Laatste update 02/09/2025 door Redactie
Bakel ligt in het oosten van de provincie Noord‑Brabant, in de gemeente Gemert‑Bakel, midden in de streek Peelrand. Het dorp bevindt zich tussen Helmond en Milheeze, met nabijgelegen kernen als Aarle‑Rixtel, Brouwhuis, Dierdonk, Rijpelberg, Deurne en De Mortel. De dichtstbijzijnde grote stad is Eindhoven. De omgeving wordt gekenmerkt door een afwisseling van landbouwgronden, bossen en natuurgebieden, met een rijk cultureel erfgoed dat teruggaat tot de vroege middeleeuwen.
Verklaring van de naam
De naam Bakel is vermoedelijk afgeleid van het Oudnederlandse woord baki of bacca, wat ‘beek’ of ‘waterloop’ betekent, gecombineerd met het achtervoegsel ‑lo of ‑el, dat ‘open plek in het bos’ aanduidt. De ligging nabij beken en vruchtbare gronden maakte het tot een geschikte plek voor vroege bewoning. Door de eeuwen heen is de naam in verschillende vormen opgetekend, maar de huidige schrijfwijze is sinds de negentiende eeuw gangbaar.
Geschiedenis
Bakel wordt beschouwd als het oudste dorp van Noord‑Brabant. In 2014 vierde het zijn 1300‑jarig bestaan, wat betekent dat de eerste schriftelijke vermelding dateert uit de vroege achtste eeuw. Het dorp ontwikkelde zich in de middeleeuwen als agrarische nederzetting op de overgang van hoge zandgronden naar het natte veengebied van de Peel. Deze ligging bood zowel bescherming als vruchtbare grond voor akkerbouw.
Een van de belangrijkste historische gebouwen is de Sint‑Willibrorduskerk, een gotische kerk die in het begin van de zestiende eeuw werd gebouwd. Na een brand in 1708 werden het schip en de toren in 1721 herbouwd. Het interieur is bijzonder door het zeldzame tongewelf, versierd met Franse lelies en kleurrijke linten. In het koor bevinden zich zeven glas‑in‑loodramen die de zeven sacramenten uitbeelden. Verder zijn er een vijftiende‑eeuws tabernakelkastje, een achttiende‑eeuwse preekstoel en biechtstoelen, een schilderij van de heilige Dominicus en negentiende‑eeuwse beelden van Petrus, Paulus, Johannes de Evangelist en Willibrord. Achter de kerk ligt een kerkhof met een muur uit 1833, waarop zeldzame muurvegetatie groeit. Hier staat ook een Willibrordusbeeld dat oorspronkelijk in een nis in de torengevel stond.
Door de eeuwen heen bleef Bakel een agrarisch dorp, maar het kreeg ook een rol als regionaal centrum voor handel en religie. De ligging nabij Helmond en Deurne zorgde voor goede verbindingen en economische uitwisseling.
Toeristische wetenswaardigheden
Historische en culturele bezienswaardigheden
De Sint‑Willibrorduskerk vormt het historische hart van het dorp. Bezoekers kunnen het bijzondere interieur bewonderen en de rijke collectie religieuze kunst bekijken. De kerk is omgeven door een sfeervol plein waar ook de wekelijkse markt plaatsvindt.
De Sint‑Willibrordusmolen, gelegen aan Achter de Molen, is een karakteristieke windmolen die herinnert aan de agrarische geschiedenis van het dorp. Hoewel de molen niet altijd in bedrijf is, worden er regelmatig rondleidingen en demonstraties gegeven.
De Mariagrot aan de Julianastraat is een geliefde plek voor bezinning en wordt vaak bezocht door pelgrims en wandelaars.
Lokale evenementen
Elke dinsdagochtend is er de Weekmarkt op het St. Wilbertsplein, waar lokale producenten hun waren aanbieden. Daarnaast worden er jaarlijks dorpsfeesten, kermissen en culturele activiteiten georganiseerd, vaak in samenwerking met verenigingen uit de regio.
Natuur en recreatie
Bakel ligt in een aantrekkelijk fiets- en wandelgebied. Routes voeren langs de Peelrandbreuk, door bossen en over landelijke wegen. Nabijgelegen natuurgebieden zoals de Grotelse Heide en het Bakelbos bieden rust en ruimte. Voor gezinnen is er het Bospark Bakel, waar naast natuur ook een modelspoorbaan te zien is.
Culinaire adressen
In het centrum van Bakel vind je diverse eetgelegenheden, van traditionele Brabantse cafés tot moderne restaurants. Streekgerechten zoals worstenbroodjes en asperges in het seizoen zijn populair. In de omgeving zijn ook boerderijwinkels waar je lokale producten kunt kopen.
Kunst in de openbare ruimte
In en rond het dorpscentrum staan diverse kunstwerken die verwijzen naar de geschiedenis en het landschap van Bakel. Zo zijn er beelden van historische figuren en abstracte sculpturen die de verbondenheid met de Peel symboliseren.
Seizoensgebonden activiteiten
In de lente en zomer zijn er fietstochten en wandelingen door de bloeiende natuur. In de herfst trekken paddenstoelenexcursies veel bezoekers. In de winter worden er bij voldoende vorst schaatsbanen op natuurijs aangelegd.
Overzicht van kernen in de gemeente Gemert‑Bakel
De gemeente Gemert‑Bakel omvat naast Bakel de kernen Gemert, Handel, De Mortel, Milheeze, Elsendorp en De Rips.
Praktische informatie
1. Sint‑Willibrorduskerk
Adres: St. Wilbertsplein 12, 5761 BK Bakel
Openingstijden: Dagelijks 09.00 – 17.00 uur
Entree: Gratis
Parkeren: Gratis parkeren in de directe omgeving
OV: Busverbinding vanuit Helmond en Deurne, halte Bakel centrum
Google Maps
2. Sint‑Willibrordusmolen
Adres: Achter de Molen, 5761 CJ Bakel
Openingstijden: Op afspraak en tijdens open dagen
Entree: Gratis, donatie welkom
Parkeren: Beperkt bij de molen, ruimere parkeergelegenheid in het dorp
OV: Busverbinding vanuit Helmond en Deurne, halte Bakel centrum
Google Map
3. Bospark Bakel (Modelspoorbaan)
Adres: Roessel 3, 5761 RP Bakel
Openingstijden: Zondagmiddag en op afspraak
Entree: Afhankelijk van activiteit
Parkeren: Gratis bij het park
OV: Busverbinding vanuit Helmond en Deurne, halte Bakel centrum
Google Maps
Bronnen
- Gemeente Gemert‑Bakel – Informatie over bestuurlijke indeling, kernen en evenementen.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – Historische gegevens over de Sint‑Willibrorduskerk en andere monumenten in Bakel.
- Molenstichting Gemert‑Bakel – Informatie over de Sint‑Willibrordusmolen, geschiedenis en activiteiten.