Laatste update 01/09/2025 door Redactie
In het noordwesten van de provincie Groningen, niet ver van de Waddenzee, ligt Vierhuizen. Het dorp maakt deel uit van de gemeente Het Hogeland (voorheen De Marne) en wordt omringd door andere karakteristieke dorpen zoals Zoutkamp, Ulrum en Niekerk. De ligging in het open, weidse kwelderlandschap nabij het Nationaal Park Lauwersmeer maakt het aantrekkelijk voor liefhebbers van natuur, erfgoed en rust.
Verklaring van de naam
De naam Vierhuizen verwijst waarschijnlijk naar een nederzetting die begon met vier boerderijen of woningen. In middeleeuwse documenten wordt de plaats al genoemd, wat erop wijst dat het dorp eeuwenlange bewoning kent.
Geschiedenis
Vierhuizen kent een rijke historie die teruggaat tot de vroege middeleeuwen. Het dorp ligt op een wierde – een kunstmatig opgeworpen heuvel – om het tegen hoog water te beschermen. De middeleeuwse kerk van Vierhuizen, opgetrokken uit tufsteen uit het Duitse Eifelgebergte, dateert vermoedelijk uit circa 1200. De tufsteen werd destijds via de Rijn en de IJssel naar Nederland vervoerd en vervolgens doorverkocht. Rond 1250 schakelden monniken over op het gebruik van kloostermoppen, grote bakstenen van eigen makelij, omdat dit goedkoper werd dan de import van tufsteen.
Ooit bezat de kerk een vrijstaande toren, maar in 1843 werd deze vervangen door een nieuwe toren die nog altijd staat. De klok uit 1630 verhuisde mee. Binnen zijn onder meer een 17e-eeuwse preekstoel met houtsnijwerk en symbolen van geloof, hoop, liefde, gerechtigheid en standvastigheid te bewonderen.
Een tweede blikvanger is korenmolen De Onderneming (1858), een achtkante bovenkruier die in 1969 na een periode van verval volledig werd gerestaureerd. De molen wordt tegenwoordig gebruikt als lesmolen en is in eigendom van de Stichting Groninger Molenvrienden.
Toeristische wetenswaardigheden
Kerk Vierhuizen
Adres: Hoofdstraat, 9975 Vierhuizen
Openingstijden: Regelmatig geopend tijdens evenementen en op afspraak via de Stichting Oude Groninger Kerken
Entree: Vrijwillige bijdrage
Parkeren: Gratis in het dorp
OV: Buslijn vanaf Zoutkamp of Ulrum richting Vierhuizen
Google Maps: Kerk Vierhuizen
Molen De Onderneming
Adres: Hoofdstraat, 9975 Vierhuizen
Openingstijden: Op afspraak of tijdens molendagen
Entree: Gratis, donaties welkom
Parkeren: In het dorp
Google Maps: Molen De Onderneming
Lokale tips en weetjes
- Nationaal Park Lauwersmeer, op slechts enkele kilometers afstand, is een paradijs voor vogelaars, met name in het najaar wanneer duizenden ganzen neerstrijken.
- In augustus vindt in de regio het Garnalenfestival Zoutkamp plaats, met rondvaarten, proeverijen en muziek.
- Vanuit Vierhuizen lopen wandelroutes door het open polderland naar Niekerk en Hornhuizen, met onderweg uitzicht op eeuwenoude boerderijen en slaperdijken.
- In de kerk worden regelmatig kleinschalige concerten georganiseerd, dankzij de goede akoestiek van het zaalkerkje.
- De omgeving staat bekend om zijn donkere nachten: op heldere avonden is de sterrenhemel indrukwekkend, vooral richting Lauwersmeergebied.
Minder bekende plekken
- Restanten van historische waterwerken, zoals oude sluisjes in het omringende land, herinneren aan de strijd tegen het water.
- Een kunstwerk bij de dorpsentree symboliseert de verbondenheid van de wierdedorpen in Het Hogeland.
- Kleine landweggetjes rondom Vierhuizen vormen een geliefde fietsroute voor wie het authentieke Groninger landschap wil ervaren zonder drukte.
Bronnen
- Gemeente Het Hogeland – Gebruikt voor gemeentelijke indeling, omliggende kernen en toeristische voorzieningen.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – Gebruikt voor historische informatie over kerk, molen en beschermde dorpsstructuur.
- Provincie Groningen – Gebruikt voor gegevens over landschap, natuurgebieden en recreatie in de regio.
- Stichting Oude Groninger Kerken – Gebruikt voor actuele bezoekersinformatie en historische details van de kerk in Vierhuizen.