Waarland, Noord-Holland

Laatste update 24/09/2025 door Redactie

Waarland is een karakteristiek dorp in de provincie Noord-Holland, gelegen in de gemeente Schagen (voorheen Harenkarspel). Het ligt centraal in de Kop van Noord-Holland, tussen plaatsen als Schagen, Heerhugowaard, Tuitjenhorn en Oudkarspel. Dankzij de ligging nabij de N245 en N504 is het dorp goed bereikbaar per auto, terwijl busverbindingen zorgen voor aansluiting op de treinstations van Schagen en Heerhugowaard. Het omringende landschap wordt gekenmerkt door uitgestrekte polders, sloten en vaarten, en vormt een aantrekkelijk decor voor fiets- en wandeltochten.

Verklaring van de naam

De naam Waarland verwijst waarschijnlijk naar de vroegere landschappelijke situatie. Het eerste deel, ‘Waar’, kan verband houden met het Oudnederlandse woord voor ‘verhoging’ of ‘beschermd stuk land’, mogelijk een terp of een natuurlijke oeverwal. Het tweede deel, ‘land’, spreekt voor zich en duidt op bewoonbaar gebied. Gezien de ligging in een poldergebied dat in het verleden regelmatig te maken had met wateroverlast, is het aannemelijk dat de naam een beschrijving is van een hoger gelegen of beter beschermd stuk land binnen een natte omgeving.

Geschiedenis

Waarland kent een lange geschiedenis die teruggaat tot de middeleeuwen, toen het gebied werd ontgonnen voor landbouw. De vruchtbare klei- en veengronden maakten het geschikt voor akkerbouw en veeteelt. Door de eeuwen heen speelde waterbeheer een cruciale rol; dijken, sloten en molens waren noodzakelijk om het land droog te houden.

Een van de meest markante historische bouwwerken is de watermolen uit 1571. Deze molen, die nog altijd in authentieke staat verkeert, werd gebouwd om het overtollige water uit de polder te malen. Bijzonder is dat de molen nog steeds bewoond wordt. Het naastgelegen, gerestaureerde Molenhuys wordt tegenwoordig gebruikt voor tentoonstellingen en culturele activiteiten, waarmee het een belangrijke ontmoetingsplek voor het dorp vormt.

In de 20e eeuw ontwikkelde Waarland zich tot een hechte gemeenschap met een actief verenigingsleven. De agrarische sector bleef belangrijk, maar er kwamen ook nieuwe bedrijvigheden bij, waaronder tuinbouw en kleinschalige industrie.

Toeristische wetenswaardigheden

Ondanks zijn bescheiden omvang heeft Waarland bezoekers veel te bieden, van cultureel erfgoed tot natuur en evenementen.

Historische en culturele bezienswaardigheden

De watermolen (Google Maps) is een absolute blikvanger.
Adres: Molenweg 2, 1738 BW Waarland
Openingstijden: Op afspraak en tijdens speciale open dagen
Entreeprijzen: Gratis toegang, donaties welkom
Parkeren: Beperkt bij de molen, ruimere parkeergelegenheid in het dorp
OV: Busverbinding vanaf station Schagen, halte op loopafstand

Het Molenhuys fungeert als expositieruimte voor lokale kunstenaars en als locatie voor kleinschalige evenementen. De tentoonstellingen wisselen regelmatig en belichten vaak thema’s die verbonden zijn met de regio, zoals poldergeschiedenis, natuur en ambacht.

Natuur en recreatie

Voor natuurliefhebbers zijn het natuurgebied De Boomerwaal en De Drasse Dijkvoet een aanrader. Deze gebieden bieden een mix van open water, rietlanden en graslanden, waar veel vogelsoorten broeden en foerageren. Wandelpaden en uitkijkpunten maken het mogelijk om de natuur van dichtbij te beleven.
Adres De Boomerwaal: nabij Boomerwaalweg, 1738 Waarland
Openingstijden: Doorlopend toegankelijk
Entreeprijzen: Gratis
Parkeren: Langs de weg of bij nabijgelegen parkeerplaatsen
OV: Busverbinding naar het centrum van Waarland, daarna circa 10 minuten lopen
Google Maps

De Drasse Dijkvoet is een kleinschaliger natuurgebied dat vooral bekendstaat om zijn vochtige graslanden en bijzondere flora. In het voorjaar kleuren de velden hier door bloeiende dotterbloemen en pinksterbloemen.

Evenementen en cultuur

Een jaarlijks hoogtepunt is het Badpopfestival, dat muziekliefhebbers uit de hele regio trekt. Het festival biedt een mix van lokale bands en landelijke artiesten, en vindt plaats in een gemoedelijke, dorpse sfeer.

Daarnaast worden er door het jaar heen diverse dorpsactiviteiten georganiseerd, zoals braderieën, sporttoernooien en culturele avonden in het dorpshuis.

Lokale tips en minder bekende plekken

  • Maak een fietstocht langs de oude molenroutes in de regio, waarbij je ook molens in omliggende dorpen als Tuitjenhorn en Oudkarspel kunt bezoeken.
  • In het voorjaar zijn de bloeiende bollenvelden rondom Waarland een kleurrijk spektakel, vooral richting ’t Veld en Nieuwe Niedorp.
  • Voor een authentieke dorpslunch kun je terecht bij lokale cafés die streekproducten serveren, zoals kaas en brood uit de regio Schagen.

Seizoensgebonden activiteiten

In de zomermaanden is het openluchtzwembad in het nabijgelegen Tuitjenhorn een populaire plek voor gezinnen. In de herfst zijn de polders rondom Waarland ideaal voor vogelspotten, met name trekvogels die hier neerstrijken. In de winter, bij voldoende vorst, worden er schaatstochten georganiseerd op de sloten en vaarten in en rond het dorp.

Bronnen

Plaats een reactie