Laatste update 28/08/2025 door Redactie
Aan een karakteristieke bocht van de rivier IJssel ligt het dorp Zalk, in de gemeente Zwartewaterland. Het dorp bevindt zich ten zuiden van Kampen en ten noorden van Zwolle, met in de omgeving kleinere plaatsen als ’s-Heerenbroek, Wilsum en Kamperveen. De ligging aan de rivier maakt het dorp aantrekkelijk voor liefhebbers van water, natuur en rust.
Verklaring van de naam
De naam Zalk zou zijn afgeleid van een oud-Nederlands woord voor een zanderige hoogte bij water, of mogelijk verwijzen naar een vroegere bewoner of eigenaar. De ligging op een hoger deel in het rivierenlandschap bood bescherming tegen hoogwater.
Geschiedenis
In de 12e eeuw stond het dorp bekend als de ‘heerlijkheid van de heren Buckhorst’. Het bijbehorende Kasteel De Buckhorst, voor het eerst vermeld in 1224, fungeerde als vesting van deze invloedrijke familie. In 1840 werd het kasteel afgebroken, maar hun naam leeft voort in het dorp.
De Sint-Nicolaaskerk heeft een toren uit de 13e eeuw en een kerkgebouw dat rond 1400 is gebouwd. Binnen vindt men waardevolle historische elementen, zoals de eikenhouten Buckhorsterbank, lambrisering, preekstoel en koorhek. Ook liggen er grafzerken van familieleden, waaronder Willem III van Buckhorst, hofmaarschalk en ridder, die in 1501 overleed.
Tijdens de Reformatie rond 1590 werden de altaren uit de kerk verwijderd, maar het interieur bleef grotendeels bewaard. Op het kerkplein staat een dorpspomp die sinds 1979, na restauratie, weer bruikbaar is buiten de vorstperiode.
In januari 1814 speelden inwoners van Zalk een rol bij de poging de Franse bezetting van Deventer te doorbreken. Het dorp kent daarnaast een bijzonder monument: aan de Zalkerdijk staat het gedenkteken voor de ‘laatste bever van Nederland’, die in 1825 in de IJssel bij Zalk werd gedood.
De korenmolen De Valk, een achtkante stellingmolen uit 1870, is nog in gebruik als instructiemolen voor vrijwillige molenaars en werd in 1988 voor het laatst gerestaureerd.
Toeristische wetenswaardigheden
Sint-Nicolaaskerk
- Adres: Kerkplein, Zalk
- Openingstijden: op afspraak en tijdens speciale open dagen
- Entree: vrijwillige bijdrage
- Bijzonderheden: 13e-eeuwse toren, 15e-eeuws kerkgebouw, historisch interieur
- Google Maps: Sint-Nicolaaskerk Zalk
Korenmolen De Valk
- Adres: Martensstraat 2, Zalk
- Openingstijden: za 10.00–16.00 uur (bij aanwezigheid molenaar)
- Entree: gratis
- Activiteiten: rondleidingen, meelverkoop
- Google Maps: Molen De Valk Zalk
Monument Laatste Bever
- Locatie: Zalkerdijk, Zalk
- Openingstijden: altijd toegankelijk
- Google Maps: Zalkerdijk Zalk
Lokale tips en weetjes
- Zalk werd landelijk bekend door kruidenvrouw Klazien Rotstein, ook wel ‘Kleusien uut Zalk’, die haar kennis over geneeskrachtige planten deelde via televisie en boeken.
- In de uiterwaarden langs de IJssel vindt jaarlijks een ooievaarspopulatie broedplek; bezoekers kunnen ze vanaf de dijk goed observeren.
- Rond het dorp lopen diverse fietsroutes langs historische boerderijen en door het rivierenlandschap richting Kampen en Wilsum.
- De omgeving is populair bij schaatsers tijdens strenge winters, met natuurijsroutes over geulen en plassen in de uiterwaarden.
- In de zomer worden er in het dorpshuis bijeenkomsten en markten georganiseerd met streekproducten en lokale ambachten.
Minder bekende plekken
- Een klein voetpad vanaf de dorpskern leidt naar een oude kolk, overblijfsel van een dijkdoorbraak, nu een stille plek voor natuurliefhebbers.
- Op de dijk richting ’s-Heerenbroek staat een kunstwerk dat de relatie tussen dorp en rivier symboliseert.
- In een bocht van de IJssel is een visplaats ingericht waar ook recreatieve kanoërs aanleggen.
Bronnen
- Gemeente Zwartewaterland – Gebruikt voor actuele gegevens over gemeentelijke indeling, voorzieningen, evenementen en bereikbaarheid van Zalk.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – Gebruikt voor historische en monumentale informatie over kasteel De Buckhorst, Sint-Nicolaaskerk, molen De Valk en het dorpsgezicht.