Laatste update 10/09/2025 door Redactie

Aan de oostelijke rand van het eiland Schouwen-Duiveland, in de provincie Zeeland, ligt de historische stad Zierikzee. Deze stad vormt het bestuurlijke en culturele hart van het eiland en is omgeven door karakteristieke dorpen zoals Ouwerkerk, Noordgouwe, Serooskerke, Burgh-Haamstede en Bruinisse. Dankzij haar ligging aan de voormalige zeearm de Gouwe, en haar nabijheid tot de Oosterschelde, heeft Zierikzee zich ontwikkeld tot een stad met een rijke maritieme geschiedenis en een indrukwekkend erfgoed.

Verklaring van de naam

De naam Zierikzee vindt zijn oorsprong in een combinatie van een persoonsnaam en een geografisch kenmerk. Vermoedelijk was er in de vroege middeleeuwen een lokale leider of landeigenaar genaamd Zierik, die zich vestigde aan een kreek genaamd de Ee. Deze waterloop kronkelde door het landschap en mondde uit in de Gouwe, een belangrijke vaarroute in die tijd. De benaming “Zierik’s Ee” evolueerde uiteindelijk tot Zierikzee, waarmee de stad haar naam letterlijk dankt aan een persoon en een waterloop.

Geschiedenis

De eerste tekenen van bewoning in het gebied rond Zierikzee dateren uit de 10e eeuw. Boeren en vissers vestigden zich aan de beschutte oevers van de Ee, waar het land bescherming bood tegen stormvloeden. Dankzij de strategische ligging aan de Gouwe, een cruciale verbinding tussen Vlaanderen en Holland, groeide Zierikzee uit tot een belangrijke handelsstad. (lees verder onder de afbeelding)

In 1248 verleende koning Willem II stadsrechten aan Zierikzee, waarmee de stad officieel erkend werd als stedelijke gemeenschap. Deze status gaf de inwoners privileges op het gebied van handel, bestuur en verdediging. De stad wist zich te handhaven tijdens politieke conflicten, zoals de Vlaamse invasie na de Guldensporenslag. In 1304 versloeg een Frans-Hollandse vloot de Vlamingen in een zeeslag op de Gouwe, waarmee Zierikzee haar zelfstandigheid behield.

Gedurende de 14e en 15e eeuw beleefde Zierikzee haar bloeiperiode. De stad was actief in de koopvaardij, visserij, zouthandel, lakennijverheid en meekrapteelt. Vooral de productie van laken, een soort wollen stof, was van hoge kwaliteit dankzij de rode kleurstof uit de meekrapwortel. Deze werd in speciale ovens, zogenaamde meestoven, gedroogd en vermalen tot pigment.

In latere eeuwen kreeg Zierikzee te maken met oorlogen, overstromingen en economische teruggang. Toch bleef een groot deel van het middeleeuwse stadsbeeld behouden. Vandaag de dag telt Zierikzee meer dan 500 rijksmonumenten, waarmee het tot de top van Nederlandse monumentensteden behoort.

Toeristische wetenswaardigheden

Zierikzee is een ideale bestemming voor liefhebbers van geschiedenis, architectuur en natuur. De stad biedt een unieke mix van monumentale gebouwen, sfeervolle straatjes en een levendige haven. Daarnaast is de omgeving rijk aan natuurgebieden en recreatieve routes.

Hoogtepunten in de stad:

• Sint-Lievens Monstertoren: Deze imposante toren, ook wel de “Dikke Toren” genoemd, was oorspronkelijk bedoeld als een 180 meter hoge kerktoren. Door geldgebrek bleef de bouw steken op 62 meter. Adres: Kerkplein 1, 4301 XP Zierikzee. Geopend april–oktober, dagelijks van 10:00–17:00. Entree: €4. Google Maps-link
• Oude Stadhuis: Hier prijkt hoog boven de gevel een vergulde windwijzer in de vorm van zeegod Neptunus. Binnen zijn historische zalen en het Stadsmuseum te bezichtigen. Adres: Meelstraat 6, 4301 EC Zierikzee. Geopend di–za van 11:00–16:00. Entree: €5. Google Maps-link
• Poortencomplex aan de Oude Haven: Van de zes oorspronkelijke stadspoorten zijn er drie bewaard gebleven, waaronder de Nobelpoort, Noordhavenpoort en Zuidhavenpoort.

Minder bekende plekken en tips:

1. Gravensteen: Een voormalig gerechtsgebouw en gevangenis uit de 16e eeuw. Hier werden vonnissen uitgesproken en straffen uitgevoerd.
2. Gasthuiskerk: Een gotisch kerkgebouw dat tegenwoordig dienst doet als cultureel podium voor concerten en exposities.
3. Burgerweeshuis: Een historisch pand dat ooit onderdak bood aan wezen, nu in gebruik als expositieruimte.

Kunst in de openbare ruimte

Zierikzee kent een verrassend aanbod aan kunstwerken die je tijdens een wandeling door de stad kunt ontdekken. Deze werken vertellen verhalen over de maritieme geschiedenis, lokale ambachten en de relatie met het water.

• Beeldengroep “De Vissersvrouw” op het Havenplein herdenkt de vrouwen die hun mannen uitzwaaiden voor de visvangst op de Noordzee. Het bronzen beeld is gemaakt door kunstenaar Piet de Leeuw en vormt een geliefd fotomoment voor bezoekers. Google Maps-link
• Meekrapbeeld aan de Meelstraat verwijst naar de historische meekrapteelt. Het kunstwerk toont een gestileerde meekrapwortel en is geplaatst bij een voormalige meestoven.
• Poortenroute: De drie overgebleven stadspoorten – Noordhavenpoort, Zuidhavenpoort en Nobelpoort – zijn niet alleen monumenten, maar ook decor voor tijdelijke kunstinstallaties tijdens het Monumentenweekend in september.

