Laatste update 23/09/2025 door Redactie
Aan de oostzijde van de provincie Noord-Brabant, tussen steden als Tilburg, Oosterhout en Breda, ligt het dorp Dongen. Deze plaats vormt samen met de kernen ’s Gravenmoer, Klein-Dongen en Vaart de gemeente Dongen. De regio wordt gekenmerkt door een mix van agrarisch landschap, industrieel erfgoed en kleinschalige natuurgebieden. De rivier de Donge stroomt door het dorp en speelde een centrale rol in de ontwikkeling van de leerindustrie, die Dongen tot ver buiten de regio bekend maakte.
Verklaring van de naam
De naam Dongen is vermoedelijk afgeleid van de rivier de Donge, die door het gebied stroomt. In oude bronnen komt de naam voor als Donghen of Dongha, wat mogelijk verwijst naar een waterloop of moerassige plek. De rivier was van oudsher belangrijk voor landbouw en ambacht, en leeft voort in lokale instellingen zoals het Dongha Museum, dat de geschiedenis van de leerlooierij en het ambacht in ere houdt.
Geschiedenis
Dongen ontwikkelde zich in de middeleeuwen tot een agrarische nederzetting. Door de aanwezigheid van water en vruchtbare grond ontstond een bloeiende gemeenschap. In de negentiende eeuw groeide Dongen uit tot een centrum van leerbewerking. De leerlooierijen bepaalden decennialang het straatbeeld en de economische structuur van het dorp. De combinatie van ambachtelijke productie en industriële innovatie maakte Dongen tot een belangrijke speler in de Nederlandse leerindustrie.
Een tastbaar voorbeeld van dit erfgoed is het Dongha Museum, gevestigd in een voormalige leerlooierij aan de Kerkstraat. Het museum toont een gecombineerde collectie van heemkunde, leerbewerking en elektriciteit. De tentoonstelling laat zien hoe het ambacht zich ontwikkelde en welke rol het speelde in het dagelijks leven van de inwoners.
Ook religie speelde een belangrijke rol in de geschiedenis van Dongen. De Sint Laurentiuskerk, een neogotisch kerkgebouw uit 1872, is nog steeds een markant herkenningspunt in het centrum. De kerk is gewijd aan de heilige Laurentius en bevat diverse glas-in-loodramen en een monumentaal orgel.
Toeristische wetenswaardigheden
Dongen biedt een verrassende mix van industrieel erfgoed, cultuur en natuur. Het centrum is compact en goed beloopbaar, met diverse winkels, cafés en historische panden. In de directe omgeving liggen wandel- en fietsroutes die door het Brabantse landschap voeren.
Musea en erfgoedlocaties
Het Dongha Museum, sinds 2011 Museum De Looierij, is een van de belangrijkste culturele trekpleisters van Dongen. De collectie bestaat uit objecten die te maken hebben met leerbewerking, lokale geschiedenis en elektriciteit.
- Adres: Kerkstraat 33, 5101 BD Dongen
- Openingstijden: Woensdag, zaterdag en zondag van 13:00 tot 17:00 uur
- Entreeprijzen: Volwassenen €2,50, 65+ €2,00, kinderen tot 12 jaar €1,50, kinderen tot 5 jaar gratis
- Parkeren: Gratis parkeren in de directe omgeving
- OV-bereikbaarheid: Busverbindingen vanaf station Tilburg en Oosterhout
- Google Maps: De Looierij
De Sint Laurentiuskerk aan het Looiersplein is gebouwd in neogotische stijl en bevat diverse religieuze kunstwerken.
- Adres: Looiersplein 1, 5101 TJ Dongen
- Openingstijden: Tijdens vieringen en op afspraak
- Entreeprijs: Gratis
- Google Maps: Sint Laurentiuskerk Dongen
Natuur en recreatie
Net buiten het centrum ligt het Park Vredeoord, een groene zone met wandelpaden, vijvers en speelvoorzieningen. Voor langere wandelingen zijn er routes langs de rivier de Donge, die diverse natuur- en cultuurpunten verbinden. VisitBrabant biedt meerdere suggesties voor dagtochten in de regio.
Lokale tips en weetjes
- In het voormalige gemeentehuis aan de Hoge Ham bevindt zich een kunstgalerie met wisselende exposities van lokale kunstenaars.
- Dongen heeft een actieve carnavalsvereniging, met jaarlijks terugkerende optochten en evenementen in februari.
- In december wordt het centrum sfeervol verlicht en is er een kerstmarkt op het Looiersplein, georganiseerd door lokale ondernemers.
Culinaire adressen
In het centrum van Dongen vind je diverse eetgelegenheden, waaronder Brasserie Het Oude Raadhuis, gevestigd in een monumentaal pand. Ook Restaurant De Bourgondiër aan de Hoge Ham staat bekend om zijn streekgerechten en gastvrije sfeer.
Fiets- en wandelroutes
Naast lokale wandelpaden zijn er fietsroutes die Dongen verbinden met omliggende dorpen als ’s Gravenmoer, Rijen en Oosterhout. De Brabantse Erfgoedroute voert langs monumenten, molens en boerderijen en is geschikt voor een dagtocht.
Seizoensgebonden activiteiten
In de herfst zijn de bossen rondom Dongen een populaire bestemming voor paddenstoelenwandelingen. In het voorjaar bloeien de tuinen van de buitenplaatsen aan de rand van het dorp. Zomermaanden worden vaak gevuld met kleinschalige concerten en markten op pleinen in het centrum.
Gemeenteoverzicht
De gemeente Dongen bestaat uit de volgende plaatsen:
- Dongen
- ’s Gravenmoer
- Klein-Dongen
- Vaart
Bronnen
- De Looierij – Historie, Ambacht, Kunst– Gebruikt voor adres, openingstijden, entreeprijzen en collectie-informatie van het museum.
- Gemeente Dongen – Gebruikt voor gemeentelijke indeling, plaatsnamen en informatie over lokale evenementen en voorzieningen.
- Sint Laurentius Parochie – Gebruikt voor achtergrondinformatie over de kerk en religieuze erfgoedlocaties.
- VisitBrabant – Gebruikt voor toeristische tips, wandelroutes en seizoensgebonden activiteiten in en rond Dongen.
- VVV Hart van Brabant – Gebruikt voor informatie over regionale fietsroutes en culturele evenementen.
- Molens.nl – Gebruikt voor verificatie van molenlocaties en erfgoedstatus in de regio Dongen.