Akersloot, Noord-Holland

Laatste update 23/09/2025 door Redactie

Aan de zuidwestelijke oever van het Alkmaardermeer ligt het dorp Akersloot, omringd door een lappendeken van waterwegen, molenlandschappen en bloemrijke polders. Direct ten noordwesten sluit de gemeente Uitgeest met haar karakteristieke veenweidegronden aan, terwijl ten oosten de duinen van Castricum de overgang naar de kust markeren. Het dorp bevindt zich op enkele kilometers van Limmen en Heiloo, en dankzij de nabijheid van de A9 en buslijnen naar Alkmaar en Amsterdam is Akersloot zowel voor watersporters als dagjesmensen eenvoudig bereikbaar.

Verklaring van de naam

De naam Akersloot is terug te voeren op het Oudnederlandse “Ackerslo”, waarbij “acker” verwijst naar landbouwgrond en “sloot” naar een gegraven watergang. Dit toponiem weerspiegelt de ontginning van het veen- en moerasgebied door middeleeuwse boeren, die juist langs de sloten en vaarten hun akkers aanlegden. In de loop der eeuwen evolueerde de naam via “Ackerslo” en “Akerslo” naar de huidige schrijfwijze. De band met het water bleef onmiskenbaar zichtbaar in de eeuwenoude vaarten, dijken en houten bruggetjes die het cultuurlandschap doorkruisen.

Geschiedenis

In de dertiende eeuw vormde Akersloot een knooppunt in het netwerk van turfvaarten die via het Noord-Hollandsch Kanaal en het Alkmaardermeer turf uit de Beemster- en Purmerstreek naar de Noordzeehaven in Amsterdam brachten. De aanleg van recreatiestranden in de jaren zestig van de vorige eeuw gaf het dorp een nieuwe impuls als watersportbestemming. De geschiedenis van de lokale molens gaat nog verder terug. Op het grondgebied van de gemeentes Uitgeest en Castricum staan maar liefst zes windmolens, waarvan vijf nog op windkracht malen. Deze monumenten zijn tussen 1650 en 1850 gebouwd voor het bemalen van de laaggelegen polderlanden en zijn bewaard gebleven als openluchtmuseale getuigen van de strijd tegen het water.

Rond 1898 kwam de karakteristieke Kabelpont Akersloot in bedrijf over het Noord-Hollandsch Kanaal, een platte schuit voorzien van klinknagels en geleid door een dubbele staalkabel. Het aandrijfmechanisme staat op de oever van Akersloot, waar een (electro)motor de kabel in beweging brengt en de schipper de pont met een klem langs de kabel naar de overkant trekt. Sinds de vroege twintigste eeuw verbindt deze pont de dorpen Akersloot en De Schermer, en maakt zij nog altijd deel uit van het dagelijkse leven van rivierbeheerders, scholieren en recreanten.

In de bestuurlijke herindeling van 2002 werd Akersloot onderdeel van de gemeente Castricum, waarin naast Akersloot ook Castricum, Bakkum en Limmen ressorteren. De provincie Noord-Holland telt daarin 51 gemeenten, waaronder bekende kernen als Haarlem, Alkmaar, Zaanstad en Amsterdam. Regionaal geldt Kennemerland als streek waarin Akersloot, Heiloo, Castricum en Uitgeest zich verenigen onder de noemer kust- en duinlandschap.

Toeristische wetenswaardigheden

Het glinsterende water van het Alkmaardermeer nodigt uit tot een keur aan activiteiten. Voor windsurfers en zwemliefhebbers zijn er meerdere recreatiestranden met directe toegang tot het meer, waaronder het ruime strand bij Paviljoen Paal 7, bekend om zijn zomerse strandfeesten. Waterskiërs vinden een gemarkeerd gedeelte dat speciaal is gereserveerd, terwijl zeilers koers kunnen zetten naar de eilanden in het midden van het meer, zoals De Woude, waar in het broedseizoen weidevogels als kieviten en grutto’s hun nesten kwijt kunnen.

Langs de oever van het meer liggen kleine jachthavens waar zeil- en motorboten aangemeerd kunnen worden. Een rondvaart van Rederij Akersloot voert langs historische dijklinten, de monumentale klapbruggen en de imponerende bocht in het kanaal bij West-Graftdijk. Onderweg licht de schipper het verhaal toe van de turfhandel en de uitvinding van de stoomskuyt in de negentiende eeuw.

