Laatste update 29/09/2025 door Redactie
Lauwerzijl ligt in het noordwesten van de provincie Groningen, in de gemeente Westerkwartier. Het dorp telt ongeveer 190 inwoners en bestaat uit circa 68 woningen. Binnen een straal van 15 kilometer liggen onder andere Kommerzijl, Pieterzijl, Niezijl, Grijpskerk, Oldehove, Niehove, Zuidhorn en Electra. De stad Groningen ligt op ongeveer 25 kilometer afstand. Lauwerzijl grenst aan het riviertje de Lauwers, dat uitmondt in het Reitdiep. De omgeving bestaat uit polders, waterwegen en rustige dorpen.
Verklaring van de naam Lauwerzijl
De naam Lauwerzijl verwijst naar de ligging aan de Lauwers en het woord “zijl”, dat duidt op een sluis. Net als Niezijl, Pieterzijl en Kommerzijl is het dorp ontstaan bij een waterbouwkundige constructie. In de middeleeuwen werden sluizen gebruikt om het waterpeil te regelen. Bij eb gingen de deuren open om water af te voeren. Bij vloed bleven ze gesloten zodat het zeewater buiten bleef. Dankzij deze techniek konden mensen buiten de traditionele wierden gaan wonen.
Geschiedenis
In 1877 werd een deel van de Nieuwe Ruigezandsterpolder ingepolderd. Dit gebied werd toegevoegd aan de toenmalige gemeente Oldehove. De stad Groningen bouwde hier zeven grote boerderijen, die bekend kwamen te staan als de “stadsboerderijen”. Deze boerderijen vormden de basis van het dorp Lauwerzijl, dat sindsdien een agrarisch karakter heeft behouden.
Een belangrijk moment in de geschiedenis was de bouw van het watergemaal De Waterwolf in 1919. Het gemaal ligt aan de Teenstraweg bij Electra en werd in 1920 officieel geopend door koningin Wilhelmina. Het regelt de afwatering van grote delen van Groningen en Drenthe. Het gebouw is een rijksmonument en goed zichtbaar vanaf de weg.
Adres: Teenstraweg 2, 9885 TA Lauwerzijl
Google Maps: Bekijk locatie
In de buurt van het gemaal ligt het recreatiegebied De Waterwolf, dat in 1967 werd aangelegd. Hier kun je zwemmen, picknicken en genieten van het uitzicht over het Reitdiep. Het gebied is vrij toegankelijk en beschikt over een kleine parkeerplaats.
Adres: Teenstraweg 4, 9885 TA Lauwerzijl
Google Maps: Bekijk locatie
Toeristische wetenswaardigheden Lauwerzijl
Lauwerzijl is een rustige bestemming voor wie houdt van natuur, water en kleinschaligheid. Het dorp ligt aan het water van de Lauwers, dat uitmondt in het Reitdiep. Deze wateren zijn geschikt voor kanoën, vissen en varen. In de winter wordt er soms geschaatst, afhankelijk van het weer.
Een bijzonder project in het dorp is de fruitbomenroute langs de Stadsweg. In 2002 werden hier 80 fruitbomen geplant, waaronder appel-, peren-, kersen- en walnotenbomen. Op particuliere erven kwamen nog eens 40 bomen. Dit initiatief werd uitgevoerd in samenwerking met Landschapsbeheer Groningen en maakt het dorp uniek in de provincie. In het voorjaar bloeien de bomen en in het najaar dragen ze vruchten. Wandelaars kunnen genieten van de bloesem en de rust van het dorp. Hier worden regelmatig vogels gespot zoals de grasmus, kneu en geelgors.
Het dorpshuis De Vrijwilliger is het sociale hart van Lauwerzijl. Hier worden activiteiten georganiseerd zoals burendagen, spelweken en lezingen.
Google Maps: Bekijk locatie
Lokale tips
- De jaarlijkse Spelweek Lauwerzijl vindt plaats in september en trekt jong en oud met activiteiten zoals speurtochten, knutselen en sportwedstrijden.
- Tijdens de Dag van de Lauwers, een lokaal evenement in juni, worden verhalen verteld en streekproducten verkocht.
- In de omgeving zijn boerderijwinkels te vinden met lokale producten zoals aardappelen, appels, honing en zuivel.
Fiets- en wandelroutes
Vanuit Lauwerzijl starten meerdere fietsroutes door het Westerkwartier, langs het Reitdiep, door de polders en langs historische sluizen. Een aanbevolen wandelroute is de lus langs Kommerzijl, Electra en terug via de Stadsweg. Deze route is geschikt voor alle leeftijden en biedt uitzicht op water, weidevogels en fruitbomen.
Gemeente en streek
Lauwerzijl maakt deel uit van de gemeente Westerkwartier, die in 2019 ontstond uit een fusie van de gemeenten Zuidhorn, Leek, Marum en Grootegast. De gemeente omvat onder andere de plaatsen Grijpskerk, Zuidhorn, Oldehove, Niehove, Kommerzijl, Pieterzijl, Niezijl, Electra, Burum, Munnekezijl en Warfstermolen. De streek staat bekend om zijn open landschap, historische dorpen en waterwegen.
Bronnen
- Lauwerzijl.info – Informatie over dorpshuis De Vrijwilliger, fruitbomenproject, Spelweek Lauwerzijl en Dag van de Lauwers.
- Nieuwsdorp.nl – Actuele berichtgeving over evenementen en dorpsnieuws in Lauwerzijl.
- Waarneming.nl – Gegevens over flora en fauna in en rond Lauwerzijl.
- Boerengids.nl – Locaties van boerderijwinkels binnen 2 km van Lauwerzijl.
- Allewandelroutes.nl – Wandelroutes in het Westerkwartier en Lauwerzijl.