Appingedam, Groningen

Laatste update 02/09/2025 door Redactie

Appingedam ligt in het noordoosten van de provincie Groningen, in een waterrijk gebied waar eeuwenoude handelsgeschiedenis en industriële ontwikkeling samenkomen. De gemeente had tot de herindeling van 2021 circa 12.400 inwoners en een oppervlakte van ruim 24 km², waarvan bijna 0,8 km² water. Sinds die herindeling maakt het gebied deel uit van de gemeente Eemsdelta, maar de historische stad Appingedam en omliggende dorpen behouden een sterke eigen identiteit. De ligging aan oude vaarroutes en de nabijheid van Delfzijl maken het tot een aantrekkelijke bestemming voor bezoekers die cultuur, erfgoed en waterrecreatie willen combineren.

Verklaring van de naam

De naam Appingedam is samengesteld uit “Apping”, waarschijnlijk verwijzend naar een vroege nederzetting of familienaam, en “dam”, duidend op een waterkering in de rivier de Appel Aa. Deze dam vormde in de middeleeuwen het centrum van de nederzetting en gaf de plaats haar naam.

Geschiedenis

Appingedam behoort, samen met Groningen en Winschoten, tot de historische steden van de provincie. In 1327 verkreeg het stadsrechten, waarmee het zich ontwikkelde tot handels- en marktcentrum van het toenmalige district Fivelgo. De ligging op de kruising van water- en landwegen én de aanwezigheid van een zeehaven gaven de stad in de middeleeuwen economische voorspoed.

Na verloop van tijd verloor Appingedam deze leidende positie aan Groningen en Delfzijl. In de 19e eeuw keerde de bedrijvigheid langzaam terug, onder andere door de aanleg van de spoorlijn Groningen–Delfzijl (1884) en de oprichting van industrieën zoals de stoomtimmerfabriek Molly (1870) en de motorenfabriek van Jan Brons. De 20e eeuw bracht verdere industriële groei, met strokarton- en machinefabrieken. Na de Tweede Wereldoorlog nam de rol als industriestad af, en groeide Appingedam uit tot een woongemeente met een rijk cultureel erfgoed. Het historische centrum werd in 1972 aangewezen als beschermd stadsgezicht.

Gemeente en kernen

De voormalige gemeente Appingedam omvatte de stad Appingedam en de dorpen en buurtschappen Garreweer, Jukwerd, Laskwerd, Marsum, Oling, Opwierde, Solwerd en Tjamsweer.

Toeristische wetenswaardigheden

  • Hangende keukens – Uniek stadsbeeld waarbij keukens aan de achterzijde van huizen boven het Damsterdiep zijn gebouwd. Beste uitzicht vanaf de Vlinderbrug.
    Locatie: centrum Appingedam
    Toegang: vrij te bezichtigen
    Parkeren: gratis op P+R Stadshaven
    OV: trein tot station Appingedam
    Google Maps
  • Historisch centrum Appingedam – Met monumentale panden, smalle straatjes en de middeleeuwse structuur, ideaal voor een stadswandeling.
  • Museum Stad Appingedam – Tentoonstellingen over stadsgeschiedenis en streekcultuur.
    Adres: Wijkstraat 25, 9901 AJ Appingedam
    Openingstijden: di–za 13.00–17.00 uur
    Entree: € 6,00 volwassenen, € 3,00 kinderen
    Google Maps
  • Damsterdiep – Historische waterverbinding met vaar- en wandelmogelijkheden.

Lokale tips en weetjes

  1. Jaarlijks vindt in augustus het festival Damme tocht plaats, waarbij muziek en theater langs de grachten worden opgevoerd.
  2. De Nicolaïkerk in het centrum herbergt een 16e-eeuws orgel dat tot de oudste bespeelbare instrumenten van Nederland behoort.
  3. Appingedam ligt op de EuroVelo 12 fietroute (Noordzeeroute), wat het aantrekkelijk maakt voor internationale fietsers.
  4. Vanuit Appingedam is het slechts enkele kilometers naar het wierdenlandschap van Noord-Groningen, ideaal voor cultuurhistorische wandelingen.

Bronnen

Plaats een reactie