Laatste update 16/10/2025 door Redactie
Oude Pekela ligt in het oosten van de provincie Groningen, aan beide zijden van het Pekelder Hoofddiep. Dit kanaal vormt het hart van het dorp en is onderdeel van een vaarroute die door de regio loopt. In de omgeving liggen dorpen als Nieuwe Pekela (2 km), Winschoten (op fietsafstand, 6 km), Westerlee (op fietsafstand, 7 km), Blijham (op fietsafstand, 9 km) en Scheemda (op fietsafstand, 10 km). Samen vormen ze een streek met een rijke geschiedenis, veel erfgoed en afwisselende natuur.
Verklaring van de naam Oude Pekela
De naam Oude Pekela verwijst naar de oudste nederzetting in het gebied dat bekendstaat als de Veenkoloniën. Deze streek ontstond door het winnen van veen en de aanleg van kanalen voor transport en afwatering. De toevoeging “Oude” werd gebruikt om het dorp te onderscheiden van het later ontstane Nieuwe Pekela. Beide dorpen zijn verbonden via het Pekelder Hoofddiep, dat nog steeds een belangrijke rol speelt in de recreatievaart.
Geschiedenis
Oude Pekela ontwikkelde zich in de 19e en 20e eeuw tot een centrum voor industrie en scheepvaart. De verwerking van landbouwproducten, karton en steen speelde een grote rol. De kenmerkende lintbebouwing langs het kanaal ontstond door de veenontginning. In 1990 werd de zelfstandige gemeente Oude Pekela opgeheven en samengevoegd met Nieuwe Pekela tot de gemeente Pekela. Deze gemeente omvat de dorpen Oude Pekela, Nieuwe Pekela en het omliggende buitengebied.
Langs het kanaal liggen voetpaden die vroeger werden gebruikt als jaagpaden. Hier liepen paarden die schepen voorttrokken. Tegenwoordig zijn deze paden populair bij wandelaars die het historische karakter van het dorp willen ervaren.
Toeristische wetenswaardigheden Oude Pekela
Oude Pekela biedt een mix van cultuur, erfgoed en natuur. Bezoekers kunnen hier kerken, molens, natuurgebieden en musea ontdekken. De belangrijkste bezienswaardigheden liggen op loop- of fietsafstand van het dorpscentrum.
Kerken en religieus erfgoed
De Hervormde Kerk aan de Hendrik Westerstraat 114 werd gebouwd tussen 1683 en 1686. De toren dateert uit 1804 en het gebouw is een rijksmonument. De kerk is beperkt toegankelijk en te bezichtigen op afspraak. Google Maps
De Sint-Willibrorduskerk aan de Feiko Clockstraat 228 is een neogotische kruisbasiliek uit 1896. Ontworpen door Nicolaas Molenaar sr., valt de kerk op door haar hoge toren van 60 meter. De kerk is onderdeel van de Heilige Norbertusparochie Oost-Groningen en wordt gebruikt voor vieringen. Google Maps
Molens en industrieel erfgoed
De molen De Onrust aan de Feiko Clockstraat 111a is een achtkante stellingmolen uit 1850. Oorspronkelijk gebouwd als koren- en pelmolen, is hij nu maalvaardig en op afspraak te bezoeken. Google Maps
De Watertoren aan de Winschoterweg 12 werd gebouwd in 1938 en is 48 meter hoog. Het gebouw is een rijksmonument en zichtbaar vanaf de weg, maar niet toegankelijk voor publiek. Google Maps
Natuur en recreatie
Het Pekelderbos ligt ten zuiden van het dorp en beslaat ongeveer 50 hectare. Hier kunnen bezoekers wandelen, fietsen, vissen en zonnen op het kleine zandstrand. Het bos is vrij toegankelijk en parkeren kan aan de Bosrand. Google Maps
Het Emergobos ligt tussen Oude Pekela en Winschoten. Dit recreatiegebied van 40 hectare heeft een visvijver, speelweiden en wandelroutes. Het bos is ontworpen door Staatsbosbeheer en vrij toegankelijk. Google Maps
Musea en cultuur
Op loopafstand in Nieuwe Pekela ligt het Kapiteinshuis Pekela, een museum over zeevaart en lokale geschiedenis. Het museum is gevestigd aan de Ds. S. Tjadenstraat 95 en is geopend op zaterdag van 13:00 tot 17:00 uur. Google Maps
Streekproducten en flora
Binnen 2 km van het centrum zijn boerderijwinkels te vinden met lokale producten zoals aardbeien, jam en kaas. Hier worden regelmatig vogels als de grutto, rietzanger en tureluur waargenomen. In het voorjaar bloeien de bermen vol met fluitenkruid en pinksterbloemen.
Wandelroutes
Er zijn meerdere wandelroutes beschikbaar via het knooppuntennetwerk. Een aanbevolen route start bij de Hervormde Kerk en loopt langs het kanaal en het bos. Deze route is te vinden via allewandelroutes.nl.
Gemeente Pekela
Oude Pekela maakt deel uit van de gemeente Pekela, samen met Nieuwe Pekela. De gemeente ligt in de streek Veenkoloniën, die zich kenmerkt door open landschap, lange kanalen en historische lintbebouwing. De regio biedt rust, ruimte en een rijk cultureel erfgoed.
Bronnen
- Gemeente Pekela – Gebruikt voor informatie over molen De Onrust, gemeentelijke indeling en erfgoedlocaties
- Reliwiki.nl – Gebruikt voor historische gegevens over de Hervormde Kerk en Sint-Willibrorduskerk
- Heilige Norbertusparochie Oost-Groningen – Bevestigt actuele status en gebruik van de Sint-Willibrorduskerk
- Kapiteinshuis Pekela – Gebruikt voor openingstijden, locatie en museale inhoud
- Molendatabase.nl – Gebruikt voor technische en historische informatie over molen De Onrust
- Waarneming.nl – Gebruikt voor actuele flora en fauna in en rond Oude Pekela
- Allewandelroutes.nl – Gebruikt voor wandelrouteinformatie in de regio