Wie liever op eigen kracht toert, volgt de Waterfietsroute Alkmaardermeer, die vanuit de jachthaven van Akersloot via Uitgeest en Heiloo leidt langs rietlanden en weilanden. Diep in het voorjaar toont zich langs het parcours het oranjerode tapijt van dotterbloemen, terwijl in de herfst de rietkragen goudgeel kleuren. Daarnaast is er een breed netwerk van fietspaden dat aansluit op de LF-route Kennemerland en de Kokkeroute richting Kwadijk en de Gouwzee.

Op het land maakt de Molenroute Castricum–Uitgeest het verhaal helder van de vroegere waterhuishouding. Bezoekers starten bij de laatst maalvaardige molen in Akersloot, de Akerslootsche Poldermolen, die wekelijks in werking gesteld wordt door vrijwilligers van de Vereniging De Hollandsche Molen. Vervolgens gaat de tocht langs vijf andere molens, waaronder de Grote Molen van Uitgeest en de Noordermolen bij De Woude. Bij iedere molen staan houten keersluizen en informatieborden die uitleg geven over de ooit door menskracht aangejaagde radertjes en de latere stoom- en elektromotorisering.

Cultuurliefhebbers slaan in het dorp geen muziek- of kunstprogramma over. Jaarlijks vindt eind juli het Zomerconcert Akersloot plaats in de oude koemarkt, georganiseerd door de Stichting Castricum Cultuur. In de wintermaanden klinkt in buurthuis De Sloep een kleinschalig winterfestival met koren en kamermuziek. Langs de dijk in Akersloot is een serie keramische panelen aangebracht van kunstenaar Marieke Lukkien, die het vissersverleden verbeeldt in verhalen van netten, boten en markten.

Voor de fijnproevers biedt het dorp eigentijdse horecazaken zoals Restaurant De Waterkant aan Strandweg, waar lokale paling en rietgans op de kaart staan. Wie liever informeel eet, schuift aan bij Café De Pont naast de kabelpont, waar verse haring en zuurdesembrood samengaan met uitzicht op de donkere waterspiegel van het kanaal. In de stal van een voormalige boerderij is Foodhall Akersloot gevestigd, met foodtrucks die specialiteiten serveren van ambachtelijke poffertjes tot rauwe visplankjes.

Drie extra weetjes geven een verrassend inkijkje. Elke tweede zaterdag van september vaart een historische stoomskuyt vanuit Akersloot naar Alkmaar als herinnering aan de turfvaart van weleer. Een vogelwerkgroep organiseert in maart vanuit de vogelhut op De Woude excursies naar de terugkeer van de grauwe kiekendief en de blauwborst. En op de flank van de dijk bij de pont liggen nog de restanten van een kleine militaire bunker uit de Tweede Wereldoorlog, een stille getuige van de Atlantikwall die hier door Duitse troepen werd opgetrokken.

Praktische informatie voor drie hoogtepunten
Kabelpont Akersloot over het Noord-Hollandsch Kanaal is dagelijks in bedrijf van april tot en met oktober tussen 09:00 en 18:00 uur. De overtocht kost één euro per persoon per enkele reis. Bezoekers parkeren hun auto gratis aan Pontweg, vlakbij de opstapplaats. De bus stopt op halte Akersloot, Kade (lijn 386). Google Maps: https://maps.google.com/?q=Kabelpont+Akersloot

Alkmaardermeer en bijbehorende jachthavens zijn vrij toegankelijk tijdens zonsondergang. De havens hanteren havengelden vanaf vijftien euro per nacht, en bij het strand van Paviljoen Paal 7 geldt een parkeertarief van vijf euro per dag. De receptie van de jachthaven is open van 09:00 tot 17:00 uur. OV-bereikbaarheid via buslijn 163, halte Alkmaardermeer. Google Maps: https://maps.google.com/?q=Alkmaardermeer+Akersloot

De Molenroute Castricum–Uitgeest start bij de Akerslootsche Poldermolen, Molenaarspad 2 in Akersloot. Bezoekers kunnen de molen op zaterdag tussen 10:00 en 16:00 uur gratis binnenlopen; een vrijwillige bijdrage wordt gewaardeerd. Parkeren kan bij Kerkstraat in Uitgeest, buslijn 385 stopt bij halte Uitgeest, Molens. Google Maps: https://maps.google.com/?q=Windmolens+Uitgeest

Bronnen

Plaats een reactie