Ferwerderadiel, Friesland

Laatste update 23/09/2025 door Redactie

In het noordelijke kustgebied van de provincie Friesland, tussen de Waddenzee en de Dokkumer Ee, ligt de historische streek Ferwerderadiel. Sinds 2019 maakt deze regio deel uit van de gemeente Noardeast-Fryslân, maar het gebied behoudt zijn eigen karakter dankzij de eeuwenoude terpdorpen, zeedijken en kwelderlandschappen. Tot Ferwerderadiel behoren dorpen als Ferwert, Blije, Burdaard, Ginnum, Hallum, Hegebeintum, Jannum, Jislum, Lichtaard, Marrum, Reitsum en Wânswert. De streek is geliefd bij wandelaars, fietsers en liefhebbers van cultuurhistorie.

Verklaring van de naam Ferwerderadiel

De naam Ferwerderadiel is afgeleid van het dorp Ferwert, dat centraal ligt in de streek. “Adiel” is een Friese aanduiding voor een rechtsgebied of grietenij, een bestuursvorm die tot in de 19e eeuw gangbaar was in Friesland. De naam betekent dus letterlijk “het rechtsgebied van Ferwert”. Het dorp Ferwert ligt op een terp en was eeuwenlang het bestuurlijke en kerkelijke centrum van de regio.

Geschiedenis van Ferwerderadiel

Terpen en dijken

De dorpen in Ferwerderadiel zijn grotendeels ontstaan op terpen: kunstmatige woonheuvels die bescherming boden tegen overstromingen. Dorpen als Hegebeintum, Jannum, Ginnum en Reitsum liggen op verhoogde gronden en vormen samen het gebied dat lokaal bekendstaat als de Flieterpen. De ligging tussen de kwelders en de Dokkumer Ee maakte het gebied kwetsbaar voor zeewater, waardoor al vroeg dijken werden aangelegd. De huidige zeedijk ligt enkele kilometers noordelijker dan de oorspronkelijke middeleeuwse dijk.

Gemeentewapen en bestuurlijke geschiedenis

Het wapen van Ferwerderadiel werd al in 1393 gevoerd door de toenmalige grietenij. In 1818 werd het officieel bevestigd door de Hoge Raad van Adel. Het wapen toont een blauw schild met zeven gouden sterren in een verticale rangschikking: twee boven, drie in het midden en twee onder. Het schild wordt bekroond met een gouden kroon en symboliseert de verbondenheid van de dorpen.

Toeristische wetenswaardigheden in Ferwerderadiel

Hegebeintum: hoogste terp van Nederland

Het dorp Hegebeintum ligt op de hoogste terp van Nederland, met een hoogte van ruim 8,80 meter boven zeeniveau. Op de terp staat een 12e-eeuwse kerk met tufstenen muren en een vrijstaande klokkenstoel. Het bezoekerscentrum biedt informatie over terpvorming, archeologie en het landschap.

  • Adres: Pypkedyk 4, 9173 GC Hegebeintum
  • Openingstijden: april t/m oktober: dinsdag t/m zaterdag 10.00–17.00 uur, zondag 13.00–17.00 uur
  • Entree: €4,00 (volwassenen), €2,00 (kinderen)
  • Google Maps – Bezoekerscentrum Hegebeintum

Burdaard: molens aan de Dokkumer Ee

Het dorp Burdaard ligt aan de Dokkumer Ee en is bekend om zijn twee molens: De Zwaluw en De Olifant. Molen De Zwaluw is een korenmolen met houtzagerij en wordt geëxploiteerd door Tollenaar Molenmeel. De molen is open op vrijdag en zaterdag.

Jannum: kerkmuseum op de terp

In Jannum staat een romaans kerkje uit de 13e eeuw, dat dienstdoet als museum. De collectie omvat sarcofagen, grafstenen en liturgische objecten. De museale functie wordt momenteel heroverwogen; het gebouw blijft toegankelijk op zaterdagen in het seizoen.

Fiets- en wandelroutes

Ferwerderadiel ligt aan het Friese fietsknooppuntennetwerk. Aanbevolen zijn de Flieterpen-fietsroute van Stichting Alde Fryske Tsjerken (25 km), de Waddenkustroute en de Terpenwandeling rond Hegebeintum. Hier worden onder andere kluten, grutto’s, velduilen en bruine kiekendieven waargenomen.

Streekproducten en culinaire adressen

In Ferwert, Hallum en Marrum zijn boerderijverkooppunten met jam, zuivel en groenten. In Hallum bevindt zich een kaasboerderij met rauwmelkse producten. In Marrum is een theetuin aan de oude zeedijk waar streekgerechten worden geserveerd. Openingstijden variëren per locatie.

Lokale evenementen

Het Terpenfestival vond in eerdere jaren plaats; een nieuwe editie is momenteel niet aangekondigd. In Burdaard is het Molendagweekend actief, met openstelling van molens en demonstraties. In Ferwert wordt jaarlijks een dorpsfeest gehouden met markt en muziek.

Bronnen

Plaats een reactie