Laatste update 08/10/2025 door Redactie

Valkenburg ligt in het zuiden van Limburg, in het dal van de rivier de Geul, omringd door heuvels, bossen en historische dorpen. Het stadje grenst aan Houthem (2 km), Berg en Terblijt (3 km), Schin op Geul (4 km), Wijlre (6 km), Margraten (7 km), Meerssen (8 km), Sibbe (2 km), Vilt (3 km), Geulhem (2 km), Oud-Valkenburg (3 km), Walem (2 km) en IJzeren (2 km). De omgeving bestaat uit mergelgrotten, kastelen, wandelpaden en kuuroorden. Dankzij de ligging aan het spoor en de A79 is Valkenburg goed bereikbaar voor toeristen die natuur, erfgoed en ontspanning zoeken.
Verklaring van de naam Valkenburg
De naam Valkenburg verwijst naar het middeleeuwse kasteel dat boven het stadje uittorent. Het woord ‘burg’ betekent versterkte plaats. ‘Valken’ kan verwijzen naar roofvogels die in het gebied voorkwamen. De naam is al eeuwen verbonden aan het hoogtekasteel op de Heunsberg, dat het landschap en de geschiedenis van de stad heeft gevormd.
Geschiedenis
Valkenburg ontstond rond het kasteel dat in de 11e eeuw werd gebouwd op een steile heuvel van kalksteen. Deze burcht was strategisch gelegen en werd beschermd door een stadsmuur met vier poorten. Van deze poorten zijn de Grendelpoort en de Berkelpoort bewaard gebleven. Langs de Wilhelminalaan staat nog een deel van de oude muur.
In 1672 liet stadhouder Willem III het kasteel opblazen om te voorkomen dat het in vijandelijke handen zou vallen. De ruïne is sindsdien een herkenbaar symbool van de stad. In de 19e eeuw begon het toerisme op gang te komen. De aanleg van de spoorlijn tussen Valkenburg en Aken in 1853 maakte het stadje beter bereikbaar. In die periode werd ook de eerste VVV van Nederland opgericht.
Valkenburg maakt deel uit van de gemeente Valkenburg aan de Geul, die bestaat uit de kernen Valkenburg, Houthem, Geulhem, Berg, Terblijt, Vilt, Sibbe, IJzeren, Walem, Oud-Valkenburg en Schin op Geul.
Toeristische wetenswaardigheden Valkenburg
Het centrum van Valkenburg is levendig en historisch. De Kasteelruïne op de Heunsberg is te bezoeken en biedt uitzicht over het Geuldal. Adres: Daalhemerweg 27, 6301 BJ Valkenburg. Google Maps-link
Onder de heuvel liggen de bekende mergelgrotten zoals de Fluweelengrot en de Gemeentegrot, die al sinds de middeleeuwen worden ontgonnen. Deze grotten zijn toegankelijk via rondleidingen en tonen ondergrondse gangen, sculpturen en schuilplaatsen. (Lees verder onder de afbeelding)
Op de Cauberg, een heuvel die bekend is in de wielersport, ligt het kuuroord Thermae 2000. Hier kun je ontspannen in thermale baden en wellnessfaciliteiten. Adres: Cauberg 25-27, 6301 BT Valkenburg. Google Maps-link
In het centrum ligt ook Museum Valkenburg, dat kunst en geschiedenis uit de regio toont. Adres: Grotestraat Centrum 31, 6301 CW Valkenburg. Google Maps-link
Voor gezinnen is het Sprookjesbos Valkenburg een populaire bestemming. Het park biedt sprookjestaferelen, speeltuinen en attracties. Adres: Sibbergrubbe 2a, 6301 AA Valkenburg. Google Maps-link
Net buiten het centrum ligt de Kasteeltuin Oud-Valkenburg, een botanische tuin met kruidentuin en watermolen. Adres: Oud Valkenburg 1, 6305 AA Schin op Geul. Google Maps-link
Het Openluchttheater Valkenburg ligt in een bosrijke omgeving en biedt concerten en voorstellingen. Adres: Plenkertstraat 51a, 6301 GL Valkenburg. Google Maps-link
De Cauberg is ook bekend vanwege wielerwedstrijden. Hier vonden meerdere edities van het WK wielrennen plaats. In 1992 deed zelfs de Tour de France het stadje aan. De klim is geliefd bij amateurs en gevreesd door profs.
Voor wandelaars is het Krijtlandpad een aanrader. Deze langeafstandswandeling loopt van station Valkenburg via Gulpen naar het zuiden. De route voert door heuvels, bossen en dorpen en biedt uitzicht op het Zuid-Limburgse landschap.
In de zomer vinden evenementen plaats zoals de Amstel Gold Race, Pop on Top, Heuvelland4daagse en openluchtconcerten. In de winter zijn er kerstmarkten in de grotten en sfeervolle verlichting in het centrum.
Parkeren is mogelijk bij het station en op diverse parkeerterreinen. OV-reizigers kunnen gebruikmaken van de treinverbinding tussen Maastricht en Heerlen, met een halte in Valkenburg. Vanaf het station zijn alle bezienswaardigheden te voet bereikbaar.
Bronnen
- Gemeente Valkenburg aan de Geul – gemeentelijke indeling, bereikbaarheid en voorzieningen
- VVV Zuid-Limburg – toeristische informatie, evenementen en bezienswaardigheden
- Thermae 2000 – wellnessfaciliteiten, openingstijden en locatie
- Museum Valkenburg – tentoonstellingen, entreeprijzen en bereikbaarheid
- Openluchttheater Valkenburg – programmering, geschiedenis en locatie
- Sprookjesbos Valkenburg – attracties, openingstijden en locatie
- Kasteeltuin Oud-Valkenburg – heemtuin, watermolen en educatieve activiteiten
- Rijksmonumenten.nl – monumentstatus van kasteelruïne, stadspoorten en kerken
- Molendatabase.nl – status en geschiedenis van molens in Valkenburg
- Waarneming.nl – flora en fauna in het Geuldal en omgeving Valkenburg
- Allewandelroutes.nl – wandelroutes in Zuid-Limburg
- Uwmarktspecialist.nl – informatie over markten en streekactiviteiten in Valkenburg