Erlecom, Gelderland

Laatste update 16/09/2025 door Redactie

Erlecom: rivierdorp met smalspoor, kleiputten en natuur in de Gelderse Poort

In het oosten van de provincie Gelderland, vlak bij de rivier de Waal, ligt het dorp Erlecom. Deze kleine kern maakt deel uit van de gemeente Berg en Dal, samen met dorpen als Groesbeek, Beek, Ubbergen, Millingen aan de Rijn, Leuth, Ooij en de Heilig Landstichting. Erlecom ligt tussen Leuth en Ooij, op korte afstand van de stad Nijmegen. Het landschap rond het dorp wordt gekenmerkt door uiterwaarden, kleiputten, dijken en restanten van industriële activiteit. De ligging aan de rand van het rivierengebied maakt Erlecom tot een interessante bestemming voor wie rust, natuur en lokaal erfgoed zoekt.

Verklaring van de naam Erlecom

De naam Erlecom is vermoedelijk van Frankische oorsprong en zou kunnen verwijzen naar een nederzetting bij elzen of een plaats aan water. De uitgang “-com” komt vaker voor in de regio en duidt op een woonplaats of hoeve. In historische bronnen wordt de naam al in de middeleeuwen vermeld, wat wijst op een lange bewoningsgeschiedenis. Gezien de ligging aan de Waal en de aanwezigheid van natte gronden, is een verwijzing naar elzenbos of moerasgebied aannemelijk.

Geschiedenis

Van landbouw naar baksteenindustrie

Erlecom ontwikkelde zich als agrarisch dorp in het stroomgebied van de Waal, met kleinschalige landbouw en veeteelt. Door de vruchtbare rivierklei was het gebied geschikt voor akkerbouw, maar ook gevoelig voor overstromingen. In de 19e en 20e eeuw kreeg het dorp een industriële functie door de vestiging van steenfabrieken, die gebruikmaakten van de klei uit de uiterwaarden. De sporen van deze industrie zijn nog zichtbaar in het landschap, onder meer in de vorm van kleiputten en voormalige fabrieksterreinen.

Gelderse Smalspoor Stichting

Aan de Renkumse Veerweg 5a, 6666 LE Heteren, is het museum van de Gelderse Smalspoor Stichting gevestigd. Hier wordt oud smalspoormaterieel verzameld en gerestaureerd, waaronder locomotieven en kieplorries die vroeger werden gebruikt in de baksteenindustrie. Bezoekers kunnen op woensdagen en zaterdagen van mei t/m oktober een rit maken met een smalspoortrein naar een voormalige kleiput.

  • Adres: Renkumse Veerweg 5a, 6666 LE Heteren
  • Openingstijden: woensdag en zaterdag van 11:00 tot 16:00 uur
  • Entree: €7,00 voor volwassenen, €5,00 voor kinderen van 3 t/m 12 jaar
  • Google Maps – Gelderse Smalspoor Stichting

Toeristische wetenswaardigheden

Kleiputten en natuurontwikkeling Erlecom

De kleiputten rond Erlecom zijn stille getuigen van de baksteenproductie die hier decennialang plaatsvond. Sommige putten zijn inmiddels ingericht als natuurgebied, met rietkragen, wilgenbosjes en plas-draszones. Hier worden onder andere blauwborsten, roerdompen, waterral en ijsvogels waargenomen. De combinatie van cultuurhistorie en natuur maakt het gebied aantrekkelijk voor wandelaars en vogelaars.

Wandelroutes in de Gelderse Poort

Erlecom ligt aan het wandelnetwerk van de Gelderse Poort, met routes door de uiterwaarden, langs de Waal en over de dijken. Aanbevolen zijn de wandelingen door de kleiputten bij Erlecom, de Ooijse Bandijkwandeling en de verbinding met het natuurgebied Millingerwaard. Deze routes bieden zicht op rivierlandschap, historische steenfabrieken en weidegebieden met grazende runderen en Konikpaarden.

Seizoensbeleving en flora

In het voorjaar bloeien de uiterwaarden met dotterbloemen, zwarte zegge en pinksterbloemen. In de zomer zijn er libellen en vlinders actief rond de waterpartijen. In de herfst trekken groepen ganzen en steltlopers over het gebied. Hier worden ook beversporen, grote zilverreigers en buidelmezen waargenomen.

Lokale markten en streekproducten

In de omgeving van Erlecom zijn diverse boerderijwinkels met producten zoals honing, appelsap en schapenkaas. In Leuth en Ooij worden incidenteel plattelandsmarkten georganiseerd, waar lokale producenten hun waren aanbieden. De eerder vermelde Vrije Markt Leuth is niet bevestigd als jaarlijks terugkerend evenement.

Culinaire adressen

In de directe omgeving van Erlecom bevinden zich diverse horecagelegenheden. In Ooij ligt een pannenkoekenrestaurant met uitzicht op de uiterwaarden. In Beek is een lunchcafé met terras aan de voet van de stuwwal. In Groesbeek bevindt zich een wijngaard met proeflokaal, en in Millingen aan de Rijn een ambachtelijke bakkerij met streekgebak.

Lokale tips en weetjes

  1. De smalspoorlijn van de Gelderse Smalspoor Stichting is een van de weinige nog rijdende industriële smalspoorlijnen in Nederland.
  2. De kleiputten van Erlecom zijn deels ontstaan door handmatige kleiwinning en later door mechanische afgraving.
  3. In het landschap rond Erlecom zijn nog restvormen van oude steenfabrieksterreinen zichtbaar, al zijn de ovens zelf niet meer intact.

Bronnen

Plaats een reactie