Plaatsen > Oudewater

Oudewater Kerk (c)2016 Martin Lamboo

Oudewater is een gemeente in de provincie Utrecht, 42,00 km2, met 9750 inw. De gemeente ligt in het westen van de provincie, tegen de grens met Zuid-Holland, aan weerszijden van de Hollandse IJssel, en omvat het stadje Oudewater en enkele buurtschappen.

Als nederzetting gaat Oudewater terug tot het eind van de 10de eeuw. Het behoorde tot het Sticht Utrecht, kreeg in 1265 stadsrechten van bisschop Hendrik van Vianden, maar werd op 24 jan. 1280 door de elect Jan van Nassau aan Floris V van Holland verpand; doordat het pand nooit ingelost werd, is Oudewater daarna tot 1970 Hollands gebleven. Floris V maakte het tot een sterke grensvesting. Als zodanig werd het inzet van de talrijke burgeroorlogen van de 14de en de 15de eeuw. Op 19 juni 1572 nam de geuzenaanvoerder Adriaan van Swieten Oudewater in, maar in juli–aug. 1575 werd het na een zwaar beleg heroverd en platgebrand door stadhouder Gilles van Berlaymont.

Begin 1577 werd ook in Oudewater de hervorming doorgevoerd. Oudewater bleef echter, in tegenstelling tot vele andere plaatsen redelijk neutraal. Als gevolg van die neutrale opstelling werd Oudewater een tamelijk vrije wijkplaats voor katholieken.

Oudewater Gevels (c)2016 Martin Lamboo

In de late middeleeuwen was Oudewater een bloeiend nijverheids- en handelscentrum en het wist zich als zodanig te handhaven. Sinds 1482 werden in de stad vrouwen die verdacht werden van hekserij gewogen, aanvankelijk in de kelders van het stadhuis, later in de stadswaag. Deze ‘heksenwaag’ kreeg internationale bekendheid, omdat hier in vergelijking tot andere heksenwagen een ‘milde’ methode bij het wegen werd gevolgd. Niet alleen naar de lengte, maar naar de ‘natuurlijke proportiën des lichaams’ werd het toegestane gewicht bepaald.

In het Oudewater van vandaag de dag omvat de landbouw voornamelijk veehouderij, de industrie produceert onder meer machines, touw en voedingsmiddelen; verder bouw- en grafische nijverheid. Diverse handels- en transportbedrijven.

Oudewater is een regionaal verzorgingscentrum voor een deel van de Lopikerwaard.

Oudewater Gracht (c)2016 Martin Lamboo

Bezienswaardigheden zijn Museum De Heksenwaag, gehuisvest in de uit 1595 daterende stadswaag. Hervormde kerk (13de, 14de en 15de eeuw, later herhaaldelijk verbouwd) met toren van kort na 1300. Stadhuis uit 1588 met renaissance trapgevel.

Verspreid over Oudewater, doorstroomd door het riviertje de Lange Linschoten, is een groot aantal oude trapgevels bewaard gebleven.