Vijfhuizen, Noord-Holland

Laatste update 01/09/2025 door Redactie

Tussen Haarlem, Hoofddorp en Haarlemmerliede, aan de zuidrand van de gemeente Haarlemmermeer, ligt het dorp Vijfhuizen. Deze plaats bevindt zich in de nabijheid van de Ringvaart en op korte afstand van het recreatiegebied Haarlemmermeerse Bos. Vijfhuizen maakt deel uit van de gemeente Haarlemmermeer, waartoe ook grotere kernen als Hoofddorp, Nieuw-Vennep en Badhoevedorp behoren. De ligging aan de oostkant van de provincie Noord-Holland, vlak bij de stad Amsterdam, maakt het dorp goed bereikbaar en aantrekkelijk voor bezoekers die zowel natuur als stedelijke voorzieningen willen combineren.

Verklaring van de naam

De naam Vijfhuizen zou verwijzen naar een oorspronkelijke nederzetting die bestond uit vijf boerderijen of huizen. Deze benaming komt vaker voor in Nederland en duidt meestal op kleine gemeenschappen die rondom een kruispunt of dijk ontstonden.

Geschiedenis

Ooit was dit gebied een veenrijke, laaggelegen streek met diverse meren. In de loop der eeuwen groeiden deze wateren door overstromingen en wind tot één groot meer: het Haarlemmermeer. Het meer vormde een steeds grotere bedreiging voor omliggende dorpen en steden, waaronder Leiden, Amsterdam en Haarlem.
In 1849 begon de grootschalige drooglegging van het Haarlemmermeer in opdracht van koning Willem I. Drie stoomgemalen – De Leeghwater, De Cruquius en De Lijnden – pompten het water weg, waardoor nieuw land ontstond: de polder Haarlemmermeer. Deze techniek behoort tot de hoogtepunten van Nederlandse waterbouwkunde.
Vandaag de dag is het stoomgemaal De Cruquius te bezoeken als museum. Dit gemaal heeft de grootste werkende stoomcilinder ter wereld en geeft een indrukwekkend beeld van de strijd tegen het water.

Toeristische wetenswaardigheden

Kunstfort bij Vijfhuizen
Dit voormalige verdedigingswerk maakt deel uit van de Stelling van Amsterdam en staat op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Tegenwoordig is het een centrum voor hedendaagse kunst, met wisselende tentoonstellingen, evenementen en een café-restaurant.
Adres: Fortwachter 1, 2141 EE Vijfhuizen
Openingstijden: Tentoonstellingen vr t/m zo 13:00 – 17:00 uur
Fortterrein: di t/m zo vrij toegankelijk van 10:00 – 22:00 uur
Entree: Tentoonstellingen tegen een geringe toegangsprijs; fortterrein gratis
Parkeren: Ruime parkeergelegenheid bij het fort
OV: Busverbinding vanaf Haarlem en Hoofddorp, halte Vijfhuizen
Google Maps: Kunstfort bij Vijfhuizen

Stoomgemaal De Cruquius
Adres: Cruquiusdijk 27, 2142 ER Cruquius
Openingstijden: Dinsdag t/m zondag 11:00 – 17:00 uur
Entreeprijs: Volwassenen €9,50, kinderen €4,50 (prijzen onder voorbehoud)
Parkeren: Gratis bij het museum
OV: Buslijn vanaf Haarlem of Hoofddorp richting Cruquius
Google Maps: Stoomgemaal De Cruquius

Lokale tips en weetjes

  • Het jaarlijkse evenement MeerJazz in de gemeente Haarlemmermeer trekt vele muziekliefhebbers en vindt vaak ook in de buurt van Vijfhuizen plaats.
  • Fietsers kunnen vanaf Vijfhuizen via de dijken langs de Ringvaart in korte tijd zowel Haarlem als de duinen bereiken.
  • In het nabijgelegen Haarlemmermeerse Bos ligt het recreatiemeer De Groene Weelde, ideaal voor wandelen, picknicken en watersport.
  • Langs de oude dijk zijn nog steeds historische boerderijen te zien die herinneren aan de eerste bewoners van de drooggelegde polder.
  • Fotoliefhebbers vinden vanaf het fort panoramische uitzichten over het polderland en de skyline van Haarlem.

Minder bekende plekken

  • Het monumentale gemaal De Lijnden, tegenwoordig in particulier bezit, maar van buiten te bewonderen.
  • Kleine beeldhouwwerken in de openbare ruimte van Vijfhuizen die verwijzen naar het waterbouwkundige verleden.
  • Het natuurgebied Poelpolder, geliefd bij vogelaars en op korte fietsafstand van het dorp.

Bronnen

Plaats een reactie