Seizoensgebonden markten

Gedurende het jaar worden in Zierikzee en omliggende dorpen diverse markten georganiseerd die streekproducten, ambachten en lokale cultuur onder de aandacht brengen.

• Zierikzeese Zomeravondmarkten: In juli en augustus vinden op woensdagavonden sfeervolle markten plaats in het centrum. Je vindt er handgemaakte sieraden, lokale kazen, versgebakken brood en kunstnijverheid. De markten worden opgeluisterd met live muziek en straattheater. Locatie: Nieuwe Bogerdstraat, Melkmarkt en Havenplein.
• Meekrapmarkt in Dreischor: Deze themamarkt in mei staat geheel in het teken van de meekrapcultuur. Bezoekers kunnen meekrapproducten kopen, meekrapverf maken en demonstraties bijwonen. Locatie: Museumboerderij Goemanszorg, Molenweg 3, 4315 CE Dreischor. Google Maps-link
• Herfstmarkt Zierikzee: In oktober wordt het centrum omgetoverd tot een markt met pompoenen, wildproducten, herfstdecoraties en warme streekgerechten. De markt sluit aan bij de oogsttijd en trekt veel bezoekers uit de regio.

Regionale festivals

Naast de bekende evenementen zoals het Internationaal Kamermuziekfestival, kent Schouwen-Duiveland een aantal regionale festivals die de moeite waard zijn voor toeristen.

• Festival aan Zee – Renesse: Dit driedaagse festival in juni combineert muziek, theater en strandactiviteiten. Het vindt plaats op het strand bij Renesse, op circa 20 minuten rijden van Zierikzee. Er zijn optredens van Zeeuwse bands, foodtrucks en kinderactiviteiten. Locatie: Strand Renesse, Rampweg 28, 4325 LH Renesse. Google Maps-link
• Straôrijden in Noordwelle en Serooskerke: Een eeuwenoude traditie waarbij boeren hun werkpaarden door zee laten lopen om ze te reinigen en te zegenen. Dit folkloristische evenement vindt plaats in februari en maart en wordt begeleid door muziek, klederdracht en lokale lekkernijen.
• Zilte Oogst Festival: In september viert Schouwen-Duiveland de oogst van zilte groenten zoals zeekraal en lamsoor. Het festival biedt proeverijen, kookdemonstraties en excursies naar de kwelders. Locatie: Zilte Academie, Weg naar de Val 1, 4328 NR Burgh-Haamstede. Google Maps-link

Natuur en recreatie:

• Fietsknooppuntennetwerk: Rond Zierikzee ligt een uitgebreid netwerk van fietsroutes. Aanraders zijn de tocht langs de Oosterschelde, de route naar Burgh-Haamstede via de duinen, en de lus langs de Zeelandbrug.
• Vogelgebieden: Ten westen van Zierikzee liggen herstelde natuurgebieden met schorren, slikken en plassen. Deze zijn ideaal voor vogelaars. Neem een verrekijker mee en spot lepelaars, grutto’s en zilverreigers.
• Watersnoodmuseum in Ouwerkerk: Gevestigd in vier caissons die gebruikt zijn om het laatste gat in de dijk te dichten na de ramp van 1953. Adres: Weg van de Buitenlandse Pers 5, 4305 RJ Ouwerkerk. Geopend di–zo van 10:00–17:00. Entree: volwassenen €10, kinderen €6. Google Maps-link

Culinaire adressen:

• De Gekroonde Suikerbiet: Restaurant in een voormalig suikerbietmagazijn, met streekgerechten en uitzicht op de haven. Adres: Nieuwe Bogerdstraat 12, 4301 CX Zierikzee
• Brood & Brunch: Gezellige lunchplek met biologische producten. Adres: Melkmarkt 4, 4301 HB Zierikzee
• Zilte Zee: Visrestaurant met dagverse vangst uit de Oosterschelde. Adres: Havenplein 5, 4301 CB Zierikzee

Evenementen en seizoensactiviteiten:

• Zierikzee Klassiek: Muziekfestival in juni met optredens in kerken en monumentale panden.
• Monumentenweekend: In september zijn tientallen gebouwen gratis toegankelijk met rondleidingen.
• Herfstmarkt: Jaarlijkse markt in oktober met lokale producten, ambachten en muziek.

Gemeenten en streken

Zierikzee maakt deel uit van de gemeente Schouwen-Duiveland, die bestaat uit de volgende plaatsen:

• Zierikzee
• Ouwerkerk
• Noordgouwe
• Serooskerke
• Burgh-Haamstede
• Renesse
• Bruinisse
• Nieuwerkerk
• Dreischor
• Sirjansland
• Zonnemaire
• Ellemeet
• Koudekerke
• Nieuw-Haamstede

De streek Schouwen-Duiveland wordt gekenmerkt door een afwisseling van polders, duinen, kreken en kustgebieden. Het landschap is gevormd door eeuwenlange strijd tegen het water, met dijken, sluizen en natuurgebieden die getuigen van deze geschiedenis.

Bronnen

• Gemeente Schouwen-Duiveland: Gebruikt voor informatie over gemeentelijke indeling, dorpen en bereikbaarheid.
• Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed: Gebruikt voor gegevens over monumenten, stadsrechten en historische gebouwen in Zierikzee.
• Watersnoodmuseum: Gebruikt voor informatie over de ramp van 1953, de caissons en het museumaanbod.
• Stichting Erfgoed Zeeland: Gebruikt voor historische context over de meekrapcultuur, gilden en middeleeuwse handel.