Plaatsen > Ferwert

Ferwert (Ferwerd) ligt in de gemeente Ferwerderadiel in de provincie Friesland. De naam Ferwert is afgeleid van het woord feer of fe- rah, wat een oude begraafplaats betekent.

Het terpdorp Ferwert ontstond enkele eeuwen voor het begin van onze jaartelling op een kwelderwal. In de elfde of twaalfde eeuw werd de omgeving bedijkt. In de zeventiende eeuw werd een haven gegraven aan de Ferwerdervaart die in 1950 werd gedempt. De noordwestzijde van de terp werd rond 1900 afgegraven. Na de Tweede Wereldoorlog vond dorpsuitbreiding plaats aan de zuidoost- en zuidwestzijde. Tegenwoordig heeft Ferwert een beschermd dorpsgezicht.

De Hervormde kerk, die oorspronkelijk was gewijd aan Sint-Martinus, is een langgerekte éénbeukige kerk met vijfzijdig gesloten koor en een forse zadeldaktoren van drie geledingen. De eerste twee geledingen kwamen in de vijftiende eeuw tot stand. De derde geleding ontstond na 1525 en bevat korfboogvormig gesloten nissen. De toren is inmiddels is gerestaureerd naar de oorspronkelijke staat met pinnakels. Dit bijzondere project is in december 2006 afgerond.

Het huidige gotische schip werd met steunberen gebouwd na het ontstaan van de toren. De geheel blinde noordmuur van het schip bevat tufstenen van een gesloopte voorganger. De bouw van het koor is gedateerd op 1525. In 1792 heeft men twee classicistische poortjes met ionische pilasters aangebracht. In 1926-’27 is de kerk gerestaureerd volgens plannen van H.H. Kramer. In 1934-’35 werden de nissen van de tweede geleding van de toren uitgebreid met een korfboogvormige sluiting en werd de simpele zadeldak op de toren geplaatst.

Van binnen wordt de kerk overspannen door een houten tongewelf dat in 1525 in het schip werden aangebracht. In 1792 werd deze uitgebreid naar het koorgedeelte.

Tot de kerkinventaris behoren een vermoedelijk in de zestiende eeuw in Mechelen gegoten bolkroon, die aan de kerk werd geschonken in 1682. Verder staat er een preekstoel in de kerk uit het midden van de zeventiende eeuw, een portaal met snijwerk van Dirk Embderveld, een overhuifde herenbank uit het einde van de zeventiende eeuw en enkele losse banken uit 1794.

Het orgel werd gebouwd door de gebroeders Adema in 1866 en is afkomstig uit de R.K. Sint-Dominicuskerk van Leeuwarden (geplaatst in 1931). In 1983 werd het instrument vernieuwd.

In de toren hangen drie klokken, te weten uit 1383 (Seghebodi), 1426 en 1457 (Henricus Kokenbacker). Aan de zuidmuur van de toren bevindt zich een zandstenen zonnewijzer uit 1640 (vernieuwd in 1704).

Aan de noordoostzijde van de kerk bevindt zich het voormalige kosters- annex schoolmeestershuis (Kerkpad 4), dat waarschijnlijk in 1799 is gebouwd.

Pagina met bijdrage van Tineke Bijlsma