Laatste update 25/09/2025 door Redactie
In het noordoosten van Friesland, vlak bij de grens met Groningen, ligt het voormalige gebied Kollumerland en Nieuwkruisland. Deze regio bestaat uit uitgestrekte weilanden, vaarten en karakteristieke dorpen. Sinds 2019 maakt het deel uit van de gemeente Noardeast-Fryslân, maar de naam leeft voort in lokale verhalen en tradities. Rondom liggen plaatsen als Dokkum, Zoutkamp, Surhuisterveen en Buitenpost.
De voormalige gemeente omvatte de dorpen Augsbuurt, Burum, Kollum, Kollumerpomp, Kollumerzwaag, Munnekezijl, Oudwoude, Triemen, Veenklooster, Warfstermolen, Westergeest en Zwagerbosch.
Verklaring van de naam Kollumerland en Nieuwkruisland
De naam Kollumerland verwijst naar het gebied rondom het dorp Kollum, dat al eeuwenlang een centrale rol speelt. Het woord ‘land’ duidt op het omliggende platteland. Nieuwkruisland is een poldergebied dat in de 18e eeuw werd ingepolderd. Samen vormen ze een naam die de geografische en historische ontwikkeling van de streek weerspiegelt.
Geschiedenis
Kollum was al in de 13e eeuw een handelsplaats. De ligging aan de Trekvaart richting Dokkum maakte het dorp belangrijk voor de regionale economie. In de 16e en 17e eeuw groeide de regio door de handel in vlas en hennep. Dorpen als Burum, Munnekezijl en Warfstermolen speelden een rol in de verdediging van Friesland tegen invallen vanuit het noorden.
Tot 2019 was Kollumerland en Nieuwkruisland een zelfstandige gemeente met een oppervlakte van ruim 116 km², waarvan 6,4 km² uit water bestond. Na de herindeling ging het gebied op in de nieuwe gemeente Noardeast-Fryslân, samen met Dongeradeel en Ferwerderadiel.
Toeristische bezienswaardigheden in Kollumerland en Nieuwkruisland
De regio biedt veel voor toeristen. Het landschap is ideaal voor fietsers en wandelaars. Routes voeren langs vaarten, door weilanden en door historische dorpen.
Een hoogtepunt is Fogelsanghstate in Veenklooster, een monumentaal buitenhuis met een parkbos. Het landgoed is deels toegankelijk voor publiek.
Adres: Kleasterwei 3, 9297 WR Veenklooster
Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 13:00 tot 17:00 (mei t/m oktober)
Entree: volwassenen €6, kinderen €3, park €1
Google Maps – Fogelsanghstate
In Kollum bevindt zich het Kollumer Museum Mr. Andreae, gevestigd in een monumentaal pand. Het museum toont de geschiedenis van de streek, met aandacht voor ambachten, landbouw en lokale gebruiken.
In Burum staat het satellietgrondstation van de NSO, een belangrijk communicatiecentrum. Het terrein is niet toegankelijk, maar het complex is goed zichtbaar vanaf de openbare weg.
Lokale tips en weetjes
In Kollumerzwaag vindt jaarlijks het Doarpsfeest plaats. Dit dorpsfeest biedt muziek, een markt en kinderactiviteiten.
Locatie: Foarwei 116, 9298 JP Kollumerzwaag
Google Maps – De Trije Doarpen
Vanuit Triemen start een gemarkeerde wandelroute van 8 km door het coulisselandschap van Noordoost-Friesland. Deze route is opgenomen op allewandelroutes.nl.
Streekgerechten en culinaire adressen
In Kollum kun je genieten van Friese dúmkes en sûkerbôle bij lokale bakkerijen. In Burum serveert Eetcafé de Buorren traditionele gerechten zoals snert en stoofpot.
Seizoensgebonden activiteiten
In het voorjaar bloeien de bermen rond Zwagerbosch vol met margrieten en klaprozen. In de herfst zijn de bossen bij Veenklooster populair bij paddenstoelenliefhebbers. Bij voldoende vorst ontstaan er natuurijsbanen in de regio, zoals bij het ijsbaantje van Kollumerzwaag.
Bereikbaarheid en parkeren
De regio is goed bereikbaar via de N355 en N358. In de meeste dorpen is parkeren gratis. Kollum heeft een treinstation met verbindingen naar Leeuwarden en Groningen. Buslijnen 62, 63 en 101 verbinden de dorpen met omliggende steden.
Bronnen
- Fogelsanghstate – Openingstijden, entreeprijzen en adresgegevens
- Kollumerzwaag.nl – Informatie over het Doarpsfeest en dorpsactiviteiten
- AlleWandelRoutes.nl – Officiële wandelroute vanuit Triemen