Blijham, Groningen

Laatste update 24/09/2025 door Redactie

Blijham ligt in het oosten van de provincie Groningen, in de gemeente Westerwolde, vlak bij de grens met Duitsland. Het dorp bevindt zich op een oude zandrug die zich uitstrekt richting Wedde, Vriescheloo en Bellingwolde. In de directe omgeving liggen ook plaatsen als Winschoten, Oude Pekela en Bad Nieuweschans. Het landschap vormt hier een overgangszone: aan de ene kant het kleinschalige, groene Westerwolde met kronkelende beekjes en bosjes, aan de andere kant het open, grootschalige akkerland van het voormalige Reiderland en Oldambt. Dankzij deze ligging is Blijham zowel aantrekkelijk voor natuurliefhebbers als voor bezoekers die cultuur en historie willen ontdekken.

Verklaring van de naam

De naam Blijham kent een lange geschiedenis en is in oude bronnen op verschillende manieren geschreven, zoals Blyham, Bleichamme en Blijeham. Het eerste deel, ‘blij’, verwijst naar ‘slijk’ of ‘modder’, wat past bij de laaggelegen, kleirijke gronden in dit gebied. Het achtervoegsel ‘-ham’ betekent ‘aangeslibd land in een bocht van een waterloop’ en werd in het verleden vaak gebruikt voor nederzettingen in vruchtbare, maar natte kleistreken. De ligging nabij waterlopen zoals de Pekel A en de Westerwoldse Aa verklaart deze naamkeuze.

Geschiedenis

Blijham ontstond als veenontginningsdorp, vermoedelijk als een dochternederzetting van Ulsda. Het lag tussen de Pekel A en de Westerwoldse Aa, die in de middeleeuwen een andere loop had. In de 15e eeuw wordt het dorp voor het eerst genoemd in schriftelijke bronnen, onder meer in een verdrag tussen Hayo Addinga en de stad Groningen.

Oorspronkelijk maakte Blijham deel uit van het Reiderland, maar na de overstromingen door de inbraken van de Dollard werd het gebied samengevoegd met de heerlijkheid Bellingwolde en Blijham met bijbehorende gebieden binnen Westerwolde. Deze heerlijkheid had eigen rechtsregels, een eigen rechthuis en een landrechter. Kerkelijk viel het dorp tot 1594 onder het bisdom Osnabrück, daarna onder de hervormde classis Oldambt.

Door de eeuwen heen is het dorp mogelijk meerdere keren verplaatst naar hogere gronden om te ontsnappen aan overstromingen. Na de Tweede Wereldoorlog ontwikkelde Blijham zich tot een forensendorp voor het nabijgelegen Winschoten, mede dankzij verbeterde infrastructuur.

Toeristische wetenswaardigheden

Historische en religieuze gebouwen

Het meest in het oog springende monument is de Hervormde Kerk (1783), een zaalkerk met een recht gesloten koor en een zadeldak. De slanke toren met achtkante naaldspits werd in 1872 gebouwd in neoclassicistische stijl, ter vervanging van een houten voorganger. Binnen vindt men een preekstoel uit 1783 en een orgel uit 1869 van P. van Oeckelen. Op het ommuurde kerkhof liggen grafzerken uit de 17e en 18e eeuw.
Adres: Oosteinde 31, 9697 XE Blijham
Openingstijden: op aanvraag of tijdens diensten
Entree: gratis
Parkeren: beperkte parkeergelegenheid bij de kerk, gratis parkeren in de omgeving
OV: bereikbaar met buslijn vanuit Winschoten
Google Maps

Musea en cultuur in de omgeving

In de nabije omgeving zijn diverse musea te bezoeken, zoals het Museum Slag bij Heiligerlee, waar de Tachtigjarige Oorlog tot leven komt, en het Klokkengieterijmuseum in Heiligerlee. Kunstliefhebbers kunnen terecht bij Artphy in Onstwedde, een centrum voor hedendaagse kunst.

Natuur en recreatie

Blijham ligt gunstig voor fiets- en wandeltochten. Routes door Westerwolde voeren langs beekdalen, houtwallen en historische boerderijen. Aanraders zijn de tocht naar het Havenkwartier Blauwestad voor watersport en de verbinding met het Oldambtmeer.

Lokale evenementen en seizoensactiviteiten

  • Jaarlijks dorpsfeest met markt en muziekoptredens in de zomer
  • Voorjaars- en herfstwandelingen georganiseerd door lokale verenigingen
  • Kerstmarkt in december met streekproducten en ambachten

Culinaire tips

In en rond Blijham zijn diverse eetgelegenheden, zoals Brasserie Lijn3 in Winschoten en HarbourClub Winschoten voor liefhebbers van internationale gerechten. Voor streekproducten is een bezoek aan De Graanrepubliek in Bad Nieuweschans een aanrader.

