Griend, Terschelling, Friesland

Laatste update 18/09/2025 door Redactie

In het noordelijke kustgebied van Nederland, midden in de Waddenzee, ligt het kleine, maar ecologisch waardevolle eiland Griend. Deze begroeide zandplaat bevindt zich circa twaalf kilometer ten zuidwesten van Terschelling, en valt onder de gemeente Terschelling in de provincie Friesland. In de directe omgeving liggen ook andere Waddeneilanden zoals Vlieland, Ameland en Schiermonnikoog, terwijl het vasteland bereikbaar is via de havenplaatsen Harlingen en Midsland. Wie met de boot reist tussen Harlingen en Terschelling passeert het eiland Griend, dat ondanks zijn bescheiden omvang een sleutelrol speelt in het Nederlandse kustlandschap en vogelreservaatnetwerk.

Verklaring van de naam Griend

De naam Griend is vermoedelijk afgeleid van het Oudnederlandse “grien” of “grind”, dat verwees naar een zanderige oever of begroeide slik. In historische context werd het woord ook gebruikt voor gebieden met schorren en kwelders, wat goed past bij de ligging van het eiland in de dynamische Waddenzee. De naam weerspiegelt daarmee zowel de natuurlijke gesteldheid als de vroegere functie van het eiland als graasgebied en vestigingsplaats.

Geschiedenis

In de middeleeuwen kende Griend bewoning en agrarisch gebruik. Tijdens de Sint-Luciavloed van 1287 werd het dorp grotendeels verwoest. Door voortdurende afkalving en verplaatsing in oostelijke richting — met een snelheid van enkele meters per jaar — werd permanente bewoning uiteindelijk onmogelijk. Tot in de 18e eeuw werd het eiland nog gebruikt door boeren, die hun huizen op terpen bouwden. Daarna gebruikten bewoners van Terschelling het eiland als graasgebied voor schapen en hooiland. Ook werden eieren van meeuwen en sterns verzameld voor consumptie.

In 1917 werd Griend aangekocht door Natuurmonumenten en aangewezen als vogelreservaat. Door de aanleg van de Afsluitdijk in de jaren 1930 veranderden de stromingspatronen in de Waddenzee ingrijpend. Tegelijkertijd verdween het beschermende zeegras door ziekte, waardoor het eiland kwetsbaarder werd voor erosie. In 2016 werd een zandsikkel aangelegd aan de westzijde van het eiland. Deze constructie fungeert als een natuurlijke zandmotor die golven breekt en sediment aanvoert. Monitoring laat zien dat vegetatie op het eiland sediment vasthoudt en bijdraagt aan hoogtegroei.

Toeristische wetenswaardigheden Griend

Hoewel Griend niet toegankelijk is voor publiek, speelt het eiland een belangrijke rol in het Nederlandse natuurbeheer en trekt het indirect veel belangstelling van onderzoekers en vogelaars.

Ecologisch belang

Griend is een cruciale tussenstop voor trekvogels tijdens hun reis tussen Siberië en Afrika. Elk voorjaar rusten hier grote aantallen vogels, waaronder de zilverplevier, rosse grutto en kanoetstrandloper. Daarnaast broeden er jaarlijks tienduizenden vogels op het eiland. Het herbergt een van de grootste kolonies sterns in West-Europa, en onder andere de visdief, Noordse stern, Eidereend, Bergeend, scholekster en tureluur. Sinds 2010 broeden er ook lepelaars op het eiland. Hier worden bovendien grijze zeehonden waargenomen, die het eiland gebruiken als rustplaats.

Beheer en monitoring

Van april tot juli verblijven er twee wadwachters op Griend, die toezicht houden op het broedseizoen en het welzijn van de fauna. Voor hen is een kleine huisvesting gebouwd. De vogelwachters voeren tellingen uit van broedparen, legselgrootte en uitvliegende jongen. Ook worden nachtvlinders en flora jaarlijks geïnventariseerd. Het herstelproject van 2016 werd uitgevoerd door Natuurmonumenten, Rijkswaterstaat, Deltares en diverse universiteiten. De combinatie van zandsuppletie, vegetatiebeheer en overwashzones draagt bij aan een dynamisch en veerkrachtig ecosysteem.

Lokale weetjes

  1. Griend verplaatst zich jaarlijks in Oostelijke richting door natuurlijke stroming en sedimentatie.
  2. De zandsikkel van 2016 is een voorbeeld van innovatieve kustverdediging en wordt ook elders toegepast.
  3. De sternkolonie op Griend wordt gemonitord met camera’s en vormt een internationaal onderzoeksgebied.

Gemeente en streek

Griend behoort tot de gemeente Terschelling, gelegen in de provincie Friesland. De gemeente omvat de volgende kernen:

Hoewel Griend geen vaste bewoners heeft, maakt het als natuurgebied integraal deel uit van het Waddengebied, dat door UNESCO is erkend als Werelderfgoed vanwege zijn unieke dynamiek en biodiversiteit.

Bronnen

  • Natuurmonumenten
    Gebruikt voor informatie over beheer, ecologie, vogelwachters en beschermingsmaatregelen op Griend.
  • Geografie.nl
    Gebruikt voor actuele informatie over erosie, zandsikkel en morfologische monitoring van Griend.
  • Rijkswaterstaat
    Gebruikt voor ecologische inzichten en herstelprojecten in de Waddenzee, waaronder Griend.
  • Sovon Vogelonderzoek Nederland
    Gebruikt voor monitoringgegevens van broedvogels en trends op Griend en in het Waddengebied.
  • The Fieldwork Company
    Gebruikt voor informatie over cameramonitoring en broedsucces van sterns op Griend.
  • Zoogdiervereniging
    Gebruikt voor ecologische informatie over zoogdieren op Griend, waaronder zeehonden.
  • Kennisnetwerk OBN
    Gebruikt voor herstelmaatregelen en procesgerichte monitoring van Griend als schoorwaleiland.

Plaats een reactie