het dichtstbijzijnde treinstation ligt in Zuidbroek, vanwaar je met de bus naar Noordbroek reist.
Bronnen
- Gemeente Midden-Groningen – gemeentelijke indeling, bereikbaarheid en voorzieningen
- Reliwiki – erfgoedinformatie over de kerk van Noordbroek
- Rijksmonumenten.nl – monumentstatus van kerk, molens en boerderijen
- Molendatabase.nl – informatie over molens De Noordstar en Noordermolen
- De Hollandsche Molen – restauratiegeschiedenis en technische details van de Noordermolen
- Waarneming.nl – flora en fauna in het Oldambt en omgeving Noordbroek
- Allewandelroutes.nl – wandelroutes in Groningen
- Uwmarktspecialist.nl – informatie over markten en erfgoedevenementen in Noordbroek
- Landschap Oldambt – achtergrondinformatie over Oldambtster boerderijen en erfgoedbehoud
- Moovit – actuele OV-dienstregeling en bereikbaarheid Noordbroek
