Laatste update 23/09/2025 door Redactie
In het oosten van Noord-Brabant, tussen de steden Helmond, Uden en Venray, ligt het karaktervolle dorp Gemert. Samen met de dorpen Bakel, De Mortel, Elsendorp, Handel en Milheeze vormt het de gemeente Gemert-Bakel. Deze regio grenst aan de gemeenten Laarbeek, Boekel, Land van Cuijk, Deurne en Helmond, en wordt gekenmerkt door een afwisselend landschap van bossen, beekdalen, agrarische velden en religieus erfgoed. Dankzij de N272 en N604 is Gemert goed bereikbaar, en het uitgebreide fiets- en wandelnetwerk maakt de omgeving aantrekkelijk voor actieve bezoekers.
Verklaring van de naam Gemert
De naam Gemert is vermoedelijk afgeleid van het Germaanse ‘Gimari’, wat zou verwijzen naar een nederzetting bij een waterloop. In middeleeuwse documenten komt de naam voor als ‘Ghemert’, wat duidt op vroege bewoning en bestuurlijke betekenis. Door de eeuwen heen groeide Gemert uit tot een regionaal centrum met een kasteel, kloosters en markten.
Geschiedenis
Gemert kent een rijke geschiedenis die teruggaat tot de 13e eeuw, toen het dorp werd versterkt met een kasteel dat diende als zetel van de Duitse Orde. Het huidige Kasteel Gemert, met zijn poortgebouw en slotgracht, is een tastbare herinnering aan deze periode. Hoewel het kasteel momenteel niet publiek toegankelijk is, wordt het herontwikkeld tot hotel en cultureel centrum.
Een ander historisch monument is de Sint-Janskerk, een neogotisch rijksmonument met gebrandschilderde ramen en een 57 meter hoge toren. De kerk is vrij toegankelijk buiten vieringen en vormt een belangrijk religieus en architectonisch herkenningspunt in het centrum van Gemert.
In het buitengebied zijn nog diverse keskes (kleine wegkapelletjes) te vinden, vaak gewijd aan Maria of lokale heiligen. Deze religieuze erfgoedobjecten zijn kenmerkend voor de streek en worden onderhouden door vrijwilligers.
Toeristische wetenswaardigheden Gemert
Een van de meest geliefde bezienswaardigheden is het Boerenbondsmuseum, gelegen aan de Pandelaar. Dit openluchtmuseum toont het leven op het Brabantse platteland rond 1900. Bezoekers kunnen hier onder meer een wevershuisje, een smederij, een kapelletje en een origineel boterfabriekje bezichtigen, dat in 2008 steen voor steen werd herbouwd vanuit Boekel.
Google Maps: Boerenbondsmuseum Gemert
Adres: Pandelaar 106, 5421 NJ Gemert
Openingstijden: Dinsdag t/m zondag van 13:00 tot 17:00 uur
Entree: €6 volwassenen, €3 kinderen
Parkeren: Gratis op het terrein
OV: Buslijn 25 vanaf station Helmond, halte Pandelaar
Voor natuurliefhebbers biedt het Grotelse Bos, gelegen tussen Bakel en Aarle-Rixtel, een gevarieerd landschap van loofbos, poelen en een visvijver. Hier worden soorten als de boomvalk, groene specht en kleine ijsvogelvlinder waargenomen. De nabijgelegen Esperloop, een zeldzame heidebeek, meandert door het gebied en is ecologisch van grote waarde.
Google Maps: Grotelse Bos
Lokale routes en activiteiten
Gemert is aangesloten op het Brabantse fietsknooppuntennetwerk. Aanraders zijn de Kapellekesroute, een thematische fietsroute langs religieuze monumenten, en de Peelrandroute, die het landschap van de Peelregio ontsluit. Beide routes zijn beschikbaar via lokale VVV’s en routeplatforms.
In het voorjaar bloeien de bloesembomen rondom de oude kloostertuinen van Gemert, een geliefde plek voor fotografen en wandelaars. In de zomer worden regelmatig openluchtconcerten georganiseerd door lokale verenigingen, waaronder Harmonie Excelsior, op locaties zoals het Ridderplein en de tuin van het voormalige klooster.
Streekgerechten en horeca
In Gemert en omgeving zijn diverse eetgelegenheden die streekproducten serveren. Restaurant De Keizer biedt een seizoensgebonden kaart met ingrediënten van lokale boeren. Net buiten Gemert, in Aarle-Rixtel, ligt Herberg De Brabantse Kluis, een kloosterboerderij met een boerderijwinkel en een restaurant dat bekend staat om zijn kloosterbier en ambachtelijke gerechten.
Gemeente en omliggende plaatsen
De gemeente Gemert-Bakel bestaat uit de volgende kernen: Gemert, Bakel, De Mortel, Elsendorp, Handel en Milheeze. De regio grenst aan de gemeenten Laarbeek, Helmond, Boekel, Land van Cuijk en Deurne. Het landschap is typisch voor de Peel: kleinschalig, afwisselend en rijk aan cultuurhistorie.
Flora en fauna
Hier worden soorten als de boomvalk, gewone bronlibel, dotterbloem en zwarte zegge waargenomen. Het gebied rond de Esperloop en het Grotelse Bos is bijzonder rijk aan biodiversiteit dankzij kleinschalig natuurbeheer en venherstel.
Bronnen
- Boerenbondsmuseum Gemert – informatie over museum, collectie, openingstijden en herbouw boterfabriekje
- Gemeente Gemert-Bakel – bestuurlijke en geografische informatie over de gemeente en dorpskernen
- Kasteel Gemert – status herontwikkeling, historische achtergrond en locatiegegevens
- Heemkundekring Gemert – historische informatie over Sint-Janskerk, kapelletjes en lokale tradities
- Land van de Peel – toeristische informatie over natuurgebieden, routes en evenementen
- IVN Gemert-Bakel – flora en fauna, educatieve wandelingen en biodiversiteit
- Waarneming.nl – actuele waarnemingen van flora en fauna in Gemert en omgeving
- Herberg De Brabantse Kluis – streekgerechten, kloosterboerderij en boerderijwinkel
- Restaurant De Keizer Gemert – menukaart, streekproducten en seizoensgerechten
- VVV Heerlijck Vrij Gemert-Bakel – informatie over routes, evenementen en lokale bezienswaardigheden
- Gemerts Nieuwsblad – actuele informatie over openluchtconcerten en lokale verenigingen