Plaatsen > Stellendam

Stellendam ligt in de gemeente Goedereede in de provincie Zuid Holland.

Stellendam is het jongste dorp op Goeree-Overflakkee. De grond waar Stellendam op ligt viel pas in de 18e eeuw droog.

Rond 1220 moet er op ongeveer de plaats waar Stellendam nu ligt al een eiland, het Zomerland (Somerlant), geweest zijn. Bij een vermoedelijk tussen 1220 en 1226 geschreven manifest schonken Dirk en Alverade van Voorne een zeker elf gemeten aan de abdij ter Does in Vlaanderen. Al vlug daarna verrees ter plaatse een nederzetting met een eigen kerk.

Rond het einde van de 14e eeuwmoet het eiland ondergegaan, of na uitmoering, verlaten zijn geworden. Het groeide opnieuw aan: “den negenden dag in Sprokkele (februari) 1482 gaven Maximiliaan en Philips het schor en het uitgors uit tegen een erfpacht van 301 ponden ter bedijking tot een korenland aan Gerard van Abbenbroeck”. De bedijking vond inderdaad plaats en er werd opnieuw een kerk gebouwd, die in 1513 voor het eerst weer voorkomt. Kort darna is Zomerland blijkbaar nogmaals verdronken: sinds 1516 worden van de kerk geen opbrengsten meer vermeld.

Op 2 april 1707 is er opnieuw sprake van een gors: een deel daarvan wordt voor 630 guldens verkocht aan de Domeinen van Holland.

Het ontstaan van het dorp kan gerekend worden vanaf 1782 toen ambachtsheer Mr. Iman Cau het eerste huis liet bouwen. Vroeger werd dit gebruikt als raadskamer en dorpsherberg. Dit huis staat er nog. Hierin is “Het wapen van Stellendam” gevestigd. De stellingmolen van Stellendam, “Korenlust”, dateert van 1857.

Rond 1800 verkeerde het dorp in een treurige toestand. De Voorstraat was een grote modderpoel. Eerst in 1803 kwam hierin wat verbetering door de aanleg van een keibestrating.

Regelmatig heeft Stellendam een strijd moeten voeren tegen het water, onder andere in 1808, 1823 en 1824 en niet tevergeten de watersnoodramp van 1953.

Tot 1819 behoorde Stellendam kerkelijk tot Goedereede. In dat jaar kreeg Stellendam een eigen kerk. Deze kerk is geschonken door deambachtsheer: “ter dankbare erkentenis voor het welgelukken van het bedijken dezer polders alhier ter plaatse, waar voorheen de zee stroomde, door derzelver descendenten, ter eere Gods en ten dienst der Hervormde gemeente van Stellendam”. De eerste steen is gelegd op 20 mei 1819 door mr.J.J. Cau.Op 2 juli 1820 werd de kerk ingewijd.

In 1865 is op de plaats van een afgebrande meestoof de Gereformeerde Kerk gebouwd. Dit gebouw werd door de ramp van 1953 zodanig beschadigd dat in 1954 deze kerk werd herbouwd.

Stellendam heeft van oudsher te maken gehad met de visserij. Dit waren vroeger geen rijke jaren. Rond de 19e eeuw kon er nog wel eens flink verdiend worden aan de steurvisserij. In die jaren begon ook het thuispellen van garnalen. Dit leverde voor vele huishoudens een welkome aanvulling van het gezinsinkomen op. Inmiddels is het thuis pellen van garnalen al vele jaren niet meer toegestaan.

Het oude haventje van Stellendam deed vroeger dienst als thuishaven voor de vissersschepen en voor het verladen van allerlei landbouwproducten. Zoals in meerdere plaatsen op Goeree-Overflakkee had Stellendam ook zijn beurtschippers. Door de uitvoering van de Deltawerken is alle bedrijvigheid rond dit haventje komen te vervallen.