Laatste update 14/10/2025 door Redactie
Oostzaan ligt in het zuiden van Noord-Holland, net boven Amsterdam, in de streek Zaanstreek-Waterland, tussen Zaandam (4 km), Landsmeer (5 km), Amsterdam-Noord (7 km), Koog aan de Zaan (6 km), Wormerveer (10 km) en Purmerend (13 km). Het dorp grenst aan het natuur- en recreatiegebied Het Twiske, dat een belangrijke rol speelt in het buitenleven van de regio.
Verklaring van de naam Oostzaan
De naam Oostzaan verwijst naar de ligging ten oosten van het oorspronkelijke veengebied rond de rivier Zaan. De toevoeging ‘Oost’ diende om het dorp te onderscheiden van andere nederzettingen in de Zaanstreek. De naam weerspiegelt dus zowel de geografische ligging als de historische verbondenheid met het landschap.
Geschiedenis
Oostzaan ontstond vermoedelijk aan het eind van de 13e eeuw. In de 14e eeuw groeide het dorp uit tot een agrarische gemeenschap met visserij en veeteelt. Door de ligging aan het water ontstond ook een bescheiden scheepvaartsector. In de Gouden Eeuw leverde Oostzaan scheepsbouwers en zeelieden aan de Verenigde Oost-Indische Compagnie. De welvaart uit die tijd is nog zichtbaar in monumentale panden en kerken. In de 20e eeuw veranderde het dorp in een woonkern met recreatieve functies. Het groene karakter bleef behouden, mede dankzij de aanleg van Het Twiske.
Oostzaan vormt samen met omliggende plaatsen zoals Zaandam, Koog aan de Zaan, Wormerveer, Landsmeer, Purmerend en Monnickendam de streek Zaanstreek-Waterland.
Toeristische wetenswaardigheden Oostzaan
Natuur en recreatie
Het recreatiegebied Het Twiske beslaat ruim 650 hectare, waarvan 200 hectare uit water bestaat. Hier worden onder andere de roerdomp, ijsvogel en zwarte stern waargenomen. Het gebied biedt ruimte voor wandelen, fietsen, zwemmen en kleine watersporten. Er zijn strandjes, picknickweides en uitkijkpunten. De Twiskemolen, een werkende poldermolen, ligt aan de rand van het gebied en is een herkenbaar icoon. Google Maps
Bezoekerscentrum Het Twiske ligt aan de Twiskepolder 10 in Oostzaan. Het centrum is geopend van woensdag tot en met zondag van 11:00 tot 16:00 uur. Parkeren kan bij de ingang aan de Twiskeweg. Google Maps
Klimpark Twiske ligt aan de Zuiderlaaik 3 in Oostzaan. Het park biedt zeven klimroutes en een tokkelbaan van 125 meter. Geschikt voor kinderen vanaf zes jaar en volwassenen. Google Maps
Wandelen en fietsen
Een populaire wandelroute van 7 km voert door Het Twiske langs rietvelden, moerasbos en open water. Fietsers kunnen gebruikmaken van het knooppuntennetwerk dat de hele regio Zaanstreek-Waterland doorkruist.
Cultuur en erfgoed
In het centrum van Oostzaan staat de Grote Kerk, een gebouw uit de 17e eeuw met een opvallende toren. De kerk is nog steeds in gebruik en vormt een herkenningspunt. In de omgeving liggen monumentale boerderijen en voormalige scheepswerven. De Oostzaanse Historische Vereniging organiseert tentoonstellingen en lezingen over het lokale erfgoed.
Musea en attracties binnen 10 km
- Zaans Museum – Schansend 7, Zaandam. Dagelijks geopend van 10:00 tot 17:00 uur. Entree: €14,50. Bereikbaar met buslijn 392. Google Maps
- Museum Grietje Tump – Zuideinde 69, Landsmeer. Woensdag, vrijdag en zaterdag van 09:00 tot 17:00 uur; Zondag van 09:00 tot 17:00 uur; Maandag, dinsdag en donderdag gesloten. De entreeprijs bedraagt €5 per persoon. Meer informatie op de website van Museum Grietje Tump.. Google Maps
- Zaanse Schans – Schansend 7, Zaandam. Historisch openluchtgebied met molens, ambachten en musea. Vrij toegankelijk. Google Maps
- Kinderboerderij De Veldmuis – Ilpendamstraat 38, Zaandam. Geopend maandag t/m vrijdag van 14:00 tot 16:30 uur, weekend van 12:00 tot 16:30 uur. Google Maps
Lokale evenementen in 2026
- Twiske Festival – Kunst- en muziekfestival in juni in Het Twiske, onder voorbehoud van vergunning
- Oostzaanse Jaarmarkt – Markt in september met streekproducten, ambachten en muziek
Culinair genieten
In Oostzaan kun je genieten van streekgerechten zoals gerookte paling, Waterlandse kaas en vers brood. Aanraders zijn restaurant De Vijfde Smaak aan de Kerkbuurt en eetcafé Het Twiske bij de ingang van het recreatiegebied. Binnen 2 km liggen ook twee boerderijwinkels met lokale producten zoals zuivel, jam en groente.
Seizoensgebonden activiteiten
In het voorjaar bloeien de rietvelden vol moerasplanten. In de zomer zijn er excursies naar vogelrijke zones. In de herfst trekken wandelaars naar het bosgebied rond de Twiskemolen, waar paddenstoelen en herfstkleuren domineren. In de winter is het gebied een rustige plek voor lange wandelingen en vogelspotten.
Praktische informatie
Parkeren is gratis bij de ingangen van Het Twiske en in het centrum van Oostzaan. Buslijn 392 en 394 verbinden Oostzaan met Zaandam, Amsterdam-Noord en Purmerend. Fietsverhuur is mogelijk bij het bezoekerscentrum. Er zijn campings, hotels en vakantiehuisjes in en rond het dorp.
Bronnen
- Twiske-Waterland Gebruikt voor informatie over Het Twiske, bezoekerscentrum, Twiskemolen en recreatievoorzieningen
- Zaans Museum Gebruikt voor locatie, openingstijden en entreeprijzen
- De Zaanse Schans Gebruikt voor bereikbaarheid, voorzieningen en erfgoedinformatie
- Kinderboerderij De Veldmuis Gebruikt voor adres, openingstijden en activiteiten
- Reliwiki Gebruikt voor historische gegevens over de Grote Kerk van Oostzaan
- Waarneming.nl Gebruikt voor actuele flora en fauna in Het Twiske
- Laag Holland Gebruikt voor informatie over Twiskemolen en Klimpark Twiske