Laatste update 24/09/2025 door Redactie
Winschoten is een stad in de provincie Groningen, gelegen in de gemeente Oldambt. De stad ligt in het oosten van de provincie, niet ver van de Duitse grens, en wordt omringd door plaatsen als Scheemda, Heiligerlee, Blauwestad en Beerta. Winschoten staat bekend als regionaal centrum voor handel en voorzieningen en heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot de middeleeuwen. Dankzij de ligging aan belangrijke verkeersroutes en nabij het Oldambtmeer is het een aantrekkelijke bestemming voor zowel dagjesmensen als toeristen die de combinatie van cultuur, natuur en historie zoeken.
Verklaring van de naam
De naam Winschoten wordt voor het eerst vermeld in historische bronnen uit de 13e eeuw. Over de herkomst bestaan verschillende theorieën. Een veelgenoemde verklaring is dat het eerste deel, Win, mogelijk verwijst naar een persoonsnaam of naar ‘weide’ of ‘akkerland’, terwijl schoten kan duiden op afgesneden stukken land of percelen. Gezien de ligging in een gebied dat door de eeuwen heen is ontgonnen en verkaveld, is het aannemelijk dat de naam verband houdt met landbouw en landindeling.
Geschiedenis
Winschoten ontwikkelde zich in de middeleeuwen als een nederzetting in het Oldambt, een vruchtbare streek die bekendstond om zijn akkerbouw. De stad kreeg in de loop der tijd een belangrijke functie als handelsplaats voor de omliggende dorpen. In de 19e en vroege 20e eeuw groeide Winschoten uit tot een centrum voor industrie, handel en ambacht.
Een bijzonder aspect van de stad is de bijnaam Molenstad. Ooit stonden er tientallen molens in en rond Winschoten, waarvan er nog enkele bewaard zijn gebleven. Daarnaast heeft Winschoten het grootste rosarium van Nederland, een park waar honderden soorten rozen te bewonderen zijn.
De stad kende in de 19e eeuw een bloeiende joodse gemeenschap, wat nog zichtbaar is in het straatbeeld en in monumenten zoals de voormalige synagoge.
Toeristische wetenswaardigheden
Wandelbos / Sterrebos
Het Wandelbos, ook wel Sterrebos genoemd, ligt aan de Steringa Kuiperweg. In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, is het geen strak geometrisch stervormig park, maar een romantisch aangelegd bos in landschapsstijl. Het werd in de winter van 1826-1827 aangelegd als werkverschaffingsproject door de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen. Het ontwerp is van dominee B.H. Steringa Kuyper.
Het bos bestaat uit oude bomen, een vijver, een uitkijkheuvel en een dierenweide. Een bijzonder element is de folly met tunnel, verdedigingstoren, trap en muur met gotische nissen, gebouwd met stenen van het afgebroken Lutherse kerkje in Wischoterzijl. In het voorjaar bloeien er stinseplanten zoals speenkruid, bosanemoon en daslook.
Praktische informatie:
- Adres: Steringa Kuiperweg, Winschoten
- Openingstijden: Vrij toegankelijk
- Entree: Gratis
- Parkeren: In de omgeving van het park
- OV: Busverbinding vanaf station Winschoten
- Google Maps: Wandelbos Winschoten
Historische Werkplaats Molenmaker Wiertsema
In het pakhuis bij Molen Dijkstra aan de Nassaustraat 63 is een collectie gereedschappen, machines en materialen te zien die tot circa 1950 werden gebruikt in de molenmakerij. Bezoek is mogelijk op afspraak.
Praktische informatie:
- Adres: Nassaustraat 63, Winschoten
- Opening: Op afspraak via tel. 0597-414269 of 0597-551800
- Entree: Op aanvraag
- Parkeren: In de straat of nabijgelegen parkeerplaatsen
- OV: Loopafstand vanaf station Winschoten
- Google Maps: Molenmaker Wiertsema
Museum Stoomgemaal
Het Museum Stoomgemaal aan het Oostereinde 4 toont een stoommachine uit 1895 en een elektromotor uit 1929, beide nog werkend. Er zijn vaste exposities over waterbeheer en techniek.
