Jisp, Noord-Holland

Laatste update 25/09/2025 door Redactie

Tussen de uitgestrekte veenweiden van het Wormer- en Jisperveld, in de provincie Noord-Holland, ligt het historische dorp Jisp. Deze plaats maakt deel uit van de gemeente Wormerland, samen met dorpen als Wormer, Neck, Wijdewormer en Spijkerboor. De omgeving wordt gekenmerkt door een waterrijk landschap met sloten, rietkragen en kleine meren, en vormt een belangrijk broedgebied voor weide- en watervogels. Nabijgelegen steden als Zaandam, Purmerend en Alkmaar maken Jisp goed bereikbaar voor bezoekers.

Verklaring van de naam Jisp

De naam Jisp is vermoedelijk afgeleid van het Oudnederlandse “gispe” of “gispa”, wat duidt op een moerassige waterloop. Deze herkomst past bij de ligging van het dorp in het veenweidegebied van Noord-Holland. In middeleeuwse documenten komt de naam voor als “Gispa” en later als “Jispa”, wat wijst op een lange bewoningsgeschiedenis in een waterrijke omgeving.

Geschiedenis

Jisp was in de zeventiende eeuw een bloeiend centrum van walvisvaart en zeehandel. De welvaart uit die periode is nog zichtbaar in de dorpskern, waar diverse panden uit de Gouden Eeuw bewaard zijn gebleven. De houten huizen en gevels geven het dorp een authentieke uitstraling.

Tot 1991 was Jisp een zelfstandige gemeente. Sindsdien valt het onder de gemeente Wormerland, die ook het beheer voert over het omliggende natuurgebied. Het Wormer- en Jisperveld is een Natura 2000-gebied en een van de belangrijkste broedplaatsen voor weidevogels in Europa. Hier broeden jaarlijks honderden paartjes grutto’s, kieviten en tureluurs. Ook flora zoals dotterbloem, zegge en moerasvaren komt hier voor.

Toeristische wetenswaardigheden Jisp

Jisp is een aantrekkelijke bestemming voor rustzoekers, natuurliefhebbers en cultuurliefhebbers. Het dorp biedt een combinatie van erfgoed, landschap en kleinschalige recreatie.

Historisch dorpshart: Jisperkerk en Raadhuis

Het dorpscentrum van Jisp is een beschermd dorpsgezicht met monumentale panden uit de zeventiende en achttiende eeuw. De Jisperkerk uit 1822 is een rijksmonument en vormt samen met het raadhuis uit 1650 het historische hart van het dorp. De kerk heeft een vloer met meer dan honderd grafzerken, waaronder inscripties van burgemeesters en commandeurs uit de walvisvaart. Het raadhuis wordt gebruikt als trouwlocatie en vergaderruimte.

Concerten bij kaarslicht

In de Jisperkerk vinden jaarlijks concerten bij kaarslicht plaats, georganiseerd door Stichting Vrienden van de Jisperkerk. Deze concertreeks trekt musici van internationale faam en biedt een intieme luisterervaring in een sfeervol decor.

Natuurgebied Wormer- en Jisperveld

Het Wormer- en Jisperveld is een uitgestrekt veenweidegebied dat beheerd wordt door Natuurmonumenten. Het gebied is toegankelijk via wandel- en fietsroutes en biedt mogelijkheden voor kanoën en fluisterboottochten. Vanaf bezoekerscentrum De Poelboerderij in Wormer vertrekken begeleide vaartochten waarbij gidsen uitleg geven over het landschap en de ecologie.

Wandelroutes en fietsroutes

Vanuit Jisp starten meerdere wandelroutes door het veenweidegebied. Een populaire route voert langs het Zwet, een waterloop die het gebied doorkruist. Fietsers kunnen via het knooppuntennetwerk richting Wormer, Spijkerboor en het natuurgebied Twiske.

Streekproducten

Binnen 2 km van Jisp zijn geen boerderijwinkels met een officiële locatiepagina op Google Maps. Streekproducten zoals Noord-Hollandse kaas en biologische zuivel zijn wel verkrijgbaar in omliggende dorpen zoals Wormer en Purmerend.

Lokale tips

  1. De Jisper raadszaal uit 1650 is nog in gebruik als dorpshuis en wordt opengesteld tijdens Open Monumentendagen.
  2. De grafzerkenvloer in de Jisperkerk bevat inscripties van commandeurs uit de walvisvaart.
  3. In het voorjaar worden hier orchideeën waargenomen dankzij het extensieve beheer van het veenlandschap.

Gemeente en streek

Jisp maakt deel uit van de gemeente Wormerland, die bestaat uit:

  • Wormer
  • Neck
  • Wijdewormer
  • Spijkerboor
  • Jisp

De streek is onderdeel van het veenweidegebied van Noord-Holland en grenst aan het Zaanstreek-Waterland-gebied. De regio staat bekend om haar rijke natuur, historische dorpen en kleinschalige recreatie.

Bronnen

Plaats een reactie