Heusden, Noord-Brabant

Laatste update 23/09/2025 door Redactie

Heusden - Martin Lamboo (c) 2017
Heusden – Martin Lamboo (c) 2017

In het noordoosten van de provincie Noord-Brabant, aan de rivier de Bergsche Maas, ligt de stad Heusden. Deze historische plaats maakt deel uit van de gemeente Heusden, samen met onder andere Drunen, Vlijmen, Nieuwkuijk, Haarsteeg, Elshout, Herpt, Heesbeen, Oudheusden, Doeveren en Wijk en Aalburg. Heusden ligt op korte afstand van Den Bosch, Waalwijk en Zaltbommel, en is goed bereikbaar via de A59 en diverse regionale wegen. De stad staat bekend om haar goed bewaarde vestingstructuur, monumentale panden en sfeervolle binnenstad.

Verklaring van de naam Heusden

De naam Heusden is vermoedelijk afgeleid van het Germaanse “husidun”, wat duidt op een nederzetting bij een bos of heuvel. In bronnen uit de 12e eeuw komt de naam voor als “Husden”. Door haar ligging aan de Maas en strategische positie in het rivierengebied ontwikkelde Heusden zich al vroeg tot een versterkte plaats.

Geschiedenis

Heusden kreeg in 1318 stadsrechten en groeide uit tot een belangrijk handelscentrum in het hertogdom Brabant. Dankzij haar ligging aan waterwegen en landroutes kende de stad economische bloei. In de 14e en 15e eeuw werd Heusden versterkt met stadsmuren, poorten en bastions. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog speelde de stad een militaire rol en werd meerdere malen belegerd.

Heusden - Martin Lamboo (c) 2017
Heusden – Martin Lamboo (c) 2017

In 1968 begon een grootschalige restauratie van de binnenstad, waarbij de vestingstructuur werd hersteld op basis van de kaart van Joan Blaeu uit 1649. Deze reconstructie werd internationaal geprezen en bekroond met de Europese restauratieprijs Urbes Nostrae. Sindsdien geldt Heusden als voorbeeld van geslaagde erfgoedzorg. Meer dan 150 gebouwen vallen onder monumentenzorg, waaronder woonhuizen, pakhuizen, kerken en molens.

Toeristische wetenswaardigheden Heusden

Heusden is een geliefde bestemming voor liefhebbers van cultuur, historie en kleinschalige horeca. De stad biedt een combinatie van vestingarchitectuur, musea, galeries en wandelroutes langs de Maas.

Vestingwerken en stadswandeling

De vestingstructuur van Heusden is volledig hersteld en bestaat uit wallen, bastions, grachten en poorten. Een wandeling over de stadswallen biedt uitzicht op de Maas, de molens en het omliggende landschap. De route is bewegwijzerd en sluit aan op het landelijke wandelnetwerk.

Gouverneurshuis

Het Gouverneurshuis is een museum en cultureel centrum in een 17e-eeuws pand aan de rand van de vesting. Hier ontdek je de geschiedenis van Heusden aan de hand van maquettes, schilderijen en archeologische vondsten. Er zijn wisselende exposities en een museumtuin.

  • Adres: Putterstraat 14, 5256 AN Heusden
  • Openingstijden: Woensdag t/m zondag 13:30–17:00
  • Entree: €5 (volwassenen), kinderen gratis
  • OV: Buslijn 135 vanaf Den Bosch, halte Heusden, Stadspoort
  • Google Maps: Putterstraat 14, Heusden

Vismarkt en horeca

Aan de Vismarkt, het centrale plein van Heusden, liggen diverse restaurants en cafés met terrassen. Hier kun je genieten van streekgerechten zoals Brabantse worstenbroodjes, Maaslandse vissoep en lokaal gebrouwen bier. In de zomermaanden worden hier kleinschalige evenementen georganiseerd, waaronder kunstmarkten en muziekoptredens. Vanwege herinrichtingswerkzaamheden in 2025 zijn sommige evenementen tijdelijk verplaatst.

Molens en natuur

Heusden telt drie windmolens die zijn herbouwd op historische locaties binnen de vesting. Ze zijn te bezichtigen op afspraak of tijdens open monumentendagen. Rond de stadswallen en grachten worden ijsvogels, grote zilverreigers, kneuën en vleermuizen waargenomen.

Lokale tips en weetjes

  • Galerieën zoals Lilja Zakirova en Atelier de Ganzenveer tonen hedendaagse kunst in monumentale panden.
  • In het najaar worden diverse kleinschalige concerten en exposities georganiseerd in het Gouverneurshuis.
  • De vesting Heusden vormt een startpunt voor fietsroutes langs de Maas.

Bronnen

Plaats een reactie