Eys, Limburg

Laatste update 16/09/2025 door Redactie

In het zuidoosten van de provincie Limburg, midden in het glooiende landschap van het Zuid-Limburgse Heuvelland, ligt het dorp Eys. Deze kern maakt deel uit van de gemeente Gulpen-Wittem, die verder bestaat uit dorpen als Gulpen, Wittem, Mechelen, Epen, Slenaken, Reijmerstok, Wijlre, Partij, Nijswiller, Euverem, Schweiberg en Trintelen. Eys ligt aan de Eyserbeek, ten noordoosten van Wittem, en wordt omringd door buurtschappen als Eyserheide, Overeys, Piepert en Trintelen. Het dorp is geliefd bij wandelaars, fietsers en natuurliefhebbers vanwege zijn ligging tussen hellingbossen, beekdalen en historische landgoederen.

Verklaring van de naam Eys

De naam Eys is afgeleid van de Eyserbeek, die door het dal slingert en het landschap vormgeeft. In een oorkonde uit 1193 van het kapittel van de Sint-Pauluskathedraal in Luik wordt de kerk van Eys al genoemd als eigendom van het kapittel. De naam verwijst vermoedelijk naar een nederzetting bij water, wat past bij de geografische ligging van het dorp.

Geschiedenis van Eys

Archeologie en middeleeuwse ontwikkeling

De omgeving van Eys kent een lange bewoningsgeschiedenis. Bij een opgraving in 1990 tussen Eys en Eyserheide werd een kampement uit het Magdaleniën aangetroffen, een cultuur uit de late steentijd. Het huidige dorp ontstond op een kruispunt van wegen bij de Eyserbeek, en groeide uit tot een agrarische gemeenschap met religieuze en bestuurlijke betekenis.

Sint-Agathakerk

De huidige Sint-Agathakerk is eenbeukig, heeft een westtoren en twee kapellen die het koor flankeren. De architectuur is barok, met een combinatie van rechte en gebogen lijnen. Tijdens de laatste restauratie is de houten torenspits in oorspronkelijke staat teruggebracht.

Abschnitt-motte op de Boerenberg

Op de Boerenberg ligt een zeldzame abschnitt-motte, een middeleeuwse kasteelheuvel die diende als uitkijkpost en versterking. In Limburg zijn nog slechts enkele van dit type bewaard gebleven. De motte van Eys is bijzonder vanwege de ligging binnen de bebouwde kom. In 2001 werd het terrein opgeknapt om schade aan het talud en omliggende woningen te voorkomen.

Landgoed Goedenraad

Ten oosten van Overeys ligt het 26 hectare grote landgoed Goedenraad, met een kasteel, boerderij, parkbos en graslanden. Het oorspronkelijke kasteel werd al in 1365 vermeld, maar het huidige complex dateert uit 1764. De boerderij werd in 1777 herbouwd in Lodewijk XVI-stijl.

Toeristische wetenswaardigheden in Eys

Eyserbos en fietsklim Eyserbosweg

Het Eyserbos, ten zuidwesten van Eyserheide, is een hellingbos met beuken en essen van meer dan 200 jaar oud. De klim naar de top van de Eyserbosweg is 900 meter lang met een gemiddeld stijgingspercentage van 10%. Deze klim is opgenomen in de Amstel Gold Race en staat bekend als een van de zwaarste van Nederland. Vanaf de Eyserberg heeft u een mooi uitzicht over de omgeving.

Trintelen en Kunradersteen

In het buurtschap Trintelen staan historische hoeves gebouwd met Kunradersteen, een lokaal kalkgesteente. De Trintelerhof aan de Eyserweg 2 is een gesloten hoeve uit de 18e eeuw. Aan de Eyserweg 1 staat een woonhuis uit 1827 met zadeldak en open erf. Deze gebouwen zijn karakteristiek voor de streek en zichtbaar vanaf de openbare weg.

Natuurbeheer en korenwolfgebied

Op het plateau bij Eys worden akkers beheerd met aandacht voor biodiversiteit. Het gebied maakt deel uit van het Zuid-Limburgse korenwolfprogramma, gericht op bescherming van de zeldzame veldhamster.

Wandelroutes en natuurbeleving

Eys ligt aan het wandelnetwerk van Zuid-Limburg. Routes voeren langs de Eyserbeek, door het Eyserbos, over het plateau en langs het landgoed Goedenraad. Hier worden onder andere grote lijsters, buizerds, groene spechten en kamsalamanders waargenomen.

Culinaire adressen en streekproducten

In Gulpen-Wittem zijn diverse eetgelegenheden met streekgerechten zoals zuurvlees, Limburgse vlaai en forel uit de Geul. In Eys bevindt zich boerderijwinkel De Landwinkel, met lokale zuivel en seizoensfruit. In de omgeving zijn ook wijngaarden en bierbrouwerijen te bezoeken.

Evenementen in Eys

De kerstmarkt in Eys vindt plaats op het plein De Pendiel, met muzikale optredens en een kerstconcert in de kerk. De Eyserbosloop is in eerdere jaren georganiseerd als hardloopevenement door het bos en over het plateau. De actuele voortzetting is niet bevestigd. In de gemeente Gulpen-Wittem wordt jaarlijks het Heuvellandfestival georganiseerd, met muziek, streekmarkt en wandeltochten.

Bronnen

Plaats een reactie