Laatste update 13/10/2025 door Redactie
Hilvarenbeek ligt in het zuiden van de provincie Noord-Brabant, direct ten zuiden van Tilburg en vlak bij de Belgische grens. De gemeente grenst aan dorpen als Esbeek, Diessen, Baarschot, Haghorst en Biest-Houtakker. Het landschap wordt gekenmerkt door een mix van agrarische gronden, bossen, natuurgebieden en historische dorpskernen. Dankzij de centrale ligging in de regio Hart van Brabant is Hilvarenbeek goed bereikbaar en vormt het een aantrekkelijke bestemming voor bezoekers die natuur, cultuur en recreatie willen combineren.
Verklaring van de naam
De naam Hilvarenbeek is vermoedelijk samengesteld uit drie elementen. Hil kan verwijzen naar een lichte hoogte in het landschap, varen mogelijk naar een oude persoonsnaam of naar varen als activiteit op water, en beek naar een stromend water in de omgeving. Samen zou de naam kunnen duiden op een nederzetting bij een beek op een lichte verhoging. In historische documenten komt de naam in verschillende varianten voor, maar de huidige schrijfwijze is al eeuwenlang in gebruik.
Geschiedenis
Hilvarenbeek heeft een lange geschiedenis die teruggaat tot de middeleeuwen. Het dorp ontwikkelde zich rond de brink en de Sint-Petrus’-Bandenkerk, een gotisch bouwwerk dat nog altijd het dorpsbeeld domineert. De ligging aan handelsroutes tussen Brabant en Vlaanderen zorgde voor economische groei.
In de loop der eeuwen bleef Hilvarenbeek een agrarisch georiënteerde gemeenschap, maar het kreeg ook regionale bekendheid door zijn markten en jaarfeesten. In de 20e eeuw groeide het toerisme, mede dankzij de ontwikkeling van recreatievoorzieningen en de nabijheid van natuurgebieden.
De gemeente Hilvarenbeek omvat naast de hoofdplaats ook de kernen Esbeek, Diessen, Baarschot, Haghorst en Biest-Houtakker, elk met een eigen karakter en lokale tradities.
Toeristische wetenswaardigheden
Safaripark en Speelland Beekse Bergen
Een van de grootste trekpleisters van Hilvarenbeek is Safaripark Beekse Bergen, waar bezoekers kennis kunnen maken met meer dan honderd diersoorten in een natuurlijke omgeving. Het park biedt verschillende safarivormen: met de auto, te voet, per boot of met de bus.
Naast het safaripark ligt Speelland Beekse Bergen, een speelparadijs met attracties, een grote speeltuin, brede zandstranden en veilig zwemwater. Het is vooral populair bij gezinnen met jonge kinderen.
Praktische informatie Safaripark Beekse Bergen
Adres: Beekse Bergen 1, 5081 NJ Hilvarenbeek
Openingstijden: Dagelijks geopend, tijden variëren per seizoen
Entree: Vanaf € 27,00 per persoon (online korting mogelijk)
Parkeren: Betaald parkeren op het terrein
OV: Busverbinding vanaf station Tilburg, halte bij de ingang
Google Maps
Praktische informatie Speelland Beekse Bergen
Adres: Beekse Bergen 3, 5081 NJ Hilvarenbeek
Openingstijden: April t/m september, dagelijks 10.00–18.00 uur
Entree: Vanaf € 12,50 per persoon
Parkeren: Betaald parkeren, gedeeld met Safaripark
OV: Busverbinding vanaf station Tilburg
Google Maps
Museum De Dorpsdokter
Aan de voet van de bergkorenmolen De Doornboom in de Doelenstraat bevindt zich Museum De Dorpsdokter. Dit unieke museum, het enige in zijn soort ten zuiden van de grote rivieren, trekt jaarlijks duizenden bezoekers. De collectie bestaat uit oud doktersgereedschap, apothekersapparatuur, verpleegmaterialen, urnen, gildezilver, werktuigen uit het boerenleven en uit sigarenfabriekjes rond 1900, en religieuze voorwerpen uit het Rijke Roomse Leven. De kern van de collectie is het medisch-historisch materiaal van een plattelandsdokter uit de periode 1800–1945.
Praktische informatie Museum De Dorpsdokter
Adres: Doelenstraat 53, 5081 XN Hilvarenbeek
Openingstijden: Zondag 13.30–16.30 uur, groepen op afspraak
Entree: Volwassenen € 5,00, kinderen € 2,50
Parkeren: Gratis in de omgeving
OV: Busverbinding vanaf Tilburg of Hilvarenbeek centrum
Google Maps
Natuur en recreatie
Hilvarenbeek ligt in een groene omgeving met diverse natuurgebieden, zoals het Gorp en Roovert, een landgoed met bossen, heide en vennen op de grens met België. Hier lopen wandel- en fietsroutes die de grensoverschrijdende natuur laten zien.
Lokale tip 1: Fiets de route van Hilvarenbeek naar het Belgische Poppel en geniet van de landelijke uitzichten.
Lokale tip 2: Bezoek in de herfst de bossen van Gorp en Roovert voor een kleurrijk schouwspel.
Lokale tip 3: Combineer een bezoek aan Hilvarenbeek met een tocht langs de Abdij van Koningshoeven in Berkel-Enschot, bekend van het trappistenbier.
Evenementen en cultuur
Hilvarenbeek staat bekend om zijn levendige evenementenagenda. Jaarlijks terugkerende hoogtepunten zijn het Gildeweekend, de Hilvarenbeekse kermis en diverse muziek- en foodfestivals. In de zomer vinden er vaak openluchtconcerten plaats op het Vrijthof, het centrale plein van het dorp.
Culinaire adressen
In het centrum van Hilvarenbeek vind je een gevarieerd aanbod aan horecagelegenheden, van gezellige cafés tot restaurants met streekgerechten. Proef bijvoorbeeld Brabantse worstenbroodjes, asperges in het seizoen of een lokaal gebrouwen biertje.
Fiets- en wandelroutes
Hilvarenbeek is aangesloten op het Brabantse fietsknooppuntennetwerk, waardoor bezoekers eenvoudig routes kunnen plannen. Wandelroutes voeren langs historische boerderijen, kapelletjes en door natuurgebieden. Een populaire route is de grenswandeling naar België, waarbij je onderweg oude smokkelpaden tegenkomt.
Kunst in de openbare ruimte
In Hilvarenbeek en de omliggende kernen zijn diverse kunstwerken te vinden, variërend van moderne sculpturen tot traditionele beelden die verwijzen naar de geschiedenis en het dorpsleven. Deze zijn vaak geplaatst op pleinen, in parken of langs wandelroutes.
Gemeente Hilvarenbeek
De gemeente Hilvarenbeek omvat de dorpen Hilvarenbeek, Esbeek, Diessen, Baarschot, Haghorst en Biest-Houtakker. Elk dorp heeft zijn eigen karakter: van het toeristische Hilvarenbeek tot het agrarische Diessen en het kunstzinnige Esbeek.
Bronnen
- Gemeente Hilvarenbeek – Informatie over bestuurlijke indeling, evenementen en voorzieningen.
- Beekse Bergen – Gegevens over Safaripark en Speelland, openingstijden, entreeprijzen en bereikbaarheid.
- Museum De Dorpsdokter – Informatie over collectie, openingstijden en entreeprijzen.