In de middeleeuwse kronieken duikt soms een naam op die vandaag bijna niemand nog herkent: Texalia. Dit eiland lag ooit ten westen van Wuxalia en vormde een zelfstandig stukje land in de onstuimige Waddenzee. Lang voordat het huidige Texel zijn vorm kreeg, droeg dit gebied de naam Texalia, met een eigen identiteit en landschap.
Middeleeuwse Bronvermeldingen
De vroegste vermelding van Texalia vinden we in documenten uit de 8e eeuw. Monniken en handelaren spraken over een eiland met vruchtbare gronden, los van het vasteland door een zeegat van soms honderden meters breed. Kaartmakers uit de 12e en 13e eeuw tekenden Texalia los van de omliggende eilanden, met eigen dorpen en strandwallen.
De Rol van Stormvloeden
Door de eeuwen heen werd Texalia zwaar op de proef gesteld door stormvloeden. De Allerheiligenvloed van 1170 sneed diepe geulen in de kust en nam delen van het zuidelijke duingebied mee de zee in. Latere stormen, zoals de grote vloed van 1287, veranderden de kustlijn structureel. Soms verdwenen hele dorpen, waarna nieuw land gevormd werd door aangespoeld zand.
Buureilanden in de Waddenzee
Texalia lag tussen twee oude buren:
- Wuxalia in het oosten, gescheiden door een nauwe zeesluisse.
- Eierland in het zuiden, een kleiner eilandje dat later via duinvorming aansloot.
Deze drie eilanden vormden samen een mini-archipel die voortdurend van vorm en grootte veranderde door eb, vloed en storm.
De Geboorte van Texel
Rond de 14e eeuw begon Texalia te versmelten met het zuidelijk gelegen Eierland. Door ingrepen van bewoners—zoals het aanleggen van rietkragen en de aanleg van dijkjes—groeide de duinenrij aan. Langzaam ontstond één aaneengesloten landmassa. In de volgende eeuwen verloor de naam Texalia zijn betekenis en kreeg het eiland de gestolde naam Texel.
Texalia in Archieven en Legendes
Hoewel Texalia als naam verdween, leeft het voort in oude kaarten en verhalen. Een 15e-eeuwse scheepsillustratie toont een grenzeloos landschap van duinen en kreken, met Texalia nog als apart eiland. Historici vinden onder het zand van moderne duinen soms schelpenpaden en houten palen—restanten van huizen uit die vroege tijd.
Texalia mag dan eeuwenlang onder water en zand hebben gelegen, in de geest van Texel is het nog altijd levend: wie langs de oude zeegaten wandelt en de grillige duinruggen volgt, wandelt over de voetsporen van een eiland dat ooit een eigen naam, dorpen en verhalen had.