Laatste update 23/09/2025 door Redactie
In het noordelijke deel van Friesland, op ongeveer vijf kilometer ten noorden van de stad Dokkum, ligt het terpdorp Hantumhuizen. Deze landelijke plaats behoort tot de gemeente Noardeast-Fryslân, die sinds 2019 bestaat uit de voormalige gemeenten Dongeradeel, Ferwerderadiel en Kollumerland. In de directe omgeving liggen dorpen als Hantum, Hiaure, Foudgum, Ternaard, Waaxens en Brantgum. Het landschap kenmerkt zich door open weiden, historische kerkjes en een eeuwenoude agrarische traditie.
Verklaring van de naam Hantumhuizen
De naam Hantumhuizen is afgeleid van het nabijgelegen dorp Hantum, gecombineerd met het achtervoegsel “-huizen”, dat in Friese plaatsnamen vaak duidt op een nederzetting of uitbreiding. In oudere documenten komt ook de benaming Hantumerhuizen voor, maar die is inmiddels vervangen door de officiële naam Hantumhuizen.
Geschiedenis
Net als het naburige Hantum, is Hantumhuizen gebouwd op een terp. De dorpsstructuur is compact en historisch, met verspreide boerderijen en een centrale kerk. De geschiedenis van het dorp gaat terug tot de middeleeuwen, toen het werd bewoond door boeren die leefden van het vruchtbare kleilandschap. Voor de historische achtergrond van de regio, inclusief de rol van Antonius Brugmans en de ontwikkeling van de Nicolaaskerk in Hantum, wordt verwezen naar de pagina over Hantum.
Een van de belangrijkste bouwwerken in Hantumhuizen zelf is de Sint-Annakerk, een romano-gotische kerk uit de 13e eeuw. Deze kerk is gebouwd in een zeldzame stijl voor Friesland, met vlechtwerk in het metselwerk, kraalprofielen en drie koepelgewelven die rusten op vrijstaande pijlers. Het gebouw is een rijksmonument en wordt beheerd door de Stichting Alde Fryske Tsjerken. De kerk is opgenomen in het zomerprogramma van Tsjerkepaad, waarbij Friese kerken hun deuren openen voor bezoekers.
Adres: Wierumerwei 2, 9144 CW Hantumhuizen
Openingstijden: Zaterdag in juli en augustus via Tsjerkepaad, overige dagen op afspraak
Entree: Gratis
Bereikbaarheid: Parkeren in het dorp, OV via buslijn naar Dokkum, overstap op lokale verbinding
Google Maps: Wierumerwei 2, Hantumhuizen
Toeristische wetenswaardigheden Hantumhuizen
Hoewel Hantumhuizen klein is, biedt het dorp verrassend veel voor wie houdt van cultuurhistorie, rust en natuur. Het is een uitstekende uitvalsbasis voor wandelingen door het Friese terpenlandschap en voor het verkennen van nabijgelegen dorpen en natuurgebieden.
Wandelen en natuur
Een aanbevolen wandelroute is het Rondje Hantum – Hantumhuizen – Foudgum – Hiaure, dat voert langs historische terpen, kerkjes en weidse uitzichten. Deze route is circa 13 kilometer lang.
Hier worden grutto’s, kieviten, roerdompen en bruine kiekendieven waargenomen. Het open landschap met sloten en rietkragen biedt een ideale habitat voor weidevogels en steltlopers.
Streekproducten
Binnen een straal van 2 kilometer rond Hantumhuizen bevinden zich diverse boerderijwinkels waar streekproducten worden verkocht, zoals rauwmelkse kaas, droge worst, aardappelen en honing.
Culturele en spirituele activiteiten
Voor informatie over het boeddhistisch centrum Karma Deleg Chö Phel Ling, de Hantumermolen, en culturele activiteiten in dorpshuis d’Ald Skoalle, wordt verwezen naar de pagina over Hantum. Deze locaties liggen op korte afstand van Hantumhuizen en zijn goed bereikbaar te voet of per fiets.
Culinaire tip
Voor een streekgerecht in de buurt is Hotel Café Restaurant De Posthoorn in Dokkum een aanbevolen adres. Hier worden Friese specialiteiten geserveerd met ingrediënten uit de regio, waaronder lamsvlees van de Waddeneilanden en groenten van lokale telers.
Adres: Diepswal 21, 9101 LA Dokkum
Google Maps: Diepswal 21, Dokkum
Gemeente Noardeast-Fryslân
Hantumhuizen maakt deel uit van de gemeente Noardeast-Fryslân, die bestaat uit de volgende plaatsen:
Dokkum, Holwerd, Ternaard, Anjum, Oosternijkerk, Metslawier, Ee, Engwierum, Niawier, Hantum, Nes, Lioessens, Wierum, Paesens, Moddergat, Morra, Brantgum, Raard, Hantumhuizen, Oostrum, Aalsum, Bornwird, Hiaure, Foudgum, Hantumeruitburen, Oostmahorn, Wetsens, Jouswier, Waaxens
Lokale weetjes
- De Sint-Annakerk van Hantumhuizen is een rijksmonument en wordt beheerd door Stichting Alde Fryske Tsjerken.
- In 2024 telde het dorp circa 250 inwoners, waarvan het merendeel werkzaam is in de landbouw.
- De naam Hantumerhuizen wordt nog steeds gebruikt in dialect en informele context, maar is officieel vervangen door Hantumhuizen.
Bronnen
- AlleCijfers.nl
Gebruikt voor demografische gegevens en inwonersaantallen van Hantumhuizen. - Gemeente Noardeast-Fryslân
Gebruikt voor gemeentelijke indeling, plaatsnamen en omgevingsinformatie. - Reliwiki.nl
Gebruikt voor historische en bouwkundige gegevens van de Sint-Annakerk in Hantumhuizen. - Waarneming.nl
Gebruikt voor actuele flora- en faunawaarnemingen in het landschap rond Hantumhuizen. - Boerengids.nl
Gebruikt voor het lokaliseren van boerderijwinkels binnen 2 km van Hantumhuizen. - AlleWandelroutes.nl
Gebruikt voor de vermelding van de wandelroute Rondje Hantum – Hantumhuizen – Foudgum – Hiaure. - Stichting Alde Fryske Tsjerken
Gebruikt voor actuele informatie over beheer, openstelling en status van de kerk in Hantumhuizen. - Tsjerkepaad.nl
Gebruikt voor openingstijden en deelname van de kerk van Hantumhuizen aan het zomerprogramma.