Aardenburg, Zeeland

Laatste update 02/09/2025 door Redactie

Aardenburg ligt in het westelijk deel van Zeeuws‑Vlaanderen, in de gemeente Sluis in de provincie Zeeland. Het stadje ligt op circa 3 kilometer van de Belgische grens, op korte afstand van Brugge en Gent, en niet ver van de kust. Aardenburg geldt als de oudste stad van Zeeland; de plek is al sinds de Romeinse tijd bewoond en kent sporen van nog veel eerdere bewoning (ca. 6.500 jaar) op een pleistocene dekzandrug. Door de hoge ligging, eeuwenlange bewoning en zichtbare resten van Romeinse, middeleeuwse en 17e‑eeuwse vestingwerken is de omgeving ideaal om al wandelend of fietsend te verkennen.

Naam en herkomst

De naam Aardenburg verwijst waarschijnlijk naar een “aarden burg” of versterking op hoger gelegen grond; de combinatie van “aard/erde” (grond) en “burg” (burcht/versterking) past bij de historische functie als vestingplaats. Ter voorkoming van verwarring: er bestaan ook gehuchten/locaties met de naam Aardenburg in de gemeente Hoogeveen (Drenthe) en in de gemeente Helmond (Noord‑Brabant).

Geschiedenis

De vroegste sporen van bewoning bij Aardenburg in Zeeland dateren van ongeveer 6.500 jaar geleden; er zijn fundamenten van huizen en andere vondsten gedaan op de dekzandrug. In de Romeinse periode stond hier een castellum (ca. 175–270 n.Chr.), waarvan resten deels zichtbaar en gereconstrueerd zijn. Door de eeuwen heen werd de stad versterkt; de Romeinse, middeleeuwse en 17e‑eeuwse vestingwerken laten nog altijd de strategische betekenis zien.

De middeleeuwse kern van Aardenburg is grotendeels op het oude stratenplan bewaard, met nog vele 16e‑, 17e‑ en 18e‑eeuwse gevels in de Weststraat, Tuimelsteenstraat en rond de Markt. Het stadje was een vesting; delen van de stadswallen en de Westpoort zijn te herkennen. Een lokale traditie is dat elke avond om 20:00 uur de klok van de Sint‑Baafskerk luidt, een echo van de tijd dat de stadspoorten sloten.

Na de Franse afkondiging van godsdienstvrijheid (1804) kon in Aardenburg weer een rooms‑katholieke parochie ontstaan. De Onze‑Lieve‑Vrouwekerk kreeg in 1850 haar voorste deel, opmerkelijk genoeg met circa 870.000 bakstenen die parochianen zelf vormden en bakten; in 1925 werd de kerk vergroot. Binnen vindt u gebeeldhouwde biechtstoelen, een 17e‑eeuwse preekstoel en fraaie glas‑in‑loodramen; in de gevel staat het beeld “Onze Lieve Vrouwe met de Inktpot”, verwijzend naar middeleeuwse bedevaarten. Overdag staan de kerkdeuren meestal open voor bezoekers.

Toeristische wetenswaardigheden

Historisch centrum en kerken

De Sint‑Baafskerk is de enige kerk in Nederland in Scheldegotiek; het schip dateert van 1220 en is rijk gedetailleerd. Tijdens restauraties kwamen 14e‑ en 15e‑eeuwse sarcofagen tevoorschijn, met schilderingen van onder meer de kruisiging en Maria; enkele zijn in de kerk te zien. Zomerseizoen: geopend di‑zo 14:00–16:00 uur. Adres: Sint Bavostraat 5, Aardenburg.

  • Tip: Plan uw bezoek rond 14:00 uur en wandel daarna via de Weststraat en Markt langs de historische gevels; kijk naar huisnamen als De Krabbe, De Gouden Eikel, De Ploeg, De Arend, De Sevensterre en De Sonne.

Archeologisch erfgoed

Het Archeologisch Museum Aardenburg (17e‑eeuwse patriciërswoning, Marktstraat 18) toont vondsten van prehistorie tot middeleeuwen, waaronder een compleet “hurkgraf” van een Germaanse krijger (275 n.Chr.). Onder leiding van provinciaal archeoloog J.A. Trimpe Burger is circa 30% van het Romeinse castellum onderzocht; duizenden objecten kwamen uit de Romeinse laag en de middeleeuwse laag. Op de plek van de westpoort in de Burchtstraat is een reconstructie met origineel bouwmateriaal te zien. Open di‑zo 13:30–17:00 uur. Tel. 0117‑492888 / 0117‑475544.

  • Tip: Bezoek ook de heemtuin achter het museum met bijzondere kruiden, struiken en bomen, en resten van een Gallo‑Romeins tempeltje.

Stadswallen en straten

Volg de contouren van de oude wallen en poorten en let op de variatie aan gevels in de Weststraat, Tuimelsteenstraat en aan de Markt. De mix van 16e‑ tot 18e‑eeuwse panden maakt een korte stadswandeling zeer de moeite waard.

  • Tip: Kom tegen 20:00 uur terug bij de Sint‑Baafskerk om de avondklok te horen — een karakteristiek moment in Aardenburg.

Kunst en cultuur

De Beeldentuin aan Weststraat 38 biedt “beeldenkamers” waar circa twintig kunstenaars exposeren. Openingstijden: het hele jaar (ook buiten seizoen) vr‑zo 13:00–18:00 uur; in het hoogseizoen (28 april t/m 1 oktober) dagelijks 13:00–18:00 uur. Tel. 0117‑492784.

  • Tip: Combineer dit met een route langs ateliers in Aardenburg en een koffie aan de Markt.

Culinair en streekproducten

Escargotkwekerij/restaurant “In den Wijngaard”, Smedekensbrugge 34, Aardenburg. Tel. 0117‑491236 (fax 0117‑492610). Hier proeft u lokale escargots — een bijzondere specialiteit in Zeeuws‑Vlaanderen.

  • Tip: Reserveer vooraf en plan een korte wandeling langs de vestingtracés na het diner.

Fietsen en wandelen

De hoge ligging en het open polderland maken Aardenburg aantrekkelijk voor fietsers en wandelaars. Vanuit het centrum bereikt u eenvoudig knooppuntroutes richting Sluis en het kustgebied, of een rondje langs de Burchtstraat (castellumreconstructie) en de historische Markt. Neem verrekijker en windjack mee: het kan stevig waaien in Zeeland.

  • Tip: Vroege ochtend of late namiddag geeft het mooiste licht over de polders; start bij de Markt en sluit af met uitzicht vanaf de stadswallen.

Overnachten

In en rond Aardenburg vindt u diverse hotels, B&B’s en kleinschalige accommodaties.

  • Tip: Overnacht in of nabij de historische kern voor korte loopafstanden naar kerken, museum en Markt.

Bronnen

Plaats een reactie