Ontstaan van het toerisme op Vlieland: een rustgevend zeebad als startpunt

Laatste update 17/07/2025 door Redactie

Vlieland, een parel aan de Waddenkust, staat tegenwoordig bekend om zijn stilte, natuur en ongerepte charme. Maar wist je dat het toerisme op dit eiland al in 1895 haar eerste stappen zette? Dankzij een vooruitstrevende burgemeester en een groep bevlogen eilanders werd Noordzeebad Vlieland geboren.

De oprichting van Zeebad Vlieland

Het begon allemaal met burgemeester Veenhoven, die in 1895 een commissie samenstelde met o.a. de directeur van de zeevaartschool, de dokter, leraren en loodscommissaris (Algemeen Handelsblad, 30-04-1895). Samen gaven ze vorm aan het plan voor een bescheiden badonderneming. De gemeente pachtte een deel van het Noorderstrand, een opzichter van Rijkswaterstaat ontwierp in zijn vrije tijd een houten badpaviljoen, en lokale timmerlieden realiseerden de bouw (Dagblad van Friesland, 10-07-1895).

Aan het eind van datzelfde seizoen werd een naamloze vennootschap opgericht: Zeebad Vlieland. Onder de aandeelhouders bevond zich onder andere Eeuwe Meijer. Opvallend was dat reder Adriaan David Zur Mühlen uit Amsterdam de grootste investeerder was met maar liefst 50 aandelen (H.K. Stolk, 2005).

Hotel als toeristisch boegbeeld

Eeuwe en Alida Meijer zetten eind 1895 hun logement om in een volwaardig hotel. Ze bouwden een extra verdieping waardoor er zestien kamers ontstonden “ingericht naar de eischen des tijds” (Advertentie, Leeuwarder Courant, 06-08-1896). Bij de opening van het badseizoen op 24 mei 1896 was de verbouwing voltooid (Algemeen Handelsblad, 26-05-1896).

Een anonieme schrijver beschreef het gebouw als “een keurig net gebouw, drie verdiepingen hoog” met prachtig uitzicht op Harlingen en de Zuiderzee (Dagblad van Friesland, 05-06-1896).

Tijdgeest en Wereldtentoonstelling

Het initiatief op Vlieland sloot perfect aan bij de tijdsgeest. De Wereldtentoonstelling voor het Hôtel- en Reiswezen in Amsterdam in 1895 liet zien dat reizen en toerisme steeds belangrijker werden (Arthur van Schendel, 2010). Vlieland speelde slim in op deze trend door haar unieke rust en natuur te benadrukken.

Conclusie

Wat begon als een lokaal initiatief, groeide uit tot een toeristische trekpleister. Vlieland bood een antwoord op de hectiek van het dagelijks leven, en dat doet het vandaag de dag nog steeds. Voor wie op zoek is naar ontspanning en natuur, is dit eiland al ruim een eeuw lang dé bestemming.

Bronnen

  • Judith Gussenhoven, Zeebad Vlieland, kalm ontspannen in 1895, History Now (2025). Link naar artikel
  • H.K. Stolk, Zeebad Vlieland. Het begin van het toerisme op Vlieland, Pirola, 2005.
  • Marlies ter Beek, Masterscriptie, Rijksuniversiteit Groningen, 2012.
  • Arthur van Schendel, Drie Hollandse romans, Athenaeum-Polak & Van Gennep, 2010.
  • Algemeen Handelsblad, diverse edities (1895–1896)
  • Dagblad van Friesland, diverse edities (1895–1896)
  • Leeuwarder Courant, 08-08-1895 & 06-08-1896