Plaatsen > Wergea

Wergea is een plaats in de gemeente Boarnsterhim in de provincie Friesland.

Wergea is een dorp met 1800 inwoners op 8 kilometer ten zuidoosten van Leeuwarden.

Wergea  ligt aan de Wargastervaart, eeuwenlang de kortste verbinding geweest tussen noord en zuid Friesland. De Wergeastervaart vormde een onderdeel van de vrachtroute tussen Leeuwarden, Grouw en Sneek. Eertijds werd de route intensief bevaren door de beroepsscheepvaart, een soort kleine handelsvaart. Met name de vrijdagmarkt in Leeuwarden zorgde voor veel scheepvaartverkeer door Wergea. Zo’n 50 tot 60 boten passeerden op hun heenreis op donderdag de twee Wergeaster klapbruggen, die toen Zuider- en Noorderholt heetten. De eerste lag in het verlengde van de Gele Eker en vormde de overbrugging met de Kleine Buren. Het Noorderholt is nog steeds de brugverbinding tussen de Kerkbuurt en de Leeuwarderweg. Op vrijdagmiddag werd de route omgekeerd afgelegd, waarbij wéér tol betaald moest worden aan onze “brêgewippers”. De wrevel van de schippers over deze geldinhalerij uitte zich in het kiezen van de scheldnaam “brêgebidlers”, een naam waaronder de Wergeasters nu noch wijd en zijd bekend staan.

De vaart ligt er nog steeds. Maar nu wordt het water druk bevaren door de pleziervaart.

De oude dorpskern nodigt uit tot een wandeling. De straatnamen vertellen dat in Wergea rond 1800 ds. Nieuwold, een bekend schoolhervormer en ds. De Stoppelaar, bekend van tientallen boeken en artikelen over de natuur en de Oude Venen woonden.

In het dorp is ook een museum, vele oude monumenten en de beeldengroep van Afke’s Tiental. Wereldberoemd is het boek “Afkes Tiental” na verloop van tijd geworden. Het Wergeastergezin Veenstra dat beschreven wordt in het boek is vereeuwigd in brons. Het door Suze Berkhout ontworpen beeld staat in het plantsoen aan de Nieuwe Leeuwarderweg. Wie het boek “Afkes Tiental”leest komt daarin fragmenten tegen, waarin een Slot beschreven wordt met daaromheen een gracht. Achter het slot lag een bos waar in de winter hout gesprokkeld werd om de kachel te stoken. Een poort verschafte toegang tot wat we nu noemen Het Ald Slot. Het karaktervolle pand leent zich uitstekend voor exposities. De sfeer van vervlogen tijden is hier tegenwoordig ook letterlijk te proeven.

In het centrum nabij de brug staat de voormalige Nederlands Hervormde Kerk. Deze is omgebouwd tot cultureel centrum en daardoor bespaard gebleven voor de sloophamer. De naam “De Bidler” is afkomstig van brêgebidler, de grote hoeveelheid geld die nodig is, om het gebouw in een goede en functionele staat te brengen en te houden sterkt de naamgeving.

Katholieke Kerk H.Martinus
De andere helft van het befaamde duo is de nog dienstdoende Katholieke kerk. Het schitterende gebouw staat rijzig aan de weg richting Wartena. Beide kerktorens zijn ondergebracht in Stichting “De Twa Tuorren”

De Kleine- en de Grote Buren lopen parrallel aan de Wergeastervaart (vanaf de brug richting zuiden). Aan de Kleine Buren is het Popma Gasthuis te vinden. Weduwen konden in vroeger dagen onderdak krijgen in dit gasthuis.

Voormalige Bakkerij, Gele Eker 2, gevel uit 1663
Het uit geeltjes opgetrokken oudste monumentale pand wat Wergea heeft, is zeker ook een kijkje waard.