Laatste update 24/09/2025 door Redactie
Op de grens van de provincies Groningen en Drenthe strekt het Zuidlaardermeer zich uit tussen uitgestrekte polders, vogelrijke natuurgebieden en schilderachtige dorpen. Het merendeel van het wateroppervlak ligt in Groningen; het zuidelijke uiteinde behoort tot Drenthe. Aan de oevers liggen dorpen als Zuidlaren, Midlaren, Kropswolde en Westerbroek. De stad Groningen bevindt zich op zo’n 15 kilometer afstand, terwijl Assen op minder dan een half uur rijden ligt.
Verklaring van de naam
De naam verwijst naar het nabijgelegen dorp Zuidlaren, dat aan de zuidzijde van het meer ligt. “Meer” duidt hier op de natuurlijke uitloper van de rivier de Hunze, die door de eeuwen heen door erosie en waterafvoer een brede plas heeft gevormd.
Geschiedenis
Het Zuidlaardermeer is bijzonder omdat het, in tegenstelling tot veel andere Groningse meren, een natuurlijk waterlichaam is en dus niet is ontstaan door turfwinning of kanalisatie. De oorsprong ligt in de rivier de Hunze, die door sedimentatie en afwatering een verbreding vormde van ongeveer 540 hectare. Al eeuwenlang is het meer belangrijk voor visserij en transport. De ondiepe diepte (gemiddeld circa één meter) maakte het aantrekkelijk voor kleinschalige scheepvaart, terwijl het omliggende land benut werd voor landbouw.
In de 20e eeuw werd het gebied steeds meer ontwikkeld voor recreatie. Rondom het meer ontstonden havens, strandjes en vakantieparken. Tegelijkertijd werden natuurgebieden, zoals de Westerbroekstermadepolder, beschermd vanwege hun grote betekenis voor broed- en trekvogels.
Toeristische wetenswaardigheden
Westerbroekstermadepolder & Vogelkijkhut De Kiekhörn
- Adres: Westerbroekstermadepolder, Westerbroek
- Activiteiten: vogels spotten, met kans op het zien van aalscholvers, lepelaars en zeearenden
- Parkeren: kleine parkeerplaats bij wandelroute
- OV: bereikbaar via bus naar Westerbroek, daarna ca. 15 minuten lopen
- Google Maps: Westerbroekstermadepolder
Zuidlaardermeerpaviljoen
- Adres: Meerweg 62, Kropswolde
- Functie: horeca met uitzicht over het meer, aanlegsteiger voor boten
- Openingstijden: dagelijks vanaf 10.00 uur (zomers langer geopend)
- Google Maps: Zuidlaardermeerpaviljoen
Strand Meeroevers
- Locatie: noordwestelijke oever bij Kropswolde
- Activiteiten: zwemmen, picknicken, watersport
- Parkeren: gratis parkeerterrein nabij het strand
- Google Maps: Strand Meeroevers
Lokale tips en weetjes
- Het Zuidlaardermeer is geliefd onder zeilers en windsurfers vanwege de open ligging en constante wind.
- In augustus vindt vanuit Zuidlaren de Zuidlaardermarkt Waterdag plaats, waarbij het meer het toneel is voor wateractiviteiten en demonstraties.
- De oevers zijn rijk aan rietkragen en moerasplanten; in het voorjaar hoor je hier de roerdomp en karekiet.
- Langs de oostzijde loopt een populair fietspad dat deel uitmaakt van het Fietsknooppuntennetwerk Drenthe/Groningen.
- In de winter, bij langdurige vorst, verandert het meer in een ijsvlakte die schaatsliefhebbers trekt vanuit de hele regio.
Minder bekende plekken
- Hunze-uiterwaarden aan de zuidkant bieden rustige wandelroutes met zicht op grazende koeien en paarden.
- Het kleine haventje van Meerwijck is een goede uitvalsbasis voor kanotochten.
- In Midlaren vind je eeuwenoude hunebedden, die een mooi contrast vormen met het waterrijke landschap.
Bronnen
- Provincie Groningen – Informatie over ligging, natuurbeheer en recreatiemogelijkheden aan het Zuidlaardermeer.
- Provincie Drenthe – Gegevens over het Drentse deel van het meer, inclusief fietsroutes en natuurgebieden.
- Natuurmonumenten – Ecologische informatie over de Westerbroekstermadepolder en vogelsoorten.
- Historische Vereniging Zuidlaren – Historische achtergrond over de relatie tussen Zuidlaren en het meer, inclusief oude kaarten en gebruiksfuncties.