Vliehors Range: militair oefenterrein in de woestijn van het Noorden

Laatste update 17/07/2025 door Redactie

Aan de westkant van Vlieland ligt een uitgestrekte zandvlakte van 17 vierkante kilometer: de Vliehors, ook wel bekend als de Cornfield Range binnen NAVO-verband. Wat voor vakantiegangers voelt als een eindeloze woestijn, is voor de luchtmacht een strategisch oefenterrein. Hier komen natuur, defensie en historie samen in een fascinerend landschap.

Geschiedenis: van zandplaat tot schietgebied

  • 1948: De Vliehors wordt officieel aangewezen als militair oefenterrein voor de Koninklijke Luchtmacht. De eerste oefening vond plaats op 2 mei 1948.
  • 1955–2004: De Vliehors huisvest ook een cavalerieschietkamp (CSK), waar Leopard-tanks met scherpe munitie oefenden.
  • 1970–1990: Er wordt geoefend met diverse wapensystemen, waaronder napalm en verarmd uranium.
  • 2009: Defensie krijgt een nieuwe milieuvergunning voor het afwerpen van maximaal 70 explosieve bommen per jaar.

De naam “Cornfield Range” is een NAVO-codenaam die verwijst naar het open karakter van het terrein—vrij van obstakels, ideaal voor luchtoperaties. Op Cornfield-range vindt u een lijst van alle vliegbeweginingen boven dit gebied.

Incidenten

  • 1969: Een Nederlandse F-104G raakt per ongeluk onderhoudsvoertuigen op de range. Eén medewerker overlijdt, drie raken zwaargewond.
  • 1992: Een Deense F-16 vuurt raketten op de verkeerstoren. Eén persoon raakt lichtgewond.
  • 2001: Een Duitse Tornado raakt de toren zeven keer met boordkanonnen. Wonder boven wonder raakt niemand gewond.
  • 2023: Een oefenbom komt te dicht bij het Drenkelingenhuisje, wat leidt tot plannen voor verplaatsing van het iconische gebouw.

Deze incidenten onderstrepen het belang van strikte veiligheidsprotocollen en samenwerking tussen Defensie en lokale instanties.

Heden: oefenterrein met respect voor natuur

  • De Vliehors Range is het enige terrein in Nederland waar met live munitie vanuit de lucht geoefend mag worden.
  • Jaarlijks vinden er zo’n 800 vluchten plaats met straaljagers en helikopters.
  • De oefeningen worden gecoördineerd vanuit een moderne commandotoren, met real-time communicatie tussen piloten en grondpersoneel.
  • Rode vlaggen en waarschuwingsborden markeren het terrein tijdens oefeningen. Buiten deze periodes is het gebied deels toegankelijk voor recreatie.

Defensie werkt samen met Staatsbosbeheer om broedende vogels en kwetsbare natuur te beschermen. Zo broeden lepelaars en strandplevieren op slechts honderden meters van het doelengebied.

Er vinden ook regelmatig medevac-vluchten plaats boven Vlieland en de Vliehors Range. Deze medische evacuaties worden uitgevoerd door gespecialiseerde helikopters, zoals de Airbus H-145 van de ANWB Medical Air Assistance, met de roepnaam MEDIC01.

Hoe werkt een medevac op Vlieland?

  • De helikopter vertrekt vanaf Leeuwarden Air Base (LWD AB) of MCL Leeuwarden, en vliegt via het East Point (EP) naar locaties zoals de duinen van de Vliehors.
  • Vluchten worden geregistreerd als “Scramble Medevac Vlieland EP → MCL → LWD AB”, wat duidt op een spoedtransport van patiënt naar het ziekenhuis.

In juli 2025 alleen al zijn er meerdere medevac-vluchten geregistreerd:

  • 13 juli: PH-OOP Airbus H-145, route via Vliehors naar MCL Leeuwarden
  • 10 juli: PH-OOP, medevac vanuit duingebied Vliehors
  • 5 juli: PH-OOP, spoedvlucht vanaf Vlieland naar ziekenhuis

Deze vluchten zijn essentieel vanwege de afgelegen ligging van Vlieland en het militaire karakter van de Vliehors, waar incidenten kunnen plaatsvinden tijdens oefeningen.

Toekomst Cornfield Range: uitbreiding en dialoog

  • Defensie wil in de toekomst ook oefenen met Apache-helikopters en drones (MQ-9 Reaper), maar ziet af van raketoefeningen vanwege veiligheidsrisico’s.
  • Er zijn plannen om de veiligheidszone te vergroten en het terrein beter af te stemmen op natuurwaarden.
  • De vergunning voor oefeningen werd in 2024 vernietigd door de rechtbank, vanwege onvoldoende onderbouwing van natuureffecten. Een nieuwe aanvraag is in voorbereiding.

De Waddenvereniging en Natuurmonumenten blijven in gesprek met Defensie om de balans tussen militaire activiteiten en natuurbehoud te bewaken.

Bronnen

De Vliehors Range is een plek van contrasten: stilte en explosies, natuur en techniek, verleden en toekomst. Voor vakantiegangers is het een fascinerende bestemming—mits met respect voor de rode vlaggen en de verhalen die in het zand zijn geschreven.