Laatste update 24/09/2025 door Redactie
In het westen van de provincie Gelderland, midden in het vruchtbare rivierenlandschap van het Land van Maas en Waal, ligt Beneden-Leeuwen. Het dorp maakt deel uit van de gemeente West Maas en Waal en wordt omringd door andere kernen zoals Boven-Leeuwen, Wamel, Dreumel, Alphen, Maasbommel en Appeltern. De ligging tussen de grote rivieren Waal en Maas geeft het gebied zijn karakteristieke, weidse uitzichten en rijke landbouwgronden. Op het breedste punt is de landstrook hier ongeveer acht kilometer breed, terwijl het smalste deel slechts enkele honderden meters meet. Steden als Tiel, Nijmegen en ’s-Hertogenbosch liggen op korte rijafstand, waardoor Beneden-Leeuwen zowel landelijk als centraal gelegen is.
Verklaring van de naam
De naam Beneden-Leeuwen verwijst naar de ligging van het dorp ten opzichte van Boven-Leeuwen. “Beneden” duidt op de stroomafwaartse positie langs de rivier de Waal. Het element “Leeuwen” is waarschijnlijk afgeleid van het Oudnederlandse “hlaiwa” of “lewa”, wat een grafheuvel of verhevenheid in het landschap betekent. Samen vormt de naam een beschrijving van een nederzetting op een verhoging in het benedenstroomse deel van het gebied.
Geschiedenis
Ontstaan en ontwikkeling
Beneden-Leeuwen kent een lange geschiedenis die nauw verbonden is met de rivieren. De vruchtbare kleigronden trokken al vroeg boeren aan, die zich vestigden op de hogere oeverwallen om veilig te zijn voor overstromingen. Door de eeuwen heen ontwikkelde het dorp zich tot een belangrijk agrarisch centrum in de streek, met akkerbouw, fruitteelt en veeteelt als voornaamste bestaansbronnen.
Bestuurlijke indeling
Het dorp maakt deel uit van de gemeente West Maas en Waal, die naast Beneden-Leeuwen ook de kernen Alphen, Appeltern, Boven-Leeuwen, Dreumel, Maasbommel en Wamel omvat. Deze gemeente ontstond in 1984 door samenvoeging van de voormalige gemeenten Appeltern, Dreumel en Wamel.
Maritiem erfgoed
Een bijzonder hoofdstuk in de recente geschiedenis van Beneden-Leeuwen wordt gevormd door de komst van de HMS Liberty, een sleepboot uit 1938. Kort na de tewaterlating werd het schip gevorderd door de Nederlandse marine vanwege de mobilisatie voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog. Tijdens de oorlog kwam het in handen van de Duitse marine. Na 1945 werd de Liberty ingezet in de beroepsvaart. Tegenwoordig ligt het schip afgemeerd aan de Havenkade en is het ingericht als varend museum.
Toeristische wetenswaardigheden
HMS Liberty – Varend museum
Adres: Havenkade, 6658 Beneden-Leeuwen
De HMS Liberty is een 18 meter lange sleepboot die meerdere keren is uitgeroepen tot “mooiste sleepboot van Nederland”. Bezoekers kunnen aan boord kennismaken met de geschiedenis van het schip en de maritieme techniek uit de eerste helft van de 20e eeuw.
Openingstijden: bezichtiging op afspraak via tel. 0487-593226
Entree: op aanvraag
Parkeren: gratis in de directe omgeving van de haven
OV: bereikbaar per bus vanuit Tiel en Druten, uitstappen bij halte in het centrum
Google Maps
Bezoekerscentrum De Grote Rivieren – Heerewaarden
Op korte afstand van Beneden-Leeuwen, in Heerewaarden, bevindt zich het Bezoekerscentrum De Grote Rivieren. Vanaf de uitkijktoren is er een panoramisch uitzicht over zowel de Waal als de Maas, waardoor de unieke ligging van het Land van Maas en Waal goed zichtbaar wordt.
Adres: Waaldijk 44, 6624 KE Heerewaarden
Openingstijden: dinsdag t/m zondag 10.00–17.00 uur
Entree: € 4,- volwassenen, kinderen € 2,-
Parkeren: gratis bij het bezoekerscentrum
OV: beperkt bereikbaar, fiets of auto aanbevolen
Google Maps
Vakantie en verblijf
In Beneden-Leeuwen en omgeving zijn diverse accommodaties te vinden, variërend van hotels en bed & breakfasts tot vakantiehuizen en campings. Zowel in het dorp zelf als in de omliggende kernen worden particuliere vakantieverblijven aangeboden.
Natuur en recreatie
De ligging tussen de Maas en de Waal maakt Beneden-Leeuwen tot een uitstekende uitvalsbasis voor fiets- en wandeltochten. Routes langs de rivierdijken bieden weidse uitzichten, terwijl het achterland bestaat uit boomgaarden, uiterwaarden en historische boerderijen.
Lokale tips en weetjes
- In het voorjaar kleuren de boomgaarden rondom Beneden-Leeuwen prachtig wit en roze door de bloesem van appel- en perenbomen.
- De jaarlijkse kermis van Beneden-Leeuwen is een van de grootste in de regio en trekt bezoekers uit de hele streek.
- In de uiterwaarden bij de Waal zijn regelmatig bevers te zien, vooral in de vroege ochtend of tegen zonsondergang.
Culinair
In het centrum van Beneden-Leeuwen zijn diverse eetgelegenheden te vinden, van traditionele dorpscafés tot restaurants met streekgerechten. Specialiteiten zijn onder meer gerechten met Maas- en Waalkruiden, vers gevangen rivierkreeft en ambachtelijk gebakken brood.
Evenementen
- Jaarmarkt Beneden-Leeuwen: met kramen, muziek en activiteiten voor jong en oud
- Open Monumentendag: diverse historische panden en kerken openen hun deuren
- Rivierenland Fietsvierdaagse: een meerdaags fietsevenement door het Land van Maas en Waal
Seizoensgebonden activiteiten
- Voorjaar: bloesemroutes door de boomgaarden
- Zomer: varen op de Maas of de Waal, picknicken in de uiterwaarden
- Herfst: oogstfeesten en streekmarkten
- Winter: schaatsen op ondergelopen uiterwaarden bij strenge vorst
Bereikbaarheid
Beneden-Leeuwen is bereikbaar via de N322 en N323, met verbindingen naar Tiel, Druten en Nijmegen. Openbaar vervoer wordt verzorgd door buslijnen die het dorp verbinden met omliggende steden en dorpen.
Bronnen
- Gemeente West Maas en Waal – informatie over kernen, evenementen en voorzieningen
- Bezoekerscentrum De Grote Rivieren – bezoekersinformatie en openingstijden