Kollum, Friesland

Laatste update 30/09/2025 door Redactie

In het noordoosten van Friesland, tussen Buitenpost, Dokkum en Surhuisterveen, ligt het dorp Kollum. Het maakt deel uit van de gemeente Noardeast-Fryslân, die in 2019 ontstond uit een fusie van Kollumerland, Dongeradeel en Ferwerderadiel. Tot deze gemeente behoren onder andere Anjum, Burum, Holwerd, Ternaard, Metslawier, Oosternijkerk, Westergeest, Wâlterswâld, Kollum en Dokkum. De streek staat bekend om haar afwisselende landschap, historische dorpskernen en rijke cultuur.

Verklaring van de naam Kollum

De naam Kollum komt voor in oude documenten als “Colleheim” en “Colum”. De precieze herkomst is niet zeker, maar mogelijk verwijst het naar een nederzetting op een hoger gelegen plek. Door de ligging tussen zandgronden en veen ontstond hier al vroeg een bewoonbare locatie. De naam past bij het karakter van een dorp dat uitgroeide tot een regionaal centrum.

Geschiedenis

Kollum ontstond in de middeleeuwen op de overgang van zand naar veen. In de elfde eeuw begon men met het ontginnen van het omliggende gebied. Vanaf de zestiende eeuw kreeg het dorp stedelijke voorzieningen zoals een school en een gasthuis. In de zeventiende eeuw bloeide Kollum door handel en scheepvaart. In de negentiende eeuw vestigden zich enkele grote bedrijven. Na 1900 werd het zuidelijke deel van het dorp uitgebreid met volkswoningen. Tegenwoordig is het centrum aangewezen als beschermd dorpsgezicht.

Een van de belangrijkste monumenten is de Hervormde Kerk, oorspronkelijk gewijd aan Sint-Martinus. De kerk heeft een vijfzijdig koor, een tweebeukig schip en een toren met naaldspits.
Adres: Voorstraat 39, 9291 CD Kollum
Opening: op afspraak en tijdens open monumentendagen
Parkeren: bij het centrum
OV: bereikbaar via buslijn 62 vanaf station Buitenpost
Google Maps

De toren dateert uit de dertiende eeuw en is deels opgebouwd uit tufsteen. In de vijftiende eeuw werd hij verhoogd. Na een blikseminslag in 1661 kreeg de toren zijn huidige spits. Het gotische koor werd gebouwd in de vijftiende eeuw. Het schip werd kort daarna vervangen en kreeg een zijbeuk. In 1840 werden de vensters vergroot en in 1853 werd een consistoriekamer toegevoegd. Tijdens de restauratie in de jaren zestig werd de bepleistering verwijderd en de noordmuur vernieuwd. Binnen zijn gewelven en muurschilderingen zichtbaar, waaronder een voorstelling van Sint-Christoffel.

Toeristische wetenswaardigheden Kollum

Kollum is een fijne bestemming voor wie houdt van erfgoed, natuur en rust. Het centrum heeft een historische uitstraling met monumentale panden, smalle straatjes en een gracht. Rondom het dorp liggen wandel- en fietsroutes die door het Friese landschap voeren. Een populaire route loopt via de Kollumerwaard naar het Lauwersmeergebied. Deze route is opgenomen op allewandelroutes.nl en biedt uitzicht op rietvelden, waterpartijen en weidevogels.

Hier worden grutto’s, kieviten en smienten gespot. Ook zijn er meldingen van roerdomp en blauwe kiekendief in de omgeving.

In het dorp bevindt zich het streekmuseum Mr. Andreae, gevestigd in een voormalig schoolgebouw. Hier leer je meer over de geschiedenis van Kollum en de regio.
Adres: Oostenburgstraat 2, 9291 EM Kollum
Openingstijden: woensdag en zaterdag van 13:30 tot 17:00 uur
Entree: €3,- voor volwassenen
Parkeren: gratis bij het museum
OV: bereikbaar via buslijn 62
Google Maps

In de zomermaanden worden in Kollum diverse evenementen georganiseerd, zoals de Kollumer Katdagen, een dorpsfeest met muziek, markt en sportactiviteiten. De data en programma’s worden jaarlijks gepubliceerd via de officiële website van het evenement.

Streek en gemeente

Kollum ligt in de gemeente Noardeast-Fryslân, die bestaat uit:

De streek kenmerkt zich door een afwisseling van dorpen, open landschap en cultuurhistorische elementen. Het gebied is goed bereikbaar via de N358 en het spoor tussen Leeuwarden en Groningen.

Lokale tips en weetjes

  • In het voorjaar bloeien de bermen rond Kollum vol met fluitenkruid en pinksterbloemen.
  • In de zomer zijn er vaartochten over de Trekvaart richting het Lauwersmeer.
  • In de herfst kun je wandelen langs oude kerkenpaden en dijken.
  • In de winter is het dorp een stille plek voor wie rust zoekt en vogels wil spotten.

Bronnen

Plaats een reactie