Plaatsen > Ooststellingwerf

De gemeente Ooststellingwerf ligt in de provincie Friesland.

Inwoneraantal: 26.487; Oppervlakte: 226,65 km²; Wateroppervlakte: 1,32 km².

De gemeente Ooststellingerwerf bestaat uit de woonkernen:

• Appelscha, 
• Donkerbroek, 
• Elsloo, 
• Fochteloo, 
• Haule, 
• Haulerwijk, 
• Langedijke, 
• Makkinga, 
• Nijeberkoop, 
• Oldeberkoop, 
• Oosterwolde,
• Ravenswoud, 
• Waskemeer

Ooststellingwerf ligt centraal in het noorden van ons land, aan de Friese zijde van de grens met Drenthe. De totale oppervlakte van de gemeente is 22.650 ha. Hiervan is ruim 4.000 ha bos en natuurterrein en daarmee is Ooststellingwerf één van de grootste en natuurrijkste gemeenten van Nederland.

Op 1 januari 2005 bedroeg het inwoneraantal 26.487. Het mag duidelijk zijn dat er voor iedere inwoner ruimte genoeg is.

Oosterwolde is de hoofdplaats. Hier vindt u ook het gemeentehuis. 

Geschiedenis

Archeologische vondsten tonen aan dat Ooststellingwerf al heel lang geleden bewoond is geweest. In het provinciaal museum in Leeuwarden zijn de overblijfselen van de zogenoemde Kringgreppelcultuur te bezichtigen, die bij Oosterwolde zijn gevonden en bij archeologen vermaard zijn.
Oorspronkelijk behoorde dit gebied bij Drenthe. Vooral de oude zanddorpen hebben nog steeds een “Drents gezicht”.
Bijna 200 jaar is Ooststellingwerf samen met Weststellingwerf een min of meer zelfstandige eenheid geweest. Pas sinds 1500 is het Stellingwerver gebied onderdeel van Friesland geworden en opgedeeld in twee zogenaamde grietenijen Stellingwerf Oosteinde en Stellingwerf Westeinde.
Vroeger zijn in dit gebied regelmatig oorlogen gevoerd. Meestal rondom de verdedigingswerken, de schansen, die aan enkele toegangswegen naar Friesland lagen. Met name Oldeberkoop heeft veel geleden van de troepen van de bisschop van Utrecht en de graaf van Holland.

Ondanks de samenvoeging met Friesland heeft het Stellingwerver gebied haar eigen identiteit behouden. Een identiteit die bepaald wordt door de geschiedenis, maar ook door de inrichting van het landschap en de bebouwing, door volkscultuur, maar vooral door de eigen streektaal het Stellingwerfs. Het Stellingwerfs is verwant met andere Nedersaksische streektalen van Drenthe, Overijssel, Gelderland en Groningen. Die verwantschap bestaat er niet met het Fries.
Het “Stellingwerfs” is officieel erkend als streektaal en wordt nog veel gesproken in de kleinere dorpen.
De Stellingwarver Schrieversronte is de instelling, die zich inzet voor behoud van de taal en de cultuur van de Stellingwerven. Ruim honderd boeken heeft de stichting al uitgegeven, terwijl er ook een uitgebreide documentatie over de streek aanwezig is.
Het Fries wordt vooral gesproken in de noordelijke dorpen van de gemeente.
De twee riviertjes de Linde (de Lende) en de Tjonger (de Kuunder) bepalen in hoge mate een natuurlijke grens van dit gebied. De taalgrens, zo zegt men, ligt ongeveer langs de rivier de Tjonger of Kuunder.
Zo’n 150 jaar geleden was het veengebied in Ooststellingwerf zeer omvangrijk. Het veen werd afgegraven door de “turfstekers” en afgevoerd door de Opsterlandse Compagnonsvaart.
Nu zijn het de toeristen die de oude turfroute bevaren.

Karakteristiek voor deze streek zijn de klokkestoelen. Er staan er zeven in de gemeente. Hier en daar staat verder nog een oude Saksische boerderij.

Gemeentewapen en gemeentevlag
Het gemeentelijke wapen is op 25 maart 1818 door de Hoge Raad van Adel vastgesteld. Prominent op dit wapen staat de “griffioen”. De griffioen is een dierfiguur die ook terugkomt op de gemeentevlag van Ooststellingwerf.

Ooststellingwerf is bekend om haar natuurschoon.
Rondom Appelscha zijn vooral de bossen en zandverstuivingen in trek. Maar de natuur rond de andere dorpen is minstens even mooi. Het typische coulissenlandschap – weiden en akkers afgewisseld met boswallen en houtsingels- vormt een boeiend contrast met heidevelden, vennen en het veengebied bij het Fochtelooërveen.

Het Fochtelooërveen ligt tussen Ravenswoud en Fochteloo, op de grens van Friesland en Drenthe. Het is een bijzonder natuurgebied met nog levend hoogveen. Dit gebied beslaat ruim 3.000 hectare en is daarmee één van de grootste hoogveengebieden van Nederland. Het aaneengesloten gebied wordt beheerd door Natuurmonumenten. In 1938 werd de eerste 200 hectare aangekocht. Bij het beheer staat het herstel van het hoogveen centraal. Het gebied bestaat uit hoogveen, bos, natuurlijke graslanden en akkers. Internationaal is het erkend als Habitat – en Vogelrichtlijngebied en onderdeel van de Ecologische Hoofdstructuur.
Sinds 2001 broeden hier jaarlijks kraanvogels. Het fourageergebied en de baltsplaats van de kraanvogels grenzen aan het Fochtelooërveen.

Drents-Friese Wold
Het Nationaal Park Drents-Friese Wold is een van de grootste natuurgebieden van Nederland. Het bos- en heidegebied ligt op de grens van Friesland en Drenthe, globaal tussen de plaatsen Appelscha en Diever. Het gebied is 6.150 ha. groot en bij uitstek geschikt om te wandelen of te fietsen.
In 2000 is het Drents-Friese Wold ingesteld als nationaal park. Overal in de wereld kunt u nationale parken vinden. Zij vormen een netwerk van belangrijke natuurgebieden die een speciaal kwaliteitskeurmerk hebben gekregen. In Nederland zijn zeventien natuurgebieden aangewezen als nationaal park. Natuurbeheer staat er voorop, maar ook voor bezoekers is dit een prachtig gebied.
Aan de rand van het nationaal park bij Appelscha vindt u aan de snelweg van Drachten naar Emmen (N381), het bezoekerscentrum. In het centrum kunt u een permanente expositie bekijken, compleet met een stromende beek. Er zijn wandelkaarten en andere producten te koop. Het adres is: Terwisscha 6a, Appelscha. Tel. (0516) 464020; 

Turfroute
De turfroute bestaat uit een aantal kanalen, vaarten en rivieren, die tijdens de vervening van het gebied in Zuid Oost Friesland werden gebruikt voor het transport van turf. De route gaat in Ooststellingwerf via de Opsterlandse Compagnonsvaart door Donkerbroek richting Gorredijk. De toegang tot de Turfroute in de gemeente wordt gevormd door de Damsluis in de Appelschaastervaart (Appelscha-boven) die aansluit op de Drentsche Hoofdvaart. Het traject Drentse Hoofdvaart – Gorredijk is 34 kilometer lang. Er zijn 9 sluizen, met een hoogteverschil van 12 meter. In Oldeberkoop is een passantenhaven.