Praktische informatie:
- Adres: Oostereinde 4, Winschoten
- Openingstijden: Zie actuele agenda op de website
- Entree: Volwassenen €5, kinderen €2,50
- Parkeren: Gratis bij het museum
- OV: Busverbinding vanaf station Winschoten
- Google Maps: Museum Stoomgemaal
Noordelijk Busmuseum
Het Noordelijk Busmuseum aan de P. van Dijkstraat 5 heeft een collectie oude en gerestaureerde bussen, evenals aanverwante objecten zoals kniptangen en uniformen.
Praktische informatie:
- Adres: P. van Dijkstraat 5, Winschoten
- Openingstijden: Zie website voor actuele tijden
- Entree: Volwassenen €6, kinderen €3
- Parkeren: In de directe omgeving
- OV: Loopafstand vanaf station Winschoten
- Google Maps: Noordelijk Busmuseum
Blauwestad en Oldambtmeer
Blauwestad is een modern woonproject aan het Oldambtmeer, het grootste kunstmatige meer van Europa. Het gebied is ontwikkeld om de regio economisch te versterken en biedt mogelijkheden voor watersport, fietsen en wandelen.
Praktische informatie:
- Adres: Blauwestad, nabij Winschoten
- Openingstijden: Vrij toegankelijk
- Entree: Gratis
- Parkeren: Diverse parkeerplaatsen rond het meer
- OV: Busverbinding vanaf Winschoten
- Google Maps: Blauwestad
Lokale tips en weetjes
- Winschoten organiseert jaarlijks de RUN Winschoten, een ultraloop van 100 km die internationale deelnemers trekt.
- Het centrum heeft diverse muurschilderingen die verwijzen naar de geschiedenis van de stad.
- In de zomermaanden is er een wekelijkse warenmarkt met streekproducten op het Marktplein.
Culinaire adressen
- Restaurant De Betere Tijden – Moderne gerechten met lokale ingrediënten.
- Grand Café Carambole – Populair voor lunch en diner in het centrum.
- IJssalon La Dolce Vita – Ambachtelijk ijs, vooral drukbezocht in de zomer.
Fiets- en wandelroutes
- Oldambtroute: Fietsroute langs karakteristieke herenboerderijen en graanvelden.
- Rosariumroute: Wandelroute door het rosarium en omliggende parken.
- Blauwestadpad: Rondwandeling om het Oldambtmeer.
Kunst in de openbare ruimte
Winschoten heeft diverse kunstwerken in de openbare ruimte, waaronder moderne sculpturen in het stadspark en historische beelden op pleinen. Deze kunstwerken weerspiegelen vaak de agrarische en industriële geschiedenis van de regio.
Seizoensgebonden activiteiten
- Lente: Bezoek het rosarium tijdens de bloei.
- Zomer: Watersport op het Oldambtmeer.
- Herfst: Wandelen in het Sterrebos met herfstkleuren.
- Winter: Schaatsen op natuurijs bij strenge vorst in de omgeving.
Bronnen
- Gemeente Oldambt – Algemene informatie over Winschoten, evenementen en voorzieningen.
Link: https://www.gemeente-oldambt.nl - Erfgoed Groningen – Historische gegevens over het Sterrebos en monumenten in Winschoten.
Link: https://www.erfgoedgroningen.nl - Stichting Noordelijk Busmuseum – Informatie over collectie en openingstijden.
Link: https://www.noordelijkbusmuseum.nl - Stichting Museum Stoomgemaal Winschoten – Technische gegevens en bezoekersinformatie.
Link: https://www.indenstallen.nl/stoomgemaal