Menterwolde, Groningen

Laatste update 02/10/2025 door Redactie

Menterwolde ligt in het oosten van de provincie Groningen, in een gebied dat deels tot het Oldambt behoort en deels tot de Veenkoloniën. Het landschap bestaat uit kleigronden, zandgronden en veenvelden. In de omgeving liggen onder andere Veendam (9 km), Hoogezand (10 km), Sappemeer (11 km), Siddeburen (8 km), Wagenborgen (7 km), Kiel-Windeweer (6 km), Nieuw Scheemda (10 km), Schildwolde (12 km) en Zuidbroek (4 km). Deze regio is goed bereikbaar via de N33 en het spoortraject tussen Zuidbroek en Groningen.

Verklaring van de naam Menterwolde

De naam Menterwolde is een samenstelling van “Menter” en “wolde”. “Menter” verwijst naar het historische gebied rond Muntendam, terwijl “wolde” duidt op een bosrijk of moerassig landschap. De naam werd gekozen bij de gemeentelijke herindeling in 1990 en symboliseert de verbinding tussen de verschillende dorpen en landschappen.

Geschiedenis

De gemeente Menterwolde ontstond op 1 januari 1990 door samenvoeging van de voormalige gemeenten Meeden, Muntendam en Oosterbroek. Deze herindeling was onderdeel van een bredere bestuurlijke reorganisatie in de provincie Groningen.

Het gebied kent een lange geschiedenis van waterbeheer en landbouw. Een deel van Menterwolde ligt in het Oldambt, een streek die in het verleden regelmatig werd getroffen door overstromingen. De overgang tussen zeeklei en zandgronden is nog steeds zichtbaar in het landschap. Zo ligt Noordbroek aan de rand van de klei en heeft een agrarisch karakter, terwijl Zuidbroek, gelegen aan het Winschoterdiep, zich ontwikkelde als centrum voor scheepsbouw en transport.

De Veenkoloniën vormen een ander belangrijk deel van Menterwolde. Dit gebied werd vanaf de vijftiende eeuw ontgonnen en ingericht voor turfwinning en landbouw. Het landschap is gevormd door menselijke arbeid en kent een rijke sociale geschiedenis van veenarbeiders, schippers en boeren.

Toeristische wetenswaardigheden Menterwolde

Menterwolde biedt een mix van natuur, erfgoed en recreatie. De dorpen in de gemeente hebben elk hun eigen karakter en zijn omringd door een afwisselend landschap.

Natuur en landschap

In Muntendam ligt de Heemtuin, een natuurgebied waar wilde planten groeien die van oorsprong in deze streek voorkomen. Hier worden zeldzame soorten waargenomen, waaronder moerasvaren, gevlekte orchis en dotterbloem.
Adres: Nieuweweg 127, 9649 AD Muntendam
Openingstijden: Dagelijks toegankelijk, paviljoen geopend woensdag t/m zondag 10:00–17:00
Parkeren: Gratis bij ingang
OV: Buslijn 178 vanaf Veendam
Google Maps: Nieuweweg 127, Muntendam

Hier worden ook vogels gespot zoals de blauwborst, rietzanger, grote zilverreiger en beflijster. In de herfst zijn er veel paddenstoelen te vinden langs de wandelpaden.

Monumenten en erfgoed

In Zuidbroek bevindt zich de romaans-gotische Petruskerk, gebouwd in de dertiende eeuw. Het orgel van Freytag en Schnitger uit 1795 is een van de best bewaarde instrumenten uit die periode.
Adres: Kerkstraat 85, 9636 BA Zuidbroek
Google Maps: Kerkstraat 85, Zuidbroek

In Noordbroek staat de poldermolen De Noordermolen, gebouwd in 1805. De molen is gerestaureerd en wordt beheerd door vrijwilligers van de Molenstichting Midden- en Oost-Groningen.
Adres: Hamrik 2, 9635 VC Noordbroek
Google Maps: Hamrik 2, Noordbroek

Fiets- en wandelroutes

Vanuit Muntendam en Meeden starten diverse routes door het veenlandschap en langs historische dorpen. Een aanbevolen wandeling is de “Heemtuinroute” van 2,1 km, die door het natuurgebied en langs de rand van het dorp voert. Deze route is opgenomen op allewandelroutes.nl.

Culinaire adressen

In Zuidbroek ligt Hotel-Restaurant Van der Valk, waar streekgerechten zoals Groninger mosterdsoep en eendenborst met rode kool worden geserveerd.
Adres: Burgemeester Omtaweg 4, 9636 EM Zuidbroek
Google Maps: Burgemeester Omtaweg 4, Zuidbroek

Lokale evenementen

In Zuidbroek vindt jaarlijks de Feestweek Zuidbroek plaats, georganiseerd door VVV Zuidbroek. Het programma omvat muziekavonden, sportwedstrijden en een dorpsmarkt. In Noordbroek worden incidenteel kleinschalige evenementen georganiseerd, zoals open tuinen en molenactiviteiten.

Seizoensbeleving

In het voorjaar bloeien fruitbomen in tuinen en boomgaarden rond Meeden en Muntendam, waaronder appel-, peren- en kersenbomen. In de winter worden hier wintergasten gespot zoals kolgans, toendrarietgans en smient.

Gemeente Menterwolde en dorpskernen

De voormalige gemeente Menterwolde omvatte de volgende dorpen:

  • Borgercompagnie
  • Meeden
  • Muntendam
  • Noordbroek
  • Tripscompagnie
  • Zuidbroek

Deze dorpen liggen in het oosten van Groningen en vormen samen een streek met een gevarieerd landschap van klei, veen en zand.

Bronnen

Plaats een reactie