Sluis, Zeeland

Laatste update 08/09/2025 door Redactie

Sluis ligt in het westelijke deel van Zeeuws-Vlaanderen, in de provincie Zeeland, en grenst direct aan België. De gemeente wordt omringd door een afwisselend landschap van polders, kreken, stranden en duinen. Aan de westzijde ligt de Noordzeekust met badplaatsen als Cadzand en Nieuwvliet, terwijl in het oosten de grensovergang naar Knokke-Heist en Brugge in Vlaanderen te vinden is. Binnen de gemeente vallen naast de stad Sluis ook de kernen Aardenburg, Breskens, Cadzand, Draaiburg, Eede, Groede, Heille, Hoofdplaat, IJzendijke, Nieuwvliet, Oostburg, Retranchement, Schoondijke, Sint Anna ter Muiden, Sint Kruis, Terhofstede, Waterlandkerkje, Zuidzande en Zwindorp. Met een totale oppervlakte van ruim 308 km², waarvan bijna 2 km² water, is Sluis een uitgestrekte gemeente met zowel levendige kustplaatsen als rustige dorpen in het achterland.

Verklaring van de naam

De naam Sluis verwijst naar de historische functie van de stad als waterpoort en toegang tot de vaarroute richting Brugge. In de middeleeuwen lag hier een belangrijke sluis in de verbinding tussen de Westerschelde en de Vlaamse binnenwateren. Deze sluis reguleerde het waterpeil en maakte scheepvaart mogelijk, waardoor Sluis uitgroeide tot een strategische haven- en vestingstad. De ligging aan het water en de nabijheid van Brugge maakten het tot een knooppunt voor handel en scheepvaart.

Geschiedenis

Sluis heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot de 13e eeuw, toen het uitgroeide tot voorhaven van Brugge. In de bloeiperiode voeren trekschuiten tussen Sluis en Brugge; de tocht duurde ongeveer drie uur en stond bekend om het goede eten aan boord, met wild, gevogelte en in de zomer verse aardbeien en vruchtentaart. Deze culinaire traditie leeft nog altijd voort in de streek.

De stad speelde eeuwenlang een belangrijke rol als vesting. De omwallingen en stadspoorten getuigen van deze militaire geschiedenis. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog en latere conflicten was Sluis regelmatig toneel van belegeringen en gevechten. Het Belfort van Sluis, daterend uit 1375, is het enige belfort in Nederland en diende als symbool van stedelijke macht. Het rechthoekige gebouw met vier hoektorens heeft een raadzaal die bekendstaat als een van de mooiste van het land, met fraai houtsnijwerk, wandtapijten en schilderijen. Vanaf de toren is er een weids uitzicht over de stad en het omliggende Zeeuws-Vlaamse landschap, terwijl het carillon van ‘Jantje van Sluis’ regelmatig klinkt.

De stadspoorten – de Zuidpoort, Oostpoort en Westpoort (ook wel de Stenen Beer) – zijn deels gerestaureerd en vormen samen met de wallen een geliefde wandelroute. De bijna drie eeuwen oude windkorenmolen De Brak is nog steeds in gebruik en maalt graan voor onder meer pannenkoeken.

Sluis is ook de geboorteplaats van Johan Hendrik van Dale (1828–1872), grondlegger van het bekende woordenboek. Zijn borstbeeld staat op het Walplein. Van Dale was hoofdonderwijzer en stadsarchivaris in zijn geboortestad.

In de 20e en 21e eeuw ontwikkelde Sluis zich tot een toeristisch centrum, mede dankzij de nabijheid van de kust, de historische binnenstad en de Bourgondische sfeer. In 2008 werden de stranden van de gemeente uitgeroepen tot de schoonste van Nederland, en in datzelfde jaar kreeg Sluis de titel ‘Groenste stad van Nederland’.

Toeristische wetenswaardigheden

Sluis combineert historische charme met moderne voorzieningen. Bezoekers vinden er cultuur, natuur, gastronomie en recreatie.

Belangrijkste bezienswaardigheden en praktische informatie

Belfort van Sluis
Adres: Groote Markt 1, 4524 CD Sluis
Openingstijden: Dinsdag t/m zondag 10.00–17.00 uur
Entree: Volwassenen € 4,00, kinderen t/m 12 jaar gratis
Parkeren: Betaald parkeren op loopafstand
OV: Busverbinding vanuit Oostburg, Breskens en Knokke
Google Maps

Molen De Brak
Adres: Molenstraat 1, 4524 Sluis
Openingstijden: Woensdag en zaterdag 10.00–16.00 uur
Entree: Gratis, donaties welkom
Parkeren: In de directe omgeving
OV: Bushalte op enkele minuten lopen
Google Maps

Stadspoorten en wallen
Adres: Rondom de historische kern van Sluis
Openingstijden: Altijd toegankelijk
Entree: Gratis
Parkeren: Aan de rand van het centrum
OV: Bushalte in het centrum
Google Maps

Minder bekende plekken en lokale tips

  • Sint Anna ter Muiden: Kleinste stad van Nederland, met een pittoresk marktplein en historische kerk.
  • Retranchement: Dorp met goed bewaarde vestingwerken en wandelroutes naar het Zwin.
  • Waterlandkerkje: Bekend om zijn charmante dorpskerk en rustige ligging in het polderlandschap.

Evenementen

  • Sluis-Brugge-Sluis schaatsklassieker: Bij strenge vorst organiseert de ijsclub deze unieke toertocht over het kanaal.
  • Gastronomische weken: Restaurants in Sluis serveren speciale menu’s geïnspireerd op streekproducten.
  • Zomermarkten: In juli en augustus wekelijks markten met lokale producten en ambacht.

Culinaire adressen

  • Restaurant Oud Sluis (voormalig driesterrenrestaurant, nu gesloten, maar nog steeds culinair icoon)
  • Bourgondische brasseries in het centrum met verse vis en streekgerechten
  • Patisserie met vruchtentaart geïnspireerd op de historische trekschuittraditie

Fiets- en wandelroutes

  • Wallenroute Sluis: Rondwandeling over de vestingwerken en langs de stadspoorten.
  • Zwinroute: Fiets- en wandelroute naar natuurgebied Het Zwin, deels over Belgisch grondgebied.
  • Kustroute: Langs de stranden van Cadzand en Nieuwvliet, met uitzicht op zee en duinen.

Seizoensgebonden activiteiten

  • Voorjaar: Fietstochten door bloeiende polders en langs kreken.
  • Zomer: Stranddagen aan de Noordzeekust en terrasjes in de stad.
  • Herfst: Natuurwandelingen in Het Zwin en vogelspotten.
  • Winter: Schaatsen op het kanaal en wintermarkten in de regio.

Bronnen

Plaats een reactie