Laatste update 01/09/2025 door Redactie
In het noordwesten van de provincie Noord-Brabant, aan de rand van het uitgestrekte Nationaal Park De Biesbosch, ligt het dorp Werkendam. Het maakt deel uit van de gemeente Altena, waarin ook plaatsen liggen als Woudrichem, Sleeuwijk, Nieuwendijk, Hank, Almkerk, Veen en Andel. De ligging aan de rivieren Merwede en Nieuwe Merwede maakt dit gebied aantrekkelijk voor waterliefhebbers en natuurliefhebbers. Grote steden als Gorinchem en Dordrecht liggen op korte afstand.
Verklaring van de naam
De naam Werkendam wordt vaak in verband gebracht met waterwerken en dijken. ‘Werk’ kan duiden op een verdedigings- of waterbouwkundig werk, terwijl ‘dam’ verwijst naar een afsluiting of dijk in een waterloop. Dit sluit aan bij de eeuwenlange strijd tegen het water in deze rivierendelta.
Geschiedenis
Werkendam heeft een lange geschiedenis als vissers- en schippersdorp. Door de strategische ligging aan de Merwede speelde het eeuwenlang een rol in de handel en scheepvaart. De omliggende Biesbosch ontstond na de Sint-Elisabethsvloed van 1421, toen grote stukken land veranderden in een dynamisch zoetwatergetijdengebied. In de eeuwen daarna werd het landschap voortdurend aangepast voor landbouw, rietteelt en griendcultuur.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de Biesbosch een belangrijke schuilplaats en verzetsbasis. Het waterrijke gebied maakte snelle en geheime verplaatsingen mogelijk, onder meer voor koeriersdiensten tussen bezet en bevrijd gebied.
Tegenwoordig is Werkendam een toegangspoort tot het Nationaal Park en speelt recreatie een grote rol, naast scheepsbouw en binnenvaart.
Toeristische wetenswaardigheden
Biesbosch MuseumEiland
Adres: Hilweg 2, Werkendam
Openingstijden: Dinsdag t/m zondag, 11.00–17.00 uur
Entree: Volwassenen €9,50 | Kinderen 4–12 jaar €5,00 | Tot 4 jaar gratis
Parkeren: Gratis bij het museum
OV: Bus vanaf station Gorinchem richting Werkendam, halte Biesboschmuseum
Google Maps: Biesbosch MuseumEiland
Dit moderne museum toont vijf eeuwen geschiedenis van de Biesbosch, met aandacht voor de biezencultuur, griendwerk, visserij, waterbouw en natuurontwikkeling. Het buitenterrein De Pannekoek laat zien hoe griendwerkers vroeger leefden en werkten.
Natuurontwikkelingsgebied Noordwaard
Een indrukwekkend herinrichtingsproject waarbij landbouwgrond is omgevormd tot nieuw getijdengebied, als onderdeel van Ruimte voor de Rivier. Te verkennen per fiets, te voet of per kano.
Rondvaarten en fluisterboten
Vanuit de haven en het museum vertrekken diverse vaartochten door kreken en wilgenvloedbossen, waarbij je veel watervogels kunt spotten.
Lokale tips en weetjes
- In de lente zijn de uiterwaarden langs de Merwede een ideale plek voor weidevogels en kun je grutto’s en tureluurs zien.
- Het jaarlijkse Biesboschdag-evenement in Werkendam trekt liefhebbers van streekproducten, natuur en wateractiviteiten.
- Vanaf de uitkijktoren bij het Biesbosch MuseumEiland heb je een panoramisch uitzicht over de Noordwaard.
- In de haven vind je nog enkele traditionele zalmschouwen en punters, typerend voor de historische visserij.
- De fietsknooppuntenroute langs de rivierdijken biedt uitzicht op scheepvaart, natuurgebieden en historische boerderijen.
Minder bekende plekken
- Het Gat van den Kleinen Hil, een rustig water in de Biesbosch, geliefd bij kanoërs en sportvissers.
- Een klein monument bij de dijk herdenkt de verzetsactiviteiten in de Tweede Wereldoorlog.
- De oude Werkendamse scheepswerven, waar nog steeds houten en stalen schepen worden onderhouden.
Bronnen
- Gemeente Altena – Gebruikt voor gemeentelijke indeling, overzicht van kernen en toeristische voorzieningen.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – Gebruikt voor historische informatie over de Biesbosch, waterbouw en cultureel erfgoed in Werkendam.
- ANWB – Gebruikt voor recreatieve routes, bezienswaardigheden en praktische reistips in de regio.
- Nationaal Park De Biesbosch – Gebruikt voor informatie over natuurgebieden, activiteiten en natuurontwikkelingsprojecten.