Laatste update 24/09/2025 door Redactie
Uden ligt in het oosten van de provincie Noord-Brabant, op de rand van de Peelrandbreuk en vlak bij natuurgebieden als de Maashorst. Het is een levendige plaats met een veelzijdig aanbod aan winkels, cultuur en evenementen, omgeven door een aantrekkelijk buitengebied dat uitnodigt tot wandelen en fietsen. Dankzij de centrale ligging tussen ’s-Hertogenbosch, Eindhoven en Nijmegen is Uden goed bereikbaar voor bezoekers uit het hele land.
Verklaring van de naam
De naam Uden wordt voor het eerst vermeld in de 12e eeuw en is mogelijk afgeleid van het Oudnederlandse Uothem, wat kan verwijzen naar een woonplaats (heem) van een persoon genaamd Uodo of Odo. Een andere uitleg legt de oorsprong bij het woord uod, dat ‘woud’ of ‘bos’ betekent, passend bij de historische ligging te midden van bosrijke gronden.
Geschiedenis
De oudste sporen van bewoning in de omgeving van Uden dateren uit de prehistorie, maar de dorpskern ontwikkelde zich in de vroege middeleeuwen. De gunstige ligging op hogere zandgronden maakte het gebied geschikt voor landbouw, terwijl de nabijgelegen Peel moerassen lange tijd een natuurlijke grens vormden.
In de late middeleeuwen behoorde Uden tot het Land van Herpen en later tot de heerlijkheid Ravenstein, die in tegenstelling tot omliggende gebieden katholiek bleef na de Reformatie. Hierdoor werd Uden in de 17e en 18e eeuw een toevluchtsoord voor kloosterordes, wat leidde tot de bouw van verschillende religieuze gebouwen.
In de 20e eeuw groeide Uden sterk, mede door de vestiging van de vliegbasis Volkel net buiten het dorp en de ontwikkeling van een regionaal winkelaanbod. Tegenwoordig is het een kern in de gemeente Maashorst, die in 2022 ontstond na een fusie met Landerd.
Plaatsen binnen de gemeente Maashorst
De gemeente Maashorst omvat: Uden, Volkel, Odiliapeel, Reek, Schaijk en Zeeland.
Toeristische wetenswaardigheden
- Natuurgebied De Maashorst – Grootste aaneengesloten natuurgebied van Noord-Brabant, met heidevelden, stuifduinen, bossen en grazende wisenten, taurossen en Exmoor pony’s.
Bezoekerscentrum: Erenakkerstraat 5, 5388 SZ Nistelrode
Openingstijden: di–zo 10.00–17.00 uur
Toegang: gratis
Google Maps - Museum voor Religieuze Kunst – Gevestigd in een voormalig klooster, met een uitgebreide collectie middeleeuwse kunst, religieuze voorwerpen en hedendaagse exposities.
Adres: Veghelsedijk 25, 5401 PB Uden
Openingstijden: di–za 11.00–17.00 uur, zo 13.00–17.00 uur
Entree: € 12,00 volwassenen, kinderen t/m 12 jaar gratis
Google Maps - Markt van Uden – Het centrale plein is omringd door terrassen, winkels en horeca, en is het toneel van wekelijkse markten en evenementen.
Locatie: Markt, Uden
Markt: elke vrijdag 08.30–12.30 uur
Google Maps - Theater Markant – Regionaal theater met een breed aanbod van toneel, muziek en cabaret.
Adres: Markt 32, 5401 GP Uden
Google Maps
Lokale tips en weetjes
- In Volkel bevindt zich het Luchtoorlog- en Verzetsmuseum, gewijd aan WOII en de bevrijding van de regio.
- Elk jaar in juli wordt in Uden de Zandsculpturenwedstrijd georganiseerd, waarbij kunstenaars het centrale plein omtoveren tot een tijdelijk openluchtmuseum.
- De Maashorst is één van de weinige plekken in Nederland waar de geologische Peelrandbreuk aan de oppervlakte zichtbaar is, met bijzondere breuklijnen en wijstgronden.
- Op zomerse zondagen rijdt er een historische stoomlocomotief tussen Uden en Veghel over het oude Duits Lijntje (nu museumspoorlijn).
- In de omgeving liggen diverse knooppuntroutes voor fietsers, waaronder trajecten langs oude boerderijen en kapelletjes.
Bronnen
- Gemeente Maashorst – https://www.gemeentemaashorst.nl – Gebruikt voor actuele bestuurlijke indeling, plaatsnamen en evenementenoverzicht.
- Provincie Noord-Brabant – https://www.brabant.nl – Gebruikt voor regionale ligging, landschappelijke kenmerken en toeristische regio’s.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – https://www.cultureelerfgoed.nl – Gebruikt voor monumentenstatus van religieuze en historische gebouwen in Uden.
- Bezoekerscentrum De Maashorst – https://www.bezoekerscentrummaashorst.nl – Gebruikt voor praktische informatie, openingstijden en activiteiten in het natuurgebied.