Laatste update 28/08/2025 door Redactie

Aan de voet van de Montferlandse heuvel, in het zuidoosten van de provincie Gelderland, ligt het dorp Zeddam. Het maakt deel uit van de gemeente Montferland, samen met plaatsen als ’s‑Heerenberg, Stokkum, Kilder, Beek, Loerbeek, Braamt, Azewijn, Vethuizen en Vinkwijk. Deze streek behoort tot De Liemers, een groen gebied met uitgestrekte bossen, glooiende akkers en historische dorpskernen. Steden als Doetinchem en het Duitse Emmerich am Rhein liggen op korte afstand, waardoor het gebied zowel voor dagjesmensen als voor meerdaagse bezoekers aantrekkelijk is.

Verklaring van de naam

De naam Zeddam is waarschijnlijk afgeleid van het middeleeuwse “Sydehem” of “Ziedem” en betekent vermoedelijk ‘lage woonplaats’. Het huidige dorp groeide vanuit het hoger gelegen Bovendorp, dat eeuwenlang het centrum vormde, met later uitbreiding naar het Benedendorp en Middendorp.

Geschiedenis

Al in 1145 wordt de kerk van Zeddam in documenten genoemd, mogelijk gesticht in de tijd van missionaris Willibrord. De kerk fungeerde als parochiekerk voor omliggende buurtschappen als Braamt, Kilder, Azewijn, Lengel, Stokkum, Wijnbergen, ’s‑Heerenberg en Wehl. In de loop der eeuwen werden sommige plaatsen zelfstandige parochies.

Een markant monument is de Sint‑Oswalduskerk, waarvan de toren in de 15e of 16e eeuw werd verhoogd. In 1891 werd het schip herbouwd in neogotische stijl. Het dorp heeft ook een rijke molengeschiedenis: de Torenmolen van Zeddam uit circa 1450 is de oudste nog bestaande windkorenmolen van Nederland en één van de oudste in Europa. Deze dwangmolen, gebouwd in opdracht van graaf Willem van den Bergh, had muren van anderhalve meter dik en werd tot 1928 gebruikt.

Bij de molen ligt Museumboerderij De Gildekaot, waar bezoekers een reconstructie van een historische boerderij en een collectie landbouwwerktuigen kunnen bekijken. Ook Havezathe De Padevoort, een voormalig jachthuis van Huis Bergh, maakt deel uit van het lokale erfgoed (niet toegankelijk voor publiek).

De nabijgelegen Montferlandse heuvel (67,9 meter) en het omliggende Bergherbos vormden ooit het jachtgebied van de heren van den Bergh. Vanaf de top is er een panoramisch uitzicht over het Rijnland.

Toeristische wetenswaardigheden

Torenmolen Zeddam

• Adres: Bovendorpsstraat 14, Zeddam
• Openingstijden: mei–oktober op za/zo en tijdens maalactiviteiten
• Entree: vrijwillige bijdrage
• Parkeren: gratis nabij de molen
• Google Maps: Torenmolen Zeddam

Museumboerderij De Gildekaot

• Adres: achter de Torenmolen, Bovendorpsstraat, Zeddam
• Openingstijden: op afspraak en bij evenementen
• Entree: afhankelijk van activiteit
• Google Maps: De Gildekaot

Sint‑Oswalduskerk

• Adres: Bovendorpsstraat 1, Zeddam
• Openingstijden: bij diensten en rondleidingen
• Google Maps: Sint‑Oswalduskerk

Montferland

• Startpunt wandelroutes: Hotel Montferland, Zeddam
• Activiteiten: wandelen, fietsen, uitzichtpunt op de top
• Google Maps: Montferland

Lokale tips en weetjes

• In juni wordt de jaarlijkse Montferland Run georganiseerd, een hardloopevenement door het heuvelachtige landschap.
• Rond de kerstdagen is het dorpscentrum sfeervol verlicht en organiseert de gemeenschap een kerstwandeling langs versierde locaties.
• In het Bergherbos is een officieel MTB‑parcours met uitdagende klimmen en afdalingen.
• Lokale horeca serveert streekgerechten zoals wildstoof en pannenkoeken met regionale honing.
• Vanuit Zeddam loopt een grensoverschrijdende fietsroute naar het Duitse natuurgebied Eltenberg.

Minder bekende plekken

• De Rosmolen (1546) is een historisch gebouw waar ooit graan door paardenkracht werd gemalen.
• Het Zandgat van Zeddam is een kleinschalig recreatiegebied waar je rustig kunt wandelen en picknicken.
• Verspreid door het dorp zijn kleine kunstwerken en gedenkstenen te vinden die verwijzen naar middeleeuwse gebeurtenissen.

Bronnen

• Gemeente Montferland – Informatie over gemeentelijke indeling, kernen, toeristische voorzieningen en evenementen.
• Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – Historische gegevens over monumenten, molens en beschermd dorpsgezicht in Zeddam.
• Stichting Huis Bergh – Feiten over de Torenmolen, De Padevoort en de relatie met de heren van den Bergh.