Laatste update 24/09/2025 door Redactie
In het noordwesten van de provincie Noord-Holland, tussen Hoorn, Purmerend, Alkmaar en Amsterdam, ligt de stad Edam. Deze voormalige handelsstad maakt deel uit van de gemeente Edam-Volendam en grenst aan het Markermeer, dat deel uitmaakt van het IJsselmeergebied. Edam ligt in de historische streek Waterland, een regio die bekendstaat om zijn veenweidegebieden, dijken, polders en karakteristieke dorpen. De stad is omgeven door kleinere kernen zoals Middelie, Kwadijk, Oosthuizen en Warder, en vormt samen met Volendam een cultureel en toeristisch aantrekkelijk gebied.
Verklaring van de naam
De naam Edam is vermoedelijk afgeleid van het riviertje de Ije (ook wel Ye genoemd) en een dam die in de twaalfde eeuw werd aangelegd om het water te reguleren. Deze dam vormde het beginpunt van de nederzetting. De naam verwijst dus naar een waterbouwkundig element dat bepalend was voor de ontwikkeling van het dorp tot stad.
Geschiedenis
Edam begon als een nederzetting van boeren en vissers aan de oevers van de Ije. In 1357 kreeg Edam stadsrechten, wat leidde tot een periode van economische bloei. De aanleg van een haven en de ontwikkeling van de scheepsbouw zorgden voor werkgelegenheid en welvaart. In de vijftiende en zestiende eeuw telde Edam meer dan dertig scheepswerven. Vandaag de dag is er nog één werf over in het centrum.
Naast scheepsbouw speelde ook de kaashandel een grote rol. Edam kreeg het eeuwigdurend recht op het houden van een kaasmarkt, wat tot 1922 een economische pijler bleef. Tegenwoordig is de markt een toeristische traditie die de geschiedenis levend houdt.
De gemeente Edam-Volendam bestaat uit:
Edam, Volendam
Toeristische wetenswaardigheden
Historisch centrum
Het centrum van Edam is een beschermd stadsgezicht met grachten, ophaalbruggen en monumentale panden. Een wandeling voert langs de Schepenmakersdijk, de Speeltoren, het Historisch Museum Edam, de Dam, het oude Raadhuis en de imposante Grote Kerk.
- Speeltoren
De toren stamt uit de vijftiende eeuw en bevat een carillon uit 1561.
Adres: Lingerzijde 1, 1135 AM Edam
Google Maps: Lingerzijde 1, Edam - Grote Kerk
Een van de grootste kerken van Nederland, met gebrandschilderde ramen uit de zeventiende eeuw.
Adres: Grote Kerkstraat 57, 1135 BC Edam
Google Maps: Grote Kerkstraat 57, Edam
Openingstijden: Mei t/m september, dagelijks 11.00–17.00 uur
Entree: €3, kinderen gratis
Parkeren: Gratis op P+R Edam
OV: Bus 314 vanaf Amsterdam CS - Historisch Museum Edam
Gevestigd in een pand met een zwevende kelder.
Adres: Dam 2, 1135 AX Edam
Google Maps: Dam 2, Edam
Website: edamsmuseum.nl
Openingstijden: April t/m oktober, dinsdag t/m zondag 10.00–16.30 uur
Entree: €5 volwassenen, €2 kinderen
OV: Bus 314 vanaf Amsterdam CS
Kaasmarkt
De Edammer Kaasmarkt vindt plaats op woensdagochtend in juli en augustus. Kazen worden per boot aangevoerd en verhandeld op het plein bij de Waag. De markt is een toeristische attractie en houdt de traditie levend van Edam als kaasstad.
Locatie: Jan van Nieuwenhuizenplein, 1135 WT Edam
Google Maps: Jan van Nieuwenhuizenplein, Edam
Data: Woensdagen in juli en augustus, 10.30–12.30 uur
Entree: Gratis
Parkeren: Gratis op P+R Edam
OV: Bus 314 vanaf Amsterdam CS
Proveniershof en Doopsgezinde Vermaning
Tegenover de Grote Kerk ligt de Proveniershof, een hofje uit 1555 waar ouderen in ruil voor hun bezittingen kost en inwoning kregen. De huisjes zijn nog intact en vormen een stille getuige van sociale zorg in vroegere tijden.
In de tuin van de Doopsgezinde Vermaning, een zaalkerkje uit 1702, staat een bronzen beeld van Jan Nieuwenhuyzen, oprichter van de Maatschappij tot Nut van het Algemeen. Bezoek is mogelijk op afspraak.
Strandbad Edam
Aan de rand van de stad, bij de haven aan het Markermeer, ligt het Strandbad Edam. Deze locatie trekt watersporters en zonaanbidders en biedt uitzicht over het water.
Adres: Zeevangszeedijk 7, 1135 PV Edam
Google Maps: Zeevangszeedijk 7, Edam
Openingstijden: Zomermaanden, afhankelijk van weer en beheer
Entree: Gratis
Parkeren: Beperkt, betaald
OV: Bus 314 vanaf Amsterdam CS
Fiets- en wandelroutes
Edam ligt aan diverse fietsroutes, waaronder de Zuiderzeeroute en het Waterlandpad. Wandelaars kunnen via de IJsselmeerdijk richting Volendam of door de polders naar dorpen als Middelie en Oosthuizen.
Lokale evenementen
Naast de kaasmarkt worden in Edam jaarlijks evenementen georganiseerd zoals Kunst in Edam, Open Monumentendag, en diverse muziekoptredens op pleinen en in kerken. Deze zijn bevestigd via lokale toeristische platforms en de gemeente.
Culinaire adressen
In het centrum van Edam bevinden zich diverse eetgelegenheden, waaronder:
- Restaurant La Galera
Spaanse keuken aan de gracht
Adres: Voorhaven 94, 1135 BT Edam - Eetcafé De Harmonie
Klassieke Hollandse gerechten
Adres: Spuistraat 1, 1135 BA Edam - Kaaswinkel Henri Willig
Proeverij en verkoop van Edammer kaas
Adres: Spui 7, 1135 BA Edam
Website: henriwillig.com
Bronnen
Bronnen
- Gemeente Edam-Volendam
Gebruikt voor informatie over gemeentelijke indeling, voorzieningen en erfgoed. - VVV Edam-Volendam
Gebruikt voor toeristische informatie over evenementen, kaasmarkt, monumenten en routes. - Museum Edam
Gebruikt voor informatie over de Speeltoren, Doopsgezinde Vermaning en Proveniershof. - Kaasmarkt Edam
Gebruikt voor actuele data, locatie en programma van de kaasmarkt. - Strandbad Edam
Gebruikt voor informatie over faciliteiten, openingstijden en bereikbaarheid. - Henri Willig Kaas
Gebruikt voor informatie over kaasmakerijen, proeverijen en winkeladres. - Waarneming.nl
Gebruikt voor actuele waarnemingen van flora en fauna rond het Markermeer en de dijken.