Laatste update 02/09/2025 door Redactie
Asten: klokkenstad in het hart van de Peel
In het zuidoosten van de provincie Noord-Brabant, tussen de steden Helmond en Weert, ligt de gemeente Asten. Het gebied grenst aan de provincie Limburg en wordt omringd door dorpen als Someren, Deurne, Nederweert en Meijel. De gemeente bestaat uit drie kernen: Asten, Heusden en Ommel. De ligging aan de rand van het uitgestrekte natuurgebied De Groote Peel maakt Asten tot een aantrekkelijke bestemming voor natuurliefhebbers, wandelaars, fietsers en cultuurzoekers. Het dorp staat nationaal bekend om zijn klokken- en beiaardtraditie, die tot op de dag van vandaag levend wordt gehouden.
Verklaring van de naam
De naam Asten wordt voor het eerst vermeld in middeleeuwse documenten en is vermoedelijk afgeleid van het Germaanse Astingahem, wat ‘woonplaats van de lieden van Asto’ betekent. Het element ‘Ast’ kan verwijzen naar een persoonsnaam of naar essenbomen, terwijl ‘hem’ of ‘heem’ duidt op een woonplaats. De naam weerspiegelt daarmee zowel de natuurlijke omgeving als de vroege bewoning van het gebied.
Geschiedenis
Vroege bewoning en ontwikkeling
Asten kent een lange geschiedenis van bewoning, mede dankzij de vruchtbare zandgronden en de nabijheid van waterlopen zoals de Aa. In de middeleeuwen ontwikkelde het zich tot een agrarische gemeenschap met akkerbouw, veeteelt en ambachtelijke bedrijvigheid.
Klokken en beiaarden
Vanaf de 19e eeuw groeide Asten uit tot een centrum van klokkengieterij. De oprichting van de Koninklijke Eijsbouts Klokkengieterij in 1872 legde de basis voor een internationale reputatie. Tot op heden worden hier klokken gegoten voor kerken en beiaarden over de hele wereld.
Religie en bedevaart
Het kerkdorp Ommel is al eeuwenlang een bedevaartsoord, gewijd aan Onze Lieve Vrouw van Ommel. Het processiepark met kapellen en de Calvarieberg trekt jaarlijks duizenden pelgrims.
Kasteel Asten
In het kerkdorp Heusden stond sinds de 14e eeuw Kasteel Asten, dat in de loop der eeuwen meerdere malen werd verbouwd. In de 17e eeuw was het kasteel berucht als locatie van heksenprocessen onder heer Bernard van Merode. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het grotendeels verwoest; alleen de 16e-eeuwse toren bleef behouden.
Toeristische wetenswaardigheden
Beiaard- en Natuurmuseum Asten
Adres: Kerkstraat 10, 5721 GV Asten
Openingstijden: di–vr 09.30–17.00 uur; za, zo, ma en feestdagen 13.00–17.00 uur
Entree: volwassenen €7,50, kinderen 6–12 jaar €4,00, t/m 5 jaar gratis
Parkeren: gratis in de omgeving
OV: bushalte op loopafstand
Google Maps-link
Dit unieke museum combineert het Nationaal Beiaardmuseum met het natuurhistorisch museum De Peel. De collectie omvat klokken, beiaarden, uurwerken en natuurhistorische objecten uit de Peelstreek. Jaarlijks vinden hier themadagen plaats, zoals de Kruiden-, Pompoen- en Kalebasdagen in juli en oktober.
Nationaal Park De Groote Peel
Adres bezoekerscentrum: Moostdijk 15, 6035 RB Ospel (nabij Asten)
Openingstijden: dagelijks 10.00–17.00 uur
Entree: gratis toegang, excursies tegen betaling
Parkeren: bij bezoekerscentrum
OV: bushalte op ca. 15 minuten lopen
Google Maps-link
Dit hoogveengebied van 1.340 hectare is een van de vogelrijkste regio’s van West-Europa, met meer dan 200 soorten. Het is een belangrijk tussenstation voor trekvogels en herbergt zeldzame amfibieën, libellen en vlinders. Wandelroutes voeren langs plankenpaden, moerassen en uitkijkpunten.
Kasteelruïne Asten
Adres: Kasteellaan 1, 5725 AZ Heusden
Openingstijden: alleen op afspraak
Entree: op aanvraag
Parkeren: beperkt bij de locatie
OV: bushalte op loopafstand
Google Maps-link
De ruïne ligt binnen de oude slotgrachten. De kasteelpoort wordt geflankeerd door gerestaureerde boerderijen. Rondleidingen zijn mogelijk op afspraak via de Stichting Wederopbouw Kasteel Asten.
R.K. Kerk van de Heilige Maria Presentatie
Adres: Kerkstraat 2, 5721 GV Asten
Openingstijden: dagelijks 09.00–19.00 uur
Entree: gratis
Parkeren: in het centrum
OV: bushalte op loopafstand
Deze neogotische kruisbasiliek (1897–1899) bevat een 16e-eeuws kruisbeeld, een preekstoel uit 1830 en kruiswegstaties van Fr. Knirsch. De toren herbergt een beiaard van 55 klokken, gegoten door Koninklijke Eijsbouts en een klok uit 1447 van Jan die Smet van der Diesdunc. Wekelijks bespeeld op woensdag van 10.00–11.00 uur.
Wandel- en fietsroutes
- Aa-route: 33 km langs beekjes, het Beiaard- en Natuurmuseum, de kasteelruïne en de Peel.
- Spreukenpad: 3,5 km door het centrum van Asten, langs bronzen tegels met spreuken.
Lokale evenementen
Naast de themadagen in het museum zijn er jaarmarkten, muziekoptredens en sportevenementen. In Ommel vinden processies plaats tijdens Mariafeesten.
Culinaire adressen
Proef het Astens Plenkske met een Peelneut op een terras in het centrum. Lokale restaurants serveren seizoensgerechten met streekproducten.
Kunst in de openbare ruimte
In Asten en de kerkdorpen staan kunstwerken die verwijzen naar de klokkentraditie en de natuur van de Peel.
Seizoensgebonden activiteiten
Voorjaar: vogelspotten in De Groote Peel.
Zomer: openluchtconcerten en terrasbezoek.
Herfst: pompoen- en kalebasdagen.
Winter: sfeervolle verlichting in het centrum.
Drie extra lokale tips en weetjes
- Asten heeft ruim 71 beschermde monumenten, waaronder kerken, boerderijen en archeologische vindplaatsen.
- De Koninklijke Eijsbouts Klokkengieterij is wereldwijd marktleider in torenklokken en beiaarden.
- In Ommel staat het Processiepark Mariaoord met zes kapellen en een Calvarieberg, beide rijksmonumenten.
Bronnen
- Gemeente Asten – Gegevens over ligging, kernen, monumenten en evenementen.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – Lijst van rijksmonumenten in Asten – Overzicht van rijksmonumenten in Asten, Heusden en Ommel.
- Brabants Erfgoed – Kasteel Asten – Historische informatie over Kasteel Asten en de heksenprocessen.
- Nationaal Park De Groote Peel – Beschrijving van natuur, routes en bezoekersinformatie.
- Museum Klok & Peel – Informatie over collectie, openingstijden en evenementen.