Blokgooien in Drenthe

In Drenthe leeft een spel dat bijna nergens anders wordt gespeeld. Het heet blokgooien en het combineert ontspanning met tactiek. Het spel lijkt op Bocce en jeu‑de‑boules maar heeft eigen regels. Spelers gebruiken een zware bal, een houten blok en fiches in verschillende kleuren. Het doel is om het blok te raken en de fiches te verplaatsen. Omdat je moet mikken en vooruitdenken voelt het spel sportief en gezellig tegelijk.

Historische achtergrond

Blokgooien is een traditie die al generaties meegaat. Het spel ontstond als wintervermaak voor boeren en arbeiders. In andere provincies bestaan varianten met andere namen. In Groningen heet het kaaibakken, in Friesland piksjitten en in Twente butken. De kern is overal hetzelfde: een blok moet worden geraakt met een bal of kei. Deze eenvoudige opzet maakte het spel populair in dorpen en op erven.

De praktijk in Roden

Vandaag de dag wordt blokgooien vooral gespeeld in Roden, een esdorp in de gemeente Noordenveld. Op de heide van het Mensingebos komt een kleine groep spelers samen. Zij spelen meestal twee keer per week. De leeftijden lopen uiteen van midden veertig tot ver in de tachtig. De groep is klein maar hecht. Voor een goede wedstrijd zijn minimaal vier spelers nodig. Wanneer er minder deelnemers zijn verliest het spel zijn spanning.

Spelregels van blokgooien

Blokgooien wordt gespeeld met een houten blok, fiches en een zware bal. Het blok staat rechtop en wordt door de spelers voorzien van fiches in twee kleuren. Soms worden er plastic fiches gebruikt die speciaal voor het spel zijn gemaakt. Vroeger werden munten zoals centen of eurostukken gebruikt. Tegenwoordig kiest men vaker voor lichte en goed zichtbare kleuren zodat het spel duidelijk blijft voor zowel spelers als toeschouwers.

Elke speler gooit om de beurt onderhands met de bal richting het blok. Raakt de bal het blok dan vallen de fiches op de grond. De speler verzamelt de fiches die in zijn kleur liggen. Het spel gaat door totdat alle fiches zijn gespeeld of totdat de afgesproken rondes voorbij zijn. Degene met de meeste fiches in zijn bezit wordt tot winnaar uitgeroepen. Een partij wordt idealiter gespeeld met minimaal vier deelnemers zodat er voldoende spanning en variatie is.

Erfgoedstatus

In 2015 werd blokgooien opgenomen in de lijst van Immaterieel Erfgoed Nederland. Het doel van deze lijst is tradities zichtbaar maken en beschermen. In 2018 verdween het spel echter van de lijst. Toch blijft het volgens kenners een waardevol onderdeel van de Drentse cultuur. Het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland benadrukt dat een traditie ook erfgoed kan zijn zonder officiële vermelding.

Dreiging van verdwijnen

Het aantal spelers neemt af doordat oudere deelnemers wegvallen. Nieuwe aanwas is schaars. Daardoor dreigt het spel te verdwijnen. Spelers zoals Rudy de Groot maken zich zorgen dat blokgooien langzaam uit het straatbeeld zal verdwijnen. Toch zijn er ook nieuwe deelnemers bijgekomen. Dat geeft hoop dat het spel kan blijven bestaan.

Toeristische waarde

Blokgooien is niet alleen een spel maar ook een beleving. Voor toeristen biedt het een kans om deel te nemen aan een traditie die diep geworteld is in Drenthe. Het Mensingebos is een natuurgebied dat goed bereikbaar is en gratis toegankelijk. Het ligt ten zuiden van het centrum van Roden. Parkeren kan bij de ingang van het bos. Het gebied is ook bereikbaar met buslijnen vanuit Groningen.

Bezienswaardigheden in Roden

Wie Roden bezoekt voor blokgooien kan meer ontdekken. Het dorp heeft een rijke geschiedenis en meerdere bezienswaardigheden. De Catharinakerk aan Brink 8 is een gotische kerk die regelmatig open is voor diensten en rondleidingen. Het Museum Havezate Mensinge aan Mensingheweg 7 laat zien hoe het leven op een Drentse havezate eruitzag. Het museum is geopend van woensdag tot en met zondag van 13:00 tot 17:00. De entreeprijs bedraagt ongeveer €7,50. Deze locaties maken een bezoek aan Roden compleet.

Natuur en recreatie

Het Mensingebos zelf is een geliefde plek voor wandelaars en fietsers. Het bos is vrij toegankelijk en biedt routes door heide en bos. Voor gezinnen is het een fijne plek om te picknicken of te spelen. Het combineren van een wandeling met een kennismaking met blokgooien maakt het bezoek extra bijzonder.

Het belang van behoud

Blokgooien is een voorbeeld van immaterieel erfgoed dat mensen samenbrengt. Het spel geeft een gevoel van gemeenschap en identiteit. Het behoud vraagt om nieuwe spelers en meer bekendheid. Lokale initiatieven en promotie kunnen helpen om het spel levend te houden. Het opnemen van blokgooien in toeristische programma’s kan bijdragen aan de zichtbaarheid.

Conclusie

Blokgooien is een uniek Drents spel dat de tand des tijds heeft doorstaan. Toch dreigt het te verdwijnen door een gebrek aan spelers. Het spel verdient aandacht als cultureel erfgoed en als toeristische attractie. Voor bezoekers van Roden biedt het een bijzondere kans om deel te nemen aan een traditie die diep geworteld is in de regio. Het behoud van blokgooien vraagt om betrokkenheid van zowel de lokale gemeenschap als toeristen die nieuwsgierig zijn naar authentieke cultuur.

Bronnen

Share