Laatste update 30/09/2025 door Redactie
Lexmond ligt aan de zuidelijke oever van de Lek, in het westen van de provincie Utrecht. Binnen 15 kilometer liggen onder andere Vianen, Ameide, Meerkerk, Tienhoven aan de Lek, Leerbroek, Hei- en Boeicop, Nieuwland, Schoonrewoerd, Langerak en Lopikerkapel. Het dorp maakt deel uit van de gemeente Vijfheerenlanden, samen met onder meer Leerdam, Vuren, Spijk, Acquoy, Rhenoy, Hoogblokland, Kedichem, Oosterwijk, Tienhoven aan de Lek, Meerkerk, Ameide, Schoonrewoerd, Leerbroek, Nieuwland en Hei- en Boeicop. De regio kenmerkt zich door rivieren, dijken, historische dorpen en agrarisch cultuurlandschap.
Verklaring van de naam Lexmond
De naam Lexmond is vermoedelijk afgeleid van “Lakesmunde”, wat duidt op een monding bij een waterloop. In middeleeuwse documenten komt de naam voor als “Laxmonde”. Door de ligging aan de Lek en de aanwezigheid van oude weteringen en afwateringskanalen past deze naam goed bij het landschap. De monding van de Zouweboezem op de Lek speelde eeuwenlang een belangrijke rol in de waterhuishouding van het gebied.
Geschiedenis
Lexmond heeft een lange geschiedenis als dijkdorp. Al in de veertiende eeuw werd hier een kerk gebouwd, die later meerdere keren werd verbouwd en gerestaureerd. De huidige Hervormde Kerk is een rijksmonument en ligt aan de Kortenhoevenseweg 4. Rondom de kerk staan historische panden, waaronder de voormalige herberg De Drie Snoecken, die tegenover de kerk ligt en tegenwoordig dienstdoet als cultureel centrum. Google Maps
Tussen Lexmond en de buurtschap Sluis liggen brede uiterwaarden. Deze gronden werden vroeger gebruikt voor kleiwinning en landbouw. Tegenwoordig ontwikkelt het gebied zich tot een waardevol natuurgebied. In Sluis staat een oud gemaal dat vroeger de afwatering van de Zouweboezem regelde. Het gebouw is niet toegankelijk en deels vervallen, maar goed zichtbaar vanaf de Lekdijk. Google Maps
Toeristische wetenswaardigheden Lexmond
Lexmond is een aantrekkelijke bestemming voor wandelaars en fietsers. De Vijfheerenlandenroute is een bewegwijzerde fietsroute van circa 45 kilometer die door het dorp en langs de Lekdijk loopt. Deze route verbindt meerdere dorpen in de regio en biedt uitzicht op rivieren, uiterwaarden en historische boerderijen.
Langs de Lekdijk zijn diverse wandelpaden te vinden. Een populaire route loopt van Lexmond naar Ameide, waarbij men langs de rivier en door het natuurgebied tussen de dijk en de uiterwaarden wandelt. Hier worden onder andere ooievaars, buizerds en reeën waargenomen. In het voorjaar bloeien de graslanden uitbundig met dotterbloemen en fluitenkruid.
Een bijzondere locatie is Herbergh De Drie Snoecken, gelegen aan de Dorpsstraat 67, tegenover de kerk. Het pand is in gebruik als cultureel centrum en organiseert regelmatig concerten en diners. Google Maps
Lokale tips en weetjes
- De Trage Tocht Lexmond is een avontuurlijke wandelroute van 14 kilometer langs de Rijskade, de Zouweboezem en de Achthovense Uiterwaarden. Startpunt: bushalte aan de Nieuwe Rijksweg. Google Maps
- In augustus vindt de jaarlijkse Jaarmarkt Lexmond plaats, met een rommelmarkt, muziek en een loterij ten bate van het kerkonderhoud.
Natuur en landschap
Lexmond ligt in het overgangsgebied tussen de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden. Hier worden onder andere ooievaars, hazen en watersnippen waargenomen. De flora bestaat uit riet, wilgen, dotterbloemen en graslandsoorten. In de winter trekken ganzen en eenden naar de plassen. In de zomer zijn vlinders en libellen actief.
De Trage Tocht Lexmond voert wandelaars langs de Zouweboezem, de Lekdijk en de open graslanden. Deze route is opgenomen op allewandelroutes.nl.
Gemeente en bereikbaarheid
Lexmond behoort tot de gemeente Vijfheerenlanden, samen met:
- Vianen
- Leerdam
- Ameide
- Meerkerk
- Tienhoven aan de Lek
- Schoonrewoerd
- Leerbroek
- Hei- en Boeicop
- Nieuwland
- Kedichem
- Oosterwijk
- Hoogblokland
- Vuren
- Spijk
- Acquoy
- Rhenoy
Lexmond is bereikbaar via de A27 en ligt op ongeveer 10 kilometer van Vianen. Er rijden streekbussen van en naar Utrecht Centraal en Gorinchem, met haltes in het dorp. Parkeren is gratis in het centrum, ook bij het kerkplein en langs de dijk.
Bronnen
- Gemeente Vijfheerenlanden: officiële gegevens over dorpsindeling, bereikbaarheid en voorzieningen.
- Reliwiki: historische informatie over de Hervormde Kerk in Lexmond.
- Waarneming.nl: flora- en fauna-observaties in de uiterwaarden bij Lexmond.
- Allewandelroutes.nl: routebeschrijving van de Trage Tocht Lexmond.
- Boerengids.nl: gegevens over boerderijwinkels in Lexmond en omgeving.
- Molendatabase.nl: informatie over het gemaal Sluis en watererfgoed in de regio.
- Het Kontakt Vijfheerenlanden: bevestiging van de jaarlijkse Jaarmarkt Lexmond.
- Herbergh De Drie Snoecken: actuele informatie over het gebouw, activiteiten en adresgegevens.
- Zuid-Hollands Landschap: fietsroute-informatie voor de Vijfheerenlandenroute.