Laatste update 23/09/2025 door Redactie
In het westen van de provincie Gelderland, midden op de Veluwe, ligt het dorp Ermelo. Deze plaats vormt samen met buurtschappen als Horst, Drie, Telgt, Houtdorp, Speuld, Staverden en Leuvenum de gemeente Ermelo, die grenst aan onder meer Putten, Harderwijk, Nunspeet en Uddel. De ligging tussen uitgestrekte bossen, bloeiende heidevelden en het Veluwemeer maakt Ermelo tot een geliefde bestemming voor natuurliefhebbers, wandelaars en watersporters.
Verklaring van de naam Ermelo
De naam Ermelo is vermoedelijk van Germaanse oorsprong. In middeleeuwse bronnen komt de vorm “Irminlo” voor, waarbij “lo” duidt op bos en “Irmin” mogelijk verwijst naar een persoon of godheid. De ligging van het dorp tussen de Veluwse bossen ondersteunt deze interpretatie. Door de eeuwen heen evolueerde de naam tot het huidige Ermelo, dat nog steeds de verbondenheid met het landschap weerspiegelt.
Geschiedenis
Van agrarisch dorp tot toeristische trekpleister
Ermelo ontwikkelde zich in de middeleeuwen als agrarische nederzetting op de zandgronden van de Veluwe. Boerderijen lagen verspreid in het landschap, vaak in combinatie met kleine akkers en weilanden. In de 19e eeuw kreeg het dorp een toeristische functie, mede dankzij de aanleg van spoorlijnen en de opkomst van pensions en kuuroorden. De aanwezigheid van bos, heide en zuivere lucht trok bezoekers uit de stad, die hier kwamen voor rust en herstel.
Speulderbos en Ermelosche Heide
Een van de oudste bossen van Nederland is het Speulderbos, gelegen bij het buurtschap Drie. Het bos staat bekend om zijn kromme bomen, die bij mistig weer een sprookjesachtige sfeer oproepen. Vanwege deze vormen wordt het ook wel het “bos met de dansende bomen” genoemd. Het Speulderbos is onderdeel van de Veluwse natuurcorridor en wordt beheerd door Staatsbosbeheer.
- Locatie: Speulderbos, nabij Drie, 3852 PA Ermelo
- Google Maps – Speulderbos
Ten oosten van het dorp ligt de Ermelosche Heide, een uitgestrekt heidegebied waar de traditionele Veluwse Heideschapen grazen. De kudde wordt beheerd door Stichting Schapedrift en ingezet voor natuurbeheer. Bezoekers kunnen kennismaken met de schapen en deelnemen aan excursies. In augustus kleurt de heide paars en trekt veel wandelaars en fotografen.
- Adres: Postweg 50, 3852 PK Ermelo
- Google Maps – Schaapskooi Ermelosche Heide
Toeristische wetenswaardigheden Ermelo
Strand Horst en watersport
Aan de westzijde van Ermelo ligt Strand Horst, een recreatiegebied aan het Veluwemeer. Hier kunnen bezoekers windsurfen, kitesurfen, zwemmen en zonnen. Er is een jachthaven, een watersportwinkel en diverse horecagelegenheden. Het strand is toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang.
- Adres: Palmbosweg 22, 3853 LB Ermelo
- Google Maps – Strand Horst
Landgoed Staverden
In het buurtschap Staverden ligt het gelijknamige landgoed, dat stadsrechten kreeg in 1298 en daarmee het kleinste stadje van Nederland is. Het landgoed omvat een wit kasteel, een oranjerie, een watermolen en een brasserie met terras. Hier worden nog altijd witte pauwen gehouden, een traditie die teruggaat tot de hertogen van Gelre.
- Adres: Staverdenseweg 289, 3852 NV Staverden
- Google Maps – Landgoed Staverden
Winkelaanbod en horeca
Het centrum van Ermelo biedt een gevarieerd winkelaanbod met boetieks, speciaalzaken en landelijke ketens. Op vrijdag is er een weekmarkt op het Raadhuisplein. In de zomermaanden worden extra braderieën en avondmarkten georganiseerd. De horeca varieert van pannenkoekenrestaurants tot biologische lunchcafés en streekgebonden eetgelegenheden.
Fiets- en wandelroutes
Ermelo ligt aan het Veluwse fiets- en wandelnetwerk en biedt routes door bossen, heidevelden en landgoederen. Aanbevolen zijn de Heideroute, de Speulderboswandeling en de Staverdenroute. Deze trajecten combineren natuurbeleving met cultuurhistorie. In het voorjaar bloeien de bermen met fluitenkruid en pinksterbloemen; in de herfst kleuren de bossen intens en zijn er veel paddenstoelen te vinden.
Seizoensactiviteiten en natuur
Hier worden onder andere nachtzwaluwen, zandhagedissen, boomleeuweriken en grote bonte spechten waargenomen. In de winter zijn er kans op waarnemingen van klapeksters en grote lijsters. De flora en fauna zijn sterk beïnvloed door het afwisselende landschap van zandgrond, heide en bos.
Lokale evenementen
Stichting Schapedrift organiseert jaarlijks het Wol- en Schaapscheerfestijn in juni en Lammetjesdag in het voorjaar. In december is er een sfeervolle Kerst Sing-in bij de schaapskooi. Deze evenementen zijn gericht op natuurbeleving, educatie en streekcultuur.
Culinaire adressen
In het centrum van Ermelo bevinden zich diverse eetgelegenheden, waaronder een biologische bakkerij, een streekrestaurant en een ijssalon met ambachtelijk bereid ijs. In Horst ligt een boerderijwinkel met lokale kazen en vleeswaren. In Staverden bevindt zich een landgoed met brasserie en kruidentuin.
Bronnen
Bronnen
- Gemeente Ermelo – Geografische indeling, dorpenlijst, bereikbaarheid en evenementen
- Staatsbosbeheer – Beheer van Speulderbos, Ermelosche Heide en natuurinformatie
- Stichting Schapedrift Ermelo – Schaapskooi, kuddebeheer, evenementen en educatie
- VisitVeluwe – Fiets- en wandelroutes, streekinformatie en toeristische tips
- Ermelo Buitenleven – Recreatiegebied Strand Horst, faciliteiten en openingstijden
- Leisurelands – Activiteiten en voorzieningen bij Strand Horst
- Landgoed Staverden – Historie, stadsrechten, natuur en horeca
- Brasserie Staverden – Openingstijden, menukaart en activiteiten
- Waarneming.nl – Flora- en faunawaarnemingen in het gebied rond Ermelo