Wellness en ontspanning

Op korte afstand ligt Fontana Resort Bad Nieuweschans, bekend om zijn thermale baden en wellnessfaciliteiten.
Adres: Weg naar de Bron 3-9, 9693 GA Bad Nieuweschans
Openingstijden: dagelijks 09.00–22.00 uur
Entree: vanaf € 29,50 per dag
Parkeren: gratis op eigen terrein
OV: bereikbaar per trein tot station Nieuweschans, daarna 10 minuten lopen
Google Maps

Familie-uitjes

Voor gezinnen is Dinopark & Landgoed Tenaxx in Wedde een populaire bestemming, met levensgrote dinosaurussen, speeltuinen en een arboretum.
Adres: Borgesiusweg 1, 9698 XS Wedde
Openingstijden: april–oktober, dagelijks 10.00–17.00 uur
Entree: volwassenen € 12,50, kinderen € 10,00
Parkeren: gratis op eigen terrein
OV: bereikbaar met bus vanaf Winschoten
Google Maps

Minder bekende tips

  • Wandel door het Sint-Vitusholt (Zuiderveen), een natuurgebied met oude houtwallen en weidevogels.
  • Bezoek het Rosarium Winschoten, een park met honderden rozenvariëteiten, vooral mooi in juni en juli.
  • Ontdek de lokale distilleerderijen zoals Groninger Genever Stokerij en Alambik voor rondleidingen en proeverijen.

Fiets- en wandelroutes

Blijham ligt aan diverse knooppuntroutes. Een populaire tocht is de route langs de Westerwoldse Aa richting Bellingwolde, waarbij men historische lintbebouwing en statige herenboerderijen passeert. In het voorjaar kleuren de velden rondom het dorp geel van het koolzaad, wat prachtige fotomomenten oplevert.

Bronnen

  • Stichting Musea Heiligerlee – Gebruikt voor: aanwezigheid en bezoekinformatie van het Museum Slag bij Heiligerlee en het Klokkengieterijmuseum (Heiligerlee); algemene museale context en openingsregime.
  • Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – Gebruikt voor: monumentale gegevens van de Hervormde Kerk in Blijham (bouwperiode, architectonische kenmerken, orgelvermelding en kerkhof/culturhistorische waardering).
  • Visit Groningen – Gebruikt voor: regionale toeristische context van Westerwolde en Oldambt; locatie‑ en bezoekersinformatie van o.a. Klokkengieterijmuseum, Rosarium Winschoten, Artphy, Dinopark & Landgoed Tenaxx; inspiratie voor fiets‑ en wandelroutes en gebiedsduiding rondom Westerwoldse Aa en Oldambtmeer.
  • De Verhalen van Groningen – Gebruikt voor: historische context over Reiderland, Dollardinbraken en regionale ontwikkeling; achtergrond bij Rosarium Winschoten; regionale cultuurhistorische duiding.
  • Gemeente Westerwolde – Gebruikt voor: bestuurlijke context en indeling (ligging Blijham binnen gemeente Westerwolde); algemene informatie over kernen in de gemeente en bereikbaarheid/voorzieningen.
  • Blauwestad – Gebruikt voor: gebiedsinformatie en watersportmogelijkheden rond Blauwestad en Oldambtmeer; recreatieve voorzieningen.
  • Thermen Bad Nieuweschans – Gebruikt voor: officiële bezoekersinformatie (openingsuren, voorzieningen, reserveren) en positionering (voorheen Fontana).
  • Dinopark & Landgoed Tenaxx – Gebruikt voor: officiële bezoekersinformatie (adres, openingsregime per seizoen, activiteiten) en thematische positionering (dino’s, arboretum, familieactiviteiten).
  • Kunsthal Artphy – Gebruikt voor: adres, openingsmomenten tijdens exposities, aard van programmering (hedendaagse kunst, tuin/landschapskunst).
  • De Graanrepubliek – Gebruikt voor: culinaire tip; locatie Oude Remise in Bad Nieuweschans; aard van het concept (coöperatie van boeren en makers, proeven/bezoek).
  • Groninger Genever Stokerij – Gebruikt voor: lokale tip; rondleidingen en proeverijen; locatie in Oostwold (Oldambt) en productassortiment (genever, whisky, likeuren).
  • Distilleerderij Alambik – Gebruikt voor: lokale tip; distilleerderij en proeverijen in Midwolda; aanbod (likeuren, eau‑de‑vie, gin), kleinschalige arrangementen.
  • Het Groninger Landschap – Gebruikt voor: natuur- en landschapsonderbouwing in Oldambt/Westerwolde; gebiedskarakteristiek en beheer. Toegepast op tip “Sint‑Vitusholt” (Zuiderveen/Winschoten). Als er geen afzonderlijke gebiedspagina bestaat, fungeert de beheerder als primaire bron; specifieke deelbron ontbreekt.
  • Toerisme Groningen / Route-informatie via Visit Groningen – Gebruikt voor: onderbouwing van fietsroutes, wandelknooppunten en belevingsroutes in Westerwolde/Oldambt, incl. trajecten langs de Westerwoldse Aa. Specifieke knooppuntcombinaties kunnen variëren per seizoen; vaste, stabiele routepagina’s zijn niet altijd beschikbaar.
  • Gemeente Oldambt – Gebruikt voor: context bij voorzieningen en parken in Winschoten (Rosarium/Stadspark) en praktische bereikbaarheid in de regio.

Niet te vinden of geen stabiele bron

  • Losse, jaarlijks wisselende evenementen (“dorpsfeest”, “voorjaars- en herfstwandelingen”, “kerstmarkt”) hebben vaak geen vaste, stabiele bronpagina. Zonder vaste organisatorische website/archief is hiervoor geen betrouwbare, blijvende bron op te nemen. In dat geval: geen bron.
  • Specifieke openingstijden “op aanvraag” voor de Hervormde Kerk in Blijham wisselen per kerkelijke planning; zonder actuele publicatie van de lokale gemeente/parochie is geen stabiele bron op te nemen buiten RCE (monumentgegevens). In dat geval: geen bron voor openingstijden, wel voor monumentfeiten via RCE.

Bronnen

Plaats